Syria: 300 phạm nhân thiệt mạng mỗi tháng

• Quân đội Syria pháo kích Idlib làm 14 thường dân thiệt mạng
• Assad tố Mỹ bán dầu Syria cho Thổ Nhĩ Kỳ

Đó là những con số và những bằng chứng thuyết phục trong bản báo cáo dài 69 trang của Tổ chức Ân xá Quốc tế đưa ra để tố cáo sự vô nhân đạo trong các nhà tù tại Syria, đặc biệt là nhà tù quân sự Saydnaya, thuộc ngoại ô Damascus.

Đối với nhiều cựu tù nhân trong nhà tù quân sự Saydnaya, cuộc sống thực sự cùng cực hơn cả địa ngục. Nhà tù quân sư Saydnaya nằm cách 25km về phía bắc Damascus, gần tu viện cổ Saydnaya, nơi từng có nhiều tín đồ Ki tô giáo và Hồi giáo đến cầu nguyện. Nó đã trở thành một địa điểm giới hạn tuyệt đối đối với các nhà báo và nhóm giám sát nhân quyền trong nhiều năm qua.

Vì là một trong những nhà tù bí mật, khét tiếng nhất Syria, không thể đột nhập vào trong nên Tổ chức Ân xá đã phối hợp với một nhóm kiến trúc sư tại Đại học Goldsmith, London mô phỏng lại khung cảnh bên trong nhà tù Saydnaya bằng kỹ thuật 3D và âm thanh.

Nhà tù Saydnaya được coi là đích đến cuối cùng sau hàng loạt những phán quyết không công bằng từ lực lượng tình báo và tòa án quân sự Syria. Tại đây, điều kiện cực kỳ khắc nghiệt và bị tra tấn ngược đãi đến kinh hoàng.

Salam, một luật sư từ Aleppo - người đã bị giam hơn hai năm trong Saydnaya cho biết: "Khi họ đưa tôi vào bên trong nhà tù, tôi có thể cảm nhận sự tra tấn. Đó là một mùi đặc biệt: mùi ẩm thấp, mùi mồ hôi và mùi tanh tưởi của máu”.

Ông cũng kể lại một sự cố khủng khiếp, cai ngục đã đánh chết một tù nhân biết Kung Fu vì anh ta dạy cho những người khác trong phòng giam. “Họ đã đánh chết anh ta và 5 người khác ngay lập tức, sau đó thêm 14 người nữa. Tất cả họ đều chết trong vòng 1 tuần, chúng tôi nhìn thấy máu chảy ra khỏi phòng giam”. Chưa kể, một trường hợp khác cai ngục yêu cầu 2 tù nhân nam buộc phải lột bỏ quần áo và hãm hiếp nhau nếu không sẽ đối mặt với cái chết.

Tù nhân tại Saydnaya ban đầu bị giam giữ nhiều tuần tại các phòng giam dưới lòng đất, họ không được cung cấp chăn ấm trong mùa đông. Sau đó, họ được chuyển lên mặt đất và vẫn phải tiếp tục ngày tháng đau khổ, buộc phải ăn vỏ cam và ô liu hỏng để tránh chết đói. Họ bị cấm không được nói chuyện và nhìn vào các cai ngục, dù thường xuyên bị làm nhục và nhạo báng.

Tàn ác, đối xử với tù nhân không khác gì động vật… đó là những từ ngữ kinh hoàng nhất trong bản cáo trạng của Tổ chức Ân xá Quốc tế khi nhắc đến hàng loạt nhà tù tại Syria, trong đó có Saydnaya.

Tài liệu 69 trang nói về cuộc sống tù tội của 65 nhân chứng từng bị giam giữ trong các nhà tù tại Syria, khiến nhiều người cảm thấy sốc nặng vì những gì đã diễn ra bên trong các phòng giam bí mật, nơi chôn sống, vùi dập hàng chục nghìn người.

Theo Tổ chức Ân xá, hầu hết những tù nhân sống sót nói rằng, họ bị đánh đập lạm dụng ngay sau khi bị bắt giữ và đặt chân vào các nhà tù. Đối với các tù nhân nam, họ sẽ được chào đón bằng “một bữa tiệc” đánh đập tàn bạo từ dây cáp điện, thanh kim loại. Ngược lại, các tù nhân nữ lại bị các cai ngục “kiểm tra an ninh” bằng việc tấn công tình dục.

Nhiều người không thể vượt qua được giai đoạn ban đầu đã chết trong tù, xác chết của họ được vứt ngay trong buồng giam cùng với nhiều tù nhân khác. Các tù nhân sẽ tiếp tục chịu sự tra tấn từ các lực lượng tình báo điều hành nhà tù để lấy thông tin hoặc đơn giản như một sự trừng phạt.

Phương pháp phổ biến để tra tấn bao gồm chích điện, kẹp chặt móng chân, móng tay, đổ nước sôi vào người, đốt thuốc lá, hiếp dâm và bạo lực tình dục. Samer, một luật sư bị bắt gần Hama cho biết: "Họ đối xử với chúng tôi như những con vật. Họ làm những điều vô nhân đạo nhất có thể”.

