Ngân hàng hạt nhân của IAEA
Ngân hàng Urani làm giàu cấp độ thấp (LEU) được đặt tại thành phố Oskemen, miền Đông Kazakhstan, sẽ chứa 90 tấn nhiên liệu, đủ năng lượng cho một thành phố lớn trong 3 năm và có thể bán cho các thành viên IAEA nếu các nước này không thể mua được nó ở nơi nào khác.
"Ngân hàng LEU sẽ là giải pháp cuối cùng để các nước có thể mua uranium từ LEU làm nhiên liệu cho các nhà máy điện hạt nhân khi xảy ra sự cố gây ảnh hưởng đến nguồn cung”, Tổng giám đốc IAEA Yukiya Amano cho biết trong một tuyên bố hôm 28-8.
Iran nói rằng họ rất cần các cơ sở làm giàu để đảm bảo cung cấp ổn định nhiên liệu cho các nhà máy điện hạt nhân của nước mình. Nay, họ có thể mua uranium từ Ngân hàng LEU thay vì phải tự xây dựng các cơ sở để làm giàu chúng, dẫn đến các nghi ngại của cộng đồng quốc tế.
Tổng thống Kazakh Nursultan Nazarbayev khẳng định đây là sự kiện rất quan trọng đối với Kazakhstan. Khi trao chiếc chìa khóa tượng trưng cho ông Yukiya Amano, Tổng giám đốc IAEA, trong buổi lễ khai trương Ngân hàng LEU tại thủ đô của Kazakhstan, Astana, Tổng thống Kazakh Nursultan Nazarbayev nói: "Bằng việc tạo cơ sở cho Ngân hàng LEU của IAEA, Kazakhstan đã có những đóng góp tích cực cho việc tăng cường không phổ biến vũ khí hạt nhân trên toàn cầu".
 |
| Tổng thống Kazakhstan (phải) trao chìa khóa Ngân hàng LEU cho Tổng giám đốc IAEA. |
Ông Amano tin tưởng rằng "Ngân hàng LEU của IAEA sẽ có những đóng góp quý báu cho những nỗ lực quốc tế để đảm bảo sự sẵn có của nhiên liệu cho các nhà máy điện hạt nhân".
IAEA cho biết sẽ bắt đầu mua uranium sớm, với mục đích gửi nó tới ngân hàng vào năm 2018. Dự án này được Mỹ, Liên minh châu Âu, Kuwait, Na Uy, Các tiểu Vương quốc Arab thống nhất (UAE) và Sáng kiến Phòng ngừa nguy cơ hạt nhân (NTI) tài trợ.
Trước đó, Nga đã điều hành một ngân hàng tương tự từ năm 2010, nhưng ngân hàng tại Kazakhstan sẽ là ngân hàng đầu tiên thuộc quyền sở hữu và vận hành của Cơ quan giám sát hạt nhân toàn cầu. Mặc dù vậy, ngân hàng này vẫn phải chịu sự quản lý theo luật pháp Kazakhstan.