Nhà tù nhiều nước khủng hoảng vì COVID-19

• Ngăn COVID-19, 70 nghìn tù nhân Iran nộp tiền bảo lãnh được tạm tha

Giới chức nhà tù bang Sao Paulo cho biết đã có kế hoạch đặc xá và phóng thích tù nhân vào ngày 17/3, nhưng kế hoạch bị hoãn lại vì lo ngại việc phóng thích tới 34.000 tù nhân giữa thời điểm dịch COVID-19 đang bùng phát sẽ gây nguy cơ cho sức khoẻ cộng đồng, vì vậy 4 nhà tù nói trên nằm trong diện phải bị phong tỏa.

Nhưng nhà chức trách đã không lường được tình huống tù nhân phá ngục. Bang Sao Paulo là địa bàn hoạt động của băng đảng nhà tù khét tiếng nhất Brazil là "First Capital Command". Băng này đang mở rộng chân rết khắp nước và sang các nước láng giềng, thao túng các mối làm ăn buôn bán súng đạn và ma túy bất hợp pháp.

Trước đó, tại Italia, các biện pháp chống dịch mới đối với nhà tù đã dẫn tới các cuộc bạo loạn chết người. Nhà chức trách Italia đã áp dụng nhiều chính sách giam giữ mới trong mùa dịch, trong đó không cho người thân của tù nhân vào thăm.

Các cuộc nổi dậy bắt đầu khi thân nhân của những tù nhân này biểu tình bên ngoài nhà tù vì bị ngăn cản vào thăm. Ít nhất 1 tù nhân đã thiệt mạng trong các cuộc bạo loạn ngày 8-3. Nghiêm trọng hơn, tại nhà tù Torre del Gallo ở Pavia, phía Nam Milan, các tù nhân nổi loạn đã bắt 2 lính canh làm con tin và lấy chìa khóa, mở cửa ngục giải thoát cho đồng bọn.

Khi dịch COVID-19 bùng phát tại nhiều quốc gia, cùng với chống dịch trong cộng đồng thì các nhà chức trách cũng lo ngại dịch bệnh sẽ lây nhiễm trong nhà tù. Tuy nhiên, mỗi nước đã có cách xử lý khác nhau.

Tại Mỹ, tính đến ngày 17/3, tất cả 50 bang tại Mỹ đều ghi nhận có ca nhiễm COVID-19. Những người ủng hộ dân quyền và các chuyên gia y tế kêu gọi giảm số lượng người bị giam giữ tại các địa phương, tiểu bang và liên bang vì lo ngại COVID-19 bùng phát trong hệ thống nhà tù và trại tạm giam của Mỹ.

Hệ thống này vốn bị chỉ trích vì không đủ năng lực để đáp ứng nhu cầu y tế của tù nhân ngay cả trước khi xảy ra đại dịch. “Không ai nên bị giam giữ vì không trả phí đỗ xe hoặc vì không thể kiếm đủ tiền bảo lãnh”, ông Chris Beyrer, giáo sư dịch tễ học của Đại học Johns Hopkins, nói.

Để hạn chế số tù nhân, Sở Cảnh sát hạt Los Angeles đã quyết định thả các tù nhân và giảm số lượng người bị giam giữ để bảo vệ những người đang bị giam trước đại dịch COVID-19. Cảnh sát trưởng Alex Villanueva cho biết, các cảnh sát trên toàn hạt đã được chỉ đạo thả người bất cứ khi nào có thể thay vì bắt giữ họ.

Họ cũng phải đảm bảo người bị giam không nhiễm bệnh. Ông Villanueva nói rằng số vụ bắt giữ đã giảm từ mức trung bình 300 xuống còn 60 mỗi ngày và đã có 600 tù nhân được thả. “Chúng tôi đang bảo vệ những tù nhân trước dịch bệnh”, ông Villanueva nói.

Trong khi đó, từ ngày 11/3, bang California đã ngưng cho thăm thân nhân trong các nhà tù của bang. Nhà tù bang San Quentin ở California đã cho khoảng 1.800 tù nhân cách ly sau khi có các ca bệnh giống như cúm trong hai khối nhà giam. Một trong số đó là đơn vị tiếp nhận các tù nhân mới.

Không những thế, để hạn chế việc phải bắt bớ mới, Cảnh sát ở bang Utah, miền Tây nước Mỹ, đã yêu cầu tội phạm dừng các hành vi bất chính trong bối cảnh số ca bệnh COVID-19 ở Mỹ đang tăng nhanh. Cảnh sát thành phố Salt Lake của bang Utah (SLCPD) đã đăng lên Twitter một thông báo có nội dung  "SLCPD yêu cầu ngừng tất cả hoạt động phạm tội/hành vi bất chính cho đến khi có thông báo thêm nữa.

Chúng tôi cảm kích sự hợp tác của các bạn trong việc ngừng phạm tội và cảm ơn trước những kẻ phạm tội", kèm bên dưới thông bao này là ảnh động có hai chữ: "Dừng ngay!". Cảnh sát ở các bang Wisconsin và Ohio cũng yêu cầu bọn tội phạm ngừng hoạt động, ở lại trong nhà để hạn chế lây lan bệnh.

Còn tại Iran, ngày 17/3, người phát ngôn của cơ quan tư pháp Iran Gholamhossein Esmaili cho biết nước này đã tạm thời thả 85.000 tù nhân, bao gồm các tù nhân chính trị, để ứng phó với dịch COVID-19, trong đó 50% số phạm nhân được thả liên quan đến tội danh về an ninh. Bộ trưởng Tư pháp Iran Ebrahim Raisi nói rằng: "Việc phóng thích sẽ được đảm bảo không gây xáo trộn trật tự xã hội".