Nạn bạo lực tăng cao ở Nam Phi
Sự đối chọi mãnh liệt giữa người giàu và người nghèo trong xã hội Nam Phi được mô tả là "apartheid thời hậu apartheid". Tỷ lệ tội phạm cũng tương phản rõ rệt giữa những vùng ngoại ô thượng lưu và những khu dân cư lao động nghèo khổ thiếu điện, nước và vệ sinh.
Paulina Mabogale sống ở khu Diepsloot kể: "Một buổi chúng tôi thức giấc lúc mới 4 giờ sáng khi nghe tiếng súng nổ. Người ta nói nạn nhân không phạm bất cứ tội lỗi gì. Chúng tôi không biết tại sao ông ta bị bắn chết. Tôi thật sự lo sợ. Ra đường lúc trời tối là vô cùng nguy hiểm".
| Người nước ngoài tự vũ trang để tự vệ. |
Bà Mabogale, 58 tuổi, sống ở khu ngoại ô Parkview, nơi mà những căn nhà đều được bảo vệ bởi những bức tường cao, hàng rào dây kẽm gai điện, cánh cửa và chắn song cửa sổ bằng sắt cũng như luôn có bảo vệ tuần tra liên tục suốt ngày đêm.
Người dân nhận thông tin cảnh báo tội phạm qua email trong đó mô tả chi tiết những vụ án mạng xảy ra ở khu lân cận. Mabogale cho biết bà từng bị một người đàn ông lạ mặt tấn công từ phía sau để cướp tiền. Về sau, tên cướp bị bắt giữ và ngồi tù.
Giới lãnh đạo tôn giáo cũng bày tỏ mối lo ngại về số liệu thống kê của Cảnh sát Nam Phi. Xola Skosana, mục sư nhà thờ Way of Life ở vùng Khayelitsha gần Cape Town, phát biểu: "Người ta không thể cứ mãi chèn ép những người dân khốn cùng quá lâu mà không bị phản ứng lại. Sự oán giận ở Nam Phi thật sự đã đạt đến mức cao. Điều đó khiến cho con người tự oán hận bản thân mình, tự tha hóa bản thân".
Paul Verryn, mục sư Hội Giám lý ở thành phố Johannesburg, nhận định: "Sự bất bình đẳng giữa người giàu và người nghèo đã trở nên không thể chịu đựng nổi và sự giận dữ trong các cộng đồng tăng theo cấp số nhân. Nhiều người bắt đầu cảm thấy họ không có gì để mất".
Tính trung bình mỗi ngày có 203 vụ cướp xảy ra trên đường phố được cảnh sát ghi nhận. Nguyên nhân chính vẫn là tình hình kinh tế, xã hội và năng lực yếu kém của Cảnh sát Nam Phi.
Sau khi chế độ Aparthied kết thúc, lực lượng cảnh sát Nam Phi bước vào giai đoạn cải tổ mạnh mẽ về lĩnh vực tôn trọng nhân quyền - theo đánh giá của Antony Altbeker, chuyên gia tội phạm học của tổ chức phi lợi nhuận Trung tâm Phát triển và Tổ chức kinh doanh (CDE) ở Johannesburg.
Nhưng trong thập niên qua, khi làn sóng tội phạm tăng cao, Cảnh sát Nam Phi khó tránh khỏi việc sử dụng bạo lực. Để đối phó với tội phạm, lực lượng Cảnh sát quốc gia Nam Phi tăng quân số lên 194.000 người - tức tăng 60% so với 121.000 người năm 2002.
Việc tăng nhân lực này vẫn không thể kéo giảm tỷ lệ tội phạm khi mà những vấn đề đằng sau nó - như nghèo đói, thất nghiệp, bất bình đẳng trong thu nhập giữa người da đen và da trắng - vẫn còn tồn tại ở mức cao nhất thế giới", Richard Mamabolo là người phát ngôn cho Liên minh Cảnh sát và Nhân quyền trong nhà tù (POPCRU), một tổ chức nghiệp đoàn lớn nhất của lực lượng Cảnh sát Nam Phi nói.
Hiện nay, cảnh sát Nam Phi triển khai lực lượng theo 2 hướng khác nhau - tập trung nhiều hơn ở những khu ngoại ô nghèo khó, trong khi hạn chế tại "những khu của người da trắng và da đen giàu có" bởi vì đó là tầng lớp "có nhiều tiền để thuê luật sư và cảnh sát biết mình có nguy cơ gặp nhiều rắc rối" - theo Mamabolo.
Nhà bình luận chính trị Steven Friedman cho biết: "Người da trắng sống trong những vùng ngoại ô có thể bỏ tiền ra để mua an ninh cho bản thân trong khi người da đen nghèo khổ thì không thể. Nếu chú ý quan sát những vùng ngoại ô ở Nam Phi - như ở Alexandra, nơi có dân số 180.000 người và đại đa số là người da đen, người ta dễ dàng nhận ra rằng lực lượng an ninh tư nhân còn quan trọng hơn cả cảnh sát. Bởi vì, cảnh sát chỉ được gọi đến như là phương sách cuối cùng".