Các quan chức Mỹ nói dối về

• Lính Afghanistan bị Taliban mua chuộc, quay súng sát hại 23 đồng đội
• Bất chấp việc đàm phán với Taliban, Mỹ vẫn rút quân khỏi Afghanistan
• Tổng thống Mỹ bất ngờ đến thăm binh sĩ tại Afghanistan

Các quan chức tuyên bố họ biết điều đó là sai và che giấu bằng chứng rằng cuộc chiến đã trở nên không thể giải quyết được, WP cho biết. John Sopko, người đứng đầu Cơ quan Liên bang đã thực hiện các cuộc phỏng vấn, thừa nhận với WP rằng các tài liệu cho thấy "người dân Mỹ đã liên tục bị lừa dối".

Cuộc chiến dài nhất

Tờ báo nói rằng hai tuyên bố chính trong các tài liệu là các quan chức Mỹ thao túng các số liệu thống kê để đánh lừa công chúng Mỹ rằng chiến tranh đã chiến thắng nhưng chính quyền địa phương đã nhắm mắt làm ngơ trước tham nhũng tràn lan trong các quan chức Afghanistan, cho phép đánh cắp rất lớn viện trợ của Mỹ.

Cả Lầu Năm Góc và các quan chức dân sự trong quá khứ hay hiện tại đều không được xác định tên trong câu chuyện của WP, cũng như trong một số câu chuyện đi kèm được bình luận trên báo cáo của tờ báo về cuộc chiến 18 năm, đó là cuộc xung đột vũ trang dài nhất trong lịch sử Mỹ. WP đã công bố báo cáo của mình - "The Afghanistan Papers: Lịch sử bí mật về cuộc chiến dài nhất của nước Mỹ" - giống như các cuộc đàm phán hòa bình giữa Mỹ và Taliban đã bắt đầu lại ở Doha, Qatar.

Trong chuyến thăm Lễ Tạ ơn không báo trước tới quân đội Mỹ ở Afghanistan vào tháng trước, Tổng thống Donald Trump tuyên bố rằng ông đã mở lại các cuộc đàm phán hòa bình chưa đầy 3 tháng sau khi tiến hành đàm phán với hy vọng chấm dứt chiến tranh. "Taliban muốn thực hiện một thỏa thuận và chúng tôi đang gặp gỡ họ", Tổng thống Trump nói. "Chúng tôi sẽ ở lại cho đến khi có một thỏa thuận, hoặc chúng tôi có chiến thắng hoàn toàn, và họ muốn thực hiện một thỏa thuận rất tồi tệ".

Tổng thống Trump cũng tái khẳng định mong muốn giảm sự hiện diện của quân đội Mỹ xuống còn 8.600 quân từ khoảng 12.000-13.000 quân. Kể từ năm 2001, hơn 775.000 lính Mỹ đã triển khai tới Afghanistan, nhiều lần. 2.300 người chết ở đó và 20.589 người bị thương trong các chiến dịch, theo số liệu của Bộ Quốc phòng.

Các tài liệu mà WP thu được bao gồm các ghi chú chưa được công bố trước đây về các cuộc phỏng vấn với những người đóng vai trò trực tiếp trong cuộc chiến, từ các tướng lĩnh và nhà ngoại giao đến các công nhân viện trợ và các quan chức Afghanistan. WP nói họ đã giành được việc phát hành các tài liệu sau cuộc chiến pháp lý kéo dài 3 năm với Tổng Thanh tra Đặc biệt về Tái thiết Afghanistan, được gọi là SIGAR, được Quốc hội tạo ra vào năm 2008 để điều tra phung phí và gian lận trong khu vực chiến tranh.

Đi trong sương mù

WP mô tả các tài liệu được rút ra từ các cuộc phỏng vấn được thực hiện từ năm 2014 đến 2018 được sử dụng bởi Tổng thanh tra Tái thiết Afghanistan để viết một loạt các "Bài học kinh nghiệm" chưa được phân loại. Dự án trị giá 11 triệu USD nhằm nghiên cứu những thất bại chính sách ở Afghanistan, nhằm giúp Mỹ sẽ không lặp lại sai lầm vào lần tới khi họ xâm chiếm một quốc gia hoặc cố gắng xây dựng lại một quốc gia tan vỡ khác.

