Lạm dụng quyền lực, cảnh sát trưởng phải xộ khám

• Mexico: Mất hàng triệu USD mỗi ngày do nạn ăn cắp xăng dầu
• Cảnh sát Mexico dẹp loạn tội phạm ma túy !
• Dân quân tự vệ Mexico chống lại cartel ma túy

Ủy ban An ninh quốc gia Mexico ngày 21-10 thông báo đã bắt giữ Felipe Flores Velazquez, cựu Cảnh sát trưởng thành phố Iguala, bang miền Nam Guerrero, người được xác định đã ra lệnh cho các cảnh sát dưới quyền bắt cóc 43 sinh viên và giao họ cho băng nhóm tội phạm.

Chạy trời không thoát nắng

Ngoài ra, kết quả điều tra của Ủy ban Nhân quyền liên Mỹ cho thấy Flores có thể biết điểm đến cuối cùng của các sinh viên mất tích. Viên cựu cảnh sát này khai nhận những sinh viên trên đã được đưa tới một trụ sở cảnh sát, sau đó được chuyển tới một khu vực bảo vệ bí mật. 

Trước đó, Flores một mực tuyên bố không nhận được bất kỳ một báo cáo nào về các vụ bạo động tại Iguala đêm 26 và rạng sáng 27-9-2014, thời điểm vụ bắt cóc xảy ra tại địa phương này.

Chân dung cựu Thị trưởng Iguala Abarca và vợ.

Hoạt động điều tra và bắt giữ được thực hiện sau khi một trùm băng đảng tội phạm Guerreros Unidos bị bắt vào tháng 9-2015 đã khai rằng cựu cảnh sát trưởng Flores là một thành viên của băng đảng cùng với cựu Thị trưởng Iguala. Chính quyền Mexico nói họ hy vọng việc bắt giữ Flores, 58 tuổi, sẽ giúp giải quyết một trong những vụ án nhân quyền nhức nhối nhất đất nước. 

Sau hơn 2 năm chạy trốn, Flores bị bắt giữ tại thị trấn Iguala, thuộc tỉnh Guerrero, nơi các sinh viên được báo cáo lần cuối là còn sống vào tháng 9-2014. Việc bắt giữ diễn ra không có đụng độ bạo lực.

Renato Sales Heredia, Chủ tịch Ủy ban An ninh quốc gia, cho biết Flores bị bắt giữ sau khi đến thăm vợ mình ở Iguala. Ông bị bắt giữ với cáo buộc liên quan đến tổ chức tội phạm và bắt cóc. 

“Các cuộc điều tra cho thấy người này là một trong số những người chịu trách nhiệm điều phối các hoạt động tấn công sinh viên”, ông Sales nói. Trong một tin nhắn trên Twitter, Tướng Arely Gomez cho biết việc bắt giữ và những tài liệu thu được từ cựu sếp cảnh sát sẽ giúp "làm rõ sự thật về vụ bắt cóc ở Iguala".

Flores là nhân vật mới nhất bị bắt giữ trong danh sách ngày càng tăng những người bị bắt trong một vụ án đã trở thành nỗi xấu hổ cùng cực đối với chính quyền của Tổng thống Enrique Pena Nieto. Cảnh sát cho biết đã bắt giữ 131 người liên quan tới vụ mất tích hàng loạt năm 2014, chủ yếu là cảnh sát địa phương và các thành viên bị nghi ngờ trong những băng đảng ma túy.

Cựu Thị trưởng Iguala và vợ ông ta cũng nằm trong số những người bị bắt giữ. Một số tù nhân đã bị nhà chức trách Mexico tra tấn để hỏi cung. Tuy nhiên, dù đã bắt giữ rất nhiều người, mở nhiều phiên tòa và lấy được nhiều lời khai liên quan vụ án, vẫn chưa có câu trả lời chính xác về những gì đã xảy ra với các sinh viên vào tối hôm đó. Nhiều người Mexico lo ngại số phận chính xác của các sinh viên sẽ không bao giờ được tiết lộ.

Vụ án chấn động

Vào tháng 9-2014, các sinh viên Trường Cao đẳng Sư phạm nông thôn Raúl Isidro Burgos của Ayotzinapa đã xuống đường phản đối việc tuyển dụng giáo viên mà họ cho là phân biệt đối xử, ưu tiên sinh viên đô thị hơn “dân quê”.

Ngày 26-9, 6 người thiệt mạng và 17 người bị thương khi cảnh sát và các tay súng bịt mặt bắn vào những người biểu tình và bắn vào một chiếc xe buýt ở thị trấn Iguala, Guerrero. Các thành viên của hội sinh viên cho biết sau khi phản đối, họ đã quá giang xe buýt địa phương để trở lại trường học.

Cảnh sát cho biết các sinh viên đã tìm cách cướp xe buýt bằng vũ lực và đó là lý do tại sao họ đã đuổi theo. Cả chiếc xe buýt chở đội bóng đá Los Avispones cũng bị bắn, vì các xạ thủ lầm nó với chiếc xe buýt chở sinh viên. Chiếc xe buýt đã bị tai nạn, làm chết tài xế và một cầu thủ.

