Tranh cãi về ghế Bộ trưởng Tư pháp
Trong đơn kiện gửi tòa án liên bang ở Washington hôm 19-11, ba Thượng nghị sỹ của đảng Dân chủ (Richard Blumenthal, Sheldon Whitehouse và Mazie Hirono) tiếp tục phản đối quyết định bổ nhiệm của ông chủ Nhà Trắng đối với Chánh Văn phòng Bộ Tư pháp Matthew Whitaker làm quyền Bộ trưởng Tư pháp.
Bởi theo họ, Thượng viện chưa chấp nhận để ông Matthew Whitaker phục vụ tại bất kỳ văn phòng chính quyền liên bang nào. Do đó, Tổng thống Donald Trump đã vi phạm Hiến pháp khi bổ nhiệm ông Matthew Whitaker làm quyền Bộ trưởng Tư pháp hôm 7-11, nhưng không để Thượng viện phê chuẩn.
| Quyền Bộ trưởng Tư pháp Matthew Whitaker tại Nhà Trắng. |
Ba Thượng nghị sỹ kể trên (đều là thành viên của Ủy ban Tư pháp Thượng viện, có trách nhiệm duyệt xét việc bổ nhiệm Bộ trưởng Tư pháp) cho rằng, ông Matthew Whitaker được lựa chọn để bảo vệ Tổng thống Donald Trump trước cuộc điều tra nghi vấn Nga can thiệp vào cuộc bầu cử Mỹ năm 2016.
Thậm chí họ còn lo ngại, ông Matthew Whitaker có thể phá hoại hoặc cách chức công tố viên đặc biệt Robert Mueller. Trước đó, Tổng chưởng lý bang Maryland cũng có khiếu kiệ#n tương tự - ông chủ Nhà Trắng đã vi phạm Điều khoản Bổ nhiệm của Hiến pháp Mỹ vì Bộ trưởng Tư pháp là "quan chức quan trọng" do Tổng thống đề cử và được Thượng viện chuẩn thuận. Phiên tranh luận đầu tiên về vụ kiện của Tổng chưởng lý bang Maryland sẽ diễn ra vào ngày 19-12.
Cùng ngày 19-11, người phát ngôn Bộ Tư pháp Kerri Kupec khẳng định, quyết định của Tổng thống Donald Trump là hợp pháp - dựa trên tiền lệ và thông lệ từ nhiều thế kỷ qua và phù hợp với hành động của các đời Tổng thống trước. Trước đó (14-11), Bộ Tư pháp cũng đưa ra tuyên bố tương tự - Tổng thống Donald Trump có quyền bổ nhiệm quan chức thay thế ông Jeff Sessions, không cần tuân thủ quy tắc về kế nhiệm của bộ này.
Hôm 18-11 trả lời phỏng vấn với kênh truyền hình Fox New, Tổng thống Donald Trump cho rằng, ông Matthew Whitaker là người thông minh, đáng tôn trọng và sẽ làm những việc đúng đắn. Theo thông lệ, sau khi ông Jeff Sessions bị cách chức, Thứ trưởng Tư pháp Rod Rosenstein sẽ là người được lựa chọn vào vị trí quyền Bộ trưởng.
Nhưng ông Rod Rosenstein đang là người chịu trách nhiệm giám sát cuộc điều tra kể trên. Thứ trưởng Tư pháp Rod Rosenstein là người bổ nhiệm công tố viên đặc biệt Robert Mueller, nên cũng từng phải hứng "mũi tên hòn đạn" và ông chủ Nhà Trắng từng nhiều lần gọi ông là "thành viên của đảng Dân chủ".
Thứ trưởng Tư pháp Rod Rosenstein nhiều lần từ chối trả lời có sa thải công tố viên đặc biệt Robert Mueller, nếu được Tổng thống Donald Trump yêu cầu hay không.
Hơn 10 ngày trước (11-11), lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer, lãnh đạo phe Dân chủ tại Hạ viện Nancy Pelosi, và nhiều nghị sỹ khác của đảng Dân chủ đã tiếp tục gây áp lực đối với ông Matthew Whitaker - phải từ bỏ quyền giảm sát cuộc điều tra của ông Robert Mueller. Bà Nancy Pelosi từng tuyên bố, việc sa thải Bộ trưởng Tư pháp Jeff Sessions là âm mưu nhằm cản trở cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt Robert Mueller.
Hạ nghị sỹ Jerrold Nadler, người dự kiến trở thành Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ viện khẳng định, sẽ yêu cầu ông Matthew Whitaker điều trần vào đầu năm 2019. Còn Hạ nghị sỹ Adam Schiff, người dự kiến trở thành Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện đặt nghi vấn về việc quyền Bộ trưởng Tư pháp có được bổ nhiệm phù hợp hay không, và cam kết làm rõ việc này.
"Tôi đã nộp đơn từ chức theo yêu cầu của ngài, thưa Tổng thống", trích đơn từ chức của ông Jeff Sessions. Và ông Jeff Sessions là cái tên mới nhất trong danh sách những người từng bị loại bỏ khỏi chính quyền của Tổng thống Donald Trump.
Giới truyền thông cho biết, ông Jeff Sessions được Chánh Văn phòng Nhà Trắng John Kelly thông báo qua điện thoại "đã đến lúc phải ra đi". Theo hãng BBC, ông chủ Nhà Trắng đã gửi lời cám ơn Bộ trưởng Tư pháp vì những đóng góp của ông Jeff Sessions trên Twitter hôm 7-11. Thông tin về sự ra đi của ông Jeff Sessions được đề cập từ đầu năm 2018 sau khi Bộ trưởng Tư pháp bị Tổng thống Donald Trump chỉ trích vì "không quan tâm tới cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt Robert Mueller".
Tổng thống Donald Trump từng cảnh báo, có thể sa thải ông Robert Mueller và tất cả mọi người, nhưng không muốn ngăn chặn cuộc điều tra này. Theo luật của Mỹ, Tổng thống Donald Trump không thể trực tiếp sa thải công tố viên đặc biệt Robert Mueller, nhưng Bộ trưởng Tư pháp có quyền làm việc này.
Và mong muốn của Tổng thống Donald Trump sẽ được đáp ứng bởi quyền Bộ trưởng Tư pháp Matthew Whitaker từng công khai chỉ trích cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt Robert Mueller. Hơn 1 năm trước (tháng 8-2017), ông Matthew Whitaker đã hối thúc Thứ trưởng Tư pháp Rod Rosenstein cần "khoanh vùng" phạm vi cuộc điều tra của ông Robert Mueller.