Các nhân viên của dự án đã phỏng vấn hơn 600 người có kinh nghiệm trực tiếp trong cuộc chiến. Hầu hết là người Mỹ, nhưng các nhà phân tích của SIGAR cũng đã tới London, Brussels và Berlin để phỏng vấn các đồng minh NATO. Ngoài ra, họ đã phỏng vấn khoảng 20 quan chức Afghanistan, thảo luận về các chương trình tái thiết và phát triển. 

Trong các cuộc phỏng vấn, hơn 400 người trong cuộc đã đưa ra những lời chỉ trích không kiềm chế được về những gì đã xảy ra ở Afghanistan và làm thế nào Mỹ trở nên sa lầy trong cuộc chiến, theo WP.

Các tài liệu cũng mâu thuẫn với các tuyên bố công khai từ các tổng thống, chỉ huy quân sự và các nhà ngoại giao Mỹ, những người đã bảo đảm với dân Mỹ hàng năm rằng họ đang đạt được tiến bộ ở Afghanistan và rằng cuộc chiến đáng để chiến đấu, WP cho biết. 

"Chúng tôi không có hiểu biết cơ bản về Afghanistan - chúng tôi không biết mình đang làm gì", Douglas Lute, một tướng quân đội ba sao từng là hoàng đế chiến tranh Afghanistan của Nhà Trắng trong chính quyền của George W. Bush và Barack Obama, nói với những người phỏng vấn chính phủ vào năm 2015. 

Ông nói thêm: "Chúng tôi đang cố gắng làm gì ở đây? Chúng tôi như đi trong sương mù với những gì chúng tôi đang thực hiện".

1.000 tỷ bị lãng phí

Hầu hết nói về giả định rằng những nhận xét của họ sẽ không được công khai, các quan chức Mỹ thừa nhận rằng các chiến lược chiến tranh của họ đã bị sai sót nghiêm trọng và Washington đã lãng phí một khoản tiền khổng lồ khi cố gắng tái thiết Afghanistan thành một quốc gia hiện đại, WP nói. 

"Chúng ta đã nhận được gì cho nỗ lực 1.000 tỷ đô la này? Nó có đáng giá 1.000 tỷ đô la không?", Jeffrey Eggers, một nhân viên Hải quân SEAL và Nhà Trắng đã nghỉ hưu thời Bush và Obama, nói với những người phỏng vấn chính phủ. 

Ông nói thêm: "Sau khi Osama bin Laden bị giết, tôi đã nói rằng Osama có lẽ đang cười trong ngôi mộ đầy nước của mình khi xem xét chúng tôi đã chi bao nhiêu cho Afghanistan".

Một số người được phỏng vấn mô tả những nỗ lực rõ ràng và bền vững của Chính phủ Mỹ để cố tình lừa dối công chúng. Họ nói rằng nó rất phổ biến tại trụ sở quân sự ở Kabul - và tại Nhà Trắng - để làm sai lệch số liệu thống kê nhằm khiến nó trông như Mỹ đã chiến thắng trong cuộc chiến dù sự thật không phải vậy. 

"Mọi điểm dữ liệu đã được thay đổi để đưa ra bức ảnh đẹp nhất có thể", Bob Crowley, một Đại tá quân đội, từng là cố vấn chống phản công cấp cao cho các chỉ huy quân đội Mỹ vào năm 2013 và 2014, nói với các nhà phỏng vấn chính phủ. 

"Ví dụ, các cuộc khảo sát là hoàn toàn không đáng tin cậy nhưng củng cố rằng mọi thứ chúng tôi đang làm là đúng và chúng tôi đã trở thành một cây kem ốc quế tự liếm".

WP nói các cuộc phỏng vấn cho thấy khi chiến tranh kéo dài, các mục tiêu và nhiệm vụ liên tục thay đổi, và sự thiếu niềm tin vào chiến lược của Mỹ bắt nguồn từ Lầu Năm Góc, Nhà Trắng và Bộ Ngoại giao. Donald Rumsfeld, Bộ trưởng Quốc phòng dưới thời Tổng thống George W. Bush, viết: "Tôi không có khả năng nhìn thấy kẻ xấu là ai".

Những bất đồng cơ bản đã không được giải quyết. Một số quan chức Mỹ muốn sử dụng chiến tranh để biến Afghanistan thành một nền dân chủ. Những người khác muốn biến đổi văn hóa Afghanistan và nâng cao quyền của phụ nữ. Vẫn còn những người khác muốn định hình lại cán cân quyền lực trong khu vực giữa Pakistan, Ấn Độ, Iran và Nga.

Viện trợ mà Washington dành cho Afghanistan cũng làm tăng mức độ tham nhũng trong lịch sử, WP cho biết.