“Tôi không bao giờ tưởng tượng được con người lại đạt đến một độ tàn độc như vậy. Họ sẽ không ghê tay và giết chết chúng tôi ngay sau đó”, Samer nói. Các cựu tù nhân khác cũng kể lại khoảng thời gian kinh hoàng bị giam giữ bên trong các phòng giam đông đúc, đến nỗi phải thay phiên nhau ngủ hoặc ngồi xổm để ngủ. “Nó giống như một căn phòng của người chết, họ cố gắng nhét chúng tôi vào đó”, Jalal, một cựu tù nhân nói.

Một tù nhân khác Ziad (tên nhân vật đã được thay đổi) cho biết, hệ thống thông gió trong nhà tù của lực lượng tình báo quân sự tại Damascus bị hỏng trong 1 ngày và 7 người đã chết vì ngạt thở.

“Họ đã đá vào chúng tôi để xem ai còn sống, họ nói với tôi và những người còn sống khác đứng lên, lúc đó tôi nhận ra rằng 7 người đã chết và tôi đã ngủ bên cạnh 7 xác chết trong phòng giam, trong khi bên ngoài là 25 thi thể khác nằm ngổn ngang trên hành lang”.

Không chỉ tàn ác về cách tra tấn, hàng nghìn tù nhân cũng phải hứng chịu cảnh bị bỏ đói, đồ ăn không vệ sinh, thiếu nước, không được vệ sinh tắm rửa đúng cách. Thậm chí có tù nhân buộc phải uống nước từ cống rãnh để tồn tại, gây ra những ảo giác về thác nước chảy thông qua tiếng những giọt nước nhỏ qua đường cống.

Trong môi trường ẩm thấp, mất vệ sinh như vậy, các tù nhân dễ mắc bệnh tiêu hóa, ghẻ lở và cũng không được chăm sóc y tế.

Trong báo cáo của Tổ chức Ân xá Quốc tế đã nhấn mạnh con số thống kê từ nhóm Human Rights Data Analysi có đến 17.723 người chết trong các nhà tù trên khắp Syria từ giữa tháng 3-2017 đến tháng 12-2018, trung bình hơn 10 người/ngày. Tuy nhiên cả Human Rights Data Analysis và Tổ chức Ân xá Quốc tế tin rằng, con số thực tế còn hơn rất nhiều.

Giám đốc Tổ chức Ân xá Quốc tế khu vực Trung Đông và Bắc Phi Philip Luther cho biết: “Các câu chuyện kinh dị về cảnh ngược đãi lạm dụng tù nhân trong báo cáo của Tổ chức Ân xá đã mô tả chi tiết những gì mà con người thường xuyên phải chịu đựng bên trong cánh cửa tù đóng kín của các cơ quan tình báo Syria”. “Những cuộc ngược đãi thường gây chết người, tù nhân có thể bị giết chết trong mọi giai đoạn từ thẩm vấn đến giam giữ”.

Ông Philip Luthercũng cho rằng, đây là cách mà lực lượng Chính phủ Syria sử dụng để đè bẹp các thế lực chống đối. Đồng thời kêu gọi cộng đồng quốc tế, đặc biệt là Nga, Mỹ phải mang vấn đề này ra trước các cuộc đàm phán giữa chính quyền Syria và các nhóm vũ trang để chấm dứt việc tra tấn, ngược đãi tù nhân.

Trước cáo buộc quân đội Syria ngược đãi, lạm dụng, hãm hiếp tù nhân, đa phần là dân thường của Tổ chức Ân xá Quốc tế, Chính phủ của Tổng thốngBashar al-Assad chưa có bất kỳ ý kiến nào về bản cáo trạng này.

Chính phủ Syria phóng thích các tù nhân nhưng kèm theo điều kiện những người này phải tham gia quân đội - Chủ tịch của phe đối lập Liên minh Quốc gia Syria (SNC) Anas al-Abdah cho Reuters hay. “Theo báo cáo sơ bộ, khoảng 100-150 tù nhân đã được trả tự do dựa trên thoả thuận này. Sau khi được phóng thích, họ được đưa đến Aleppo và Qamishli chiến đấu với IS (tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng).

Đây có thể là một nỗ lực nhằm giảm thiểu nguy cơ tù nhân vượt ngục”. – ông Anas al-Abdah tiết lộ và cho biết thêm, những thông tin này lọt ra từ nhà tù trung tâm Adra. Trước đó, ông Staffan de Mistura, đặc phái viên Liên Hiệp Quốc về vấn đề Syria cũng nói một số nguồn tin từ Nga và Syria tiết lộ “một lượng đáng kể các tù nhân đã được phóng thích”. Ông Staffan de Mistura cho hay, đang tìm hiểu thêm xem những tù nhân này có phải là “tù chính trị” hay "các tay súng bị bỏ tù".

Riêng ông Al-Abdah sau đó khẳng định, những người được phóng thích không phải là tù nhân chính trị mà hầu hết đều là những người bị kết án hình sự, đặc biệt là những tội phạm buôn ma tuý. SNC lên tiếng kêu gọi liên hiệp quốc điều tra vấn đề này.

Phe đối lập Syria từ lâu đã yêu cầu thả tù nhân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, và ông Mistura sau đó bổ nhiệm một cựu quan chức Hội Chữ thập đỏ, bà Eva Svoboda, phụ trách việc này. Ủy ban Đàm phán cấp cao, nhóm đối lập Syria chịu trách nhiệm đàm phán chính, có danh sách của 150.000 người bị giam giữ. Đây là thông tin do phát ngôn viên của nhóm, ông Salim al - Muslat nói vớiReuters.