58 sinh viên bị mất tích sau biến cố này, 15 người xuất hiện trở lại, còn 43 người vẫn chưa tìm được dấu vết. Các sinh viên của trường Raúl Isidro Burgos cáo buộc lực lượng an ninh đã bắt giữ các sinh viên mất tích và hàng chục người trong số dó đã được nhìn thấy lần cuối nơi họ bị cảnh sát giam giữ. Tuy nhiên, nhà cầm quyền bang Guerrero cho biết không có sinh viên nào đang bị giam. Cảnh sát cho hay người mất tích có thể đã chạy trốn vào những ngọn đồi xung quanh khi vụ nổ súng bắt đầu. Một máy bay trực thăng đã được sử dụng để tìm kiếm họ.

Một ngôi mộ tập thể, ban đầu được tin rằng có các cơ thể bị cháy thành than của 28 sinh viên, được phát hiện gần Iguala vào ngày 5-10. Theo báo cáo, họ đã bị tra tấn và thiêu sống. Các báo cáo sau đó ước lượng có 34 xác chết được tìm thấy. Ngày 14, cảnh sát công bố các xét nghiệm pháp y cho thấy không có ai trong ngôi mộ được phát hiện là các sinh viên mất tích. Nhưng cùng ngày, có thêm 4 ngôi mộ (không xác định số người chết) đã được phát hiện.

22 nhân viên cảnh sát, được cho là hoạt động phối hợp với các băng nhóm tội phạm Guerreros Unidos, đã bị bắt vì tội giết người. 8 thành viên khác của băng đảng này cũng đã bị bắt.

Thị trưởng Iguala, Jose Luis Abarca, đã bị cáo buộc tham gia trực tiếp trong vụ giết người. Vợ của ông được cho là em gái của một thành viên trong tổ chức buôn lậu ma túy Beltrán Leyva. Ông cùng với vợ mình và Cảnh sát trưởng Felipe Flores Velazquez đã bỏ chạy khỏi khu vực. Những cuộc biểu tình đòi công lý cho các nạn nhân đã diễn ra ở nhiều thành phố khác nhau.

Nhiều nghi vấn

Một số giả thuyết về vụ mất tích đã được đưa ra. Một số người cho rằng các sinh viên có thể đã chọc giận Guerreros Unidos vì từ chối trả tiền tống tiền. Những người khác tin rằng có mối liên hệ giữa việc mất tích của các sinh viên và một bài phát biểu của vợ ông thị trưởng Iguala vào cùng ngày vụ đụng độ. Bà đang nói chuyện với các chức sắc địa phương khi các sinh viên biểu tình tại Iguala và người ta tin rằng họ bị bắt vì người ta lo ngại cuộc nói chuyện bị phá hỏng.

Ngày 22-10-2014, Chính phủ Mexico tuyên bố Thị trưởng thành phố Iguala José Luis Abarca đã ra lệnh bắt giữ các sinh viên để ngăn cản họ cản trở một sự kiện của thành phố. Ông và vợ ông, bà María de los Ángeles Pineda, được mô tả là những người đứng đằng sau của vụ bắt cóc tập thể này.

Cảnh sát trưởng Iguala Felipe Flores cũng được cho là một trong những thủ phạm chính. Theo Sidronio Casarrubias Salgado, người cầm đầu của tổ chức Guerreros Unidos (đã bị bắt vào tuần trước đó), tổ chức này có quyền quyết định trực tiếp về các chức vụ cảnh sát địa phương, và vợ ông thị trưởng, bà Pineda Villa, đã chỉ huy những hành động tội ác trong thành phố từ tòa thị sảnh.

Ngày 27-10, chính quyền đã bắt được 4 thành viên của tổ chức Guerreros Unidos. Những lời khai của họ đã giúp nhà cầm quyền tìm ra ngôi mộ tập thể khác ở Cocula, Guerrero, một thị xã cách Iguala 17 km. Khu vực này sau đó được phong toả trước khi nhóm pháp y tới điều tra.

Ngày 7-11-2014, Tổng kiểm sát viên Mexico Jesús Murillo Karam đã họp báo cùng với gia đình các nạn nhân. Chính quyền cho biết đã tìm thấy nhiều bao chứa các mảnh thi thể dọc theo sông San Juan ở Cocula, nhờ 3 thành viên xã hội đen chỉ chỗ.

3 thành viên xã hội đen này thú nhận là đã giết một nhóm khoảng 40 người ở Cocula vào ngày 26-9. Họ cho biết khi cảnh sát giao những sinh viên cho họ, họ đã chở những người này bằng xe tải tới một bãi rác sát bên thành phố. Khi tới nơi 15 sinh viên đã chết vì nghẹt thở. Nhóm còn lại bị tra hỏi và giết chết. Sau đó, họ chất chồng các xác chết và đốt bằng xăng dầu, bánh xe cũ, gỗ và chất dẻo. Sau khi ngọn lửa tàn, họ quay lại làm nguội phần còn lại, đập nát xương, bỏ tất cả vào 8 bao nhựa rồi quăng xuống sông

Trong khi chính phủ liên bang lặp đi lặp lại rằng không hề có chuyện bao che, che giấu, nhưng vụ việc đã trở thành biểu tượng cho một hệ thống tham nhũng nơi tội phạm và cảnh sát cùng bắt tay nhau.