Tân cố vấn an ninh quốc gia mỹ Robert O'Brien

• Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ bị sa thải: Nước cờ mạo hiểm của Tổng thống Trump?
• Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ cảnh báo về những "hành vi áp đặt" ở Biển Đông
• Ngài Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ và thượng đỉnh Mỹ-Triều Tiên

"Tôi đã làm việc lâu dài và chăm chỉ với Robert", ông Trump tweet trong thông báo bổ nhiệm. "Ông ấy sẽ làm một công việc tuyệt vời!".

Nói chuyện với ông Trump sau thông báo, O'Brien nói rằng "chúng tôi đã có một số thách thức" và đó là một đặc ân được chọn để phục vụ ở vị trí này.

O'Brien, một nhà đàm phán con tin và được coi là một người trung thành với ông Trump, từ lâu đã có mặt trong lĩnh vực chính sách đối ngoại của đảng Cộng hòa. Ông hiện là Đặc phái viên của Tổng thống về các vấn đề con tin tại Bộ Ngoại giao, ông đã từng phục vụ dưới các chính quyền trước đó và làm cố vấn cho các cựu ứng cử viên tổng thống.

Nhưng không giống ông Bolton, ông O'Brien là một lựa chọn tương đối thấp, ít nhất là trong lĩnh vực công cộng. "Ông ấy không phải là một nhân vật cao cấp, và đó là điều quan trọng", Joel Rubin, cựu phó trợ lý Ngoại trưởng, từng phục vụ dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama, nói. "Đây không phải là một nhân vật sẽ đe dọa đến tính ưu việt của tổng thống về chính sách đối ngoại", Rubin nói với Al Jazeera.

Ông Trump đã buộc Bolton, người từ chức trước đó, nói rằng ông "không tán thành” với cố vấn an ninh quốc gia của mình về nhiều vấn đề. Ông Bolton được cho là đã đụng độ với ông Trump về các quyết định liên quan đến Venezuela, CHDCND Triều Tiên và Iran.

"Ông Trump, sau khi có kinh nghiệm Bolton, rõ ràng không còn muốn sử dụng những người có tính cách hay ý thức hệ mạnh mẽ ở vị trí Cố vấn An ninh Quốc gia", theo Ned Price, cựu phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama. "Ngoại trưởng Mike Pompeo có thể có tác động trong sự bổ nhiệm này”.

Chính sách đối ngoại của đảng Cộng hòa

Gần đây nhất, O'Brien đã gây được sự chú ý nhờ có liên quan đến vụ A$AP Rocky ở Thụy Điển. Rocky, một rapper người Mỹ, đã bị Cảnh sát Thụy Điển giữ vì liên quan đến vụ đánh nhau trên đường phố ở Stockholm. Một thẩm phán đã đồng ý thả Rocky, người sau đó bị kết tội và ra lệnh nộp phạt.

O'Brien cũng đã giữ một số vị trí tại Bộ Ngoại giao và năm 2005, từng là đại diện của Mỹ tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc sau khi được Tổng thống khi đó là George W. Bush đề cử và được Thượng viện xác nhận. Trong vị trí đó, ông đã làm việc với Bolton, lúc đó là Đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc. Theo Hãng tin Reuters, cặp đôi chia sẻ sự thất vọng với định chế thế giới này. 

"Con trai 13 tuổi của tôi, dù hầu như chỉ quan tâm đến thể thao hơn chính trị, hôm qua bước vào phòng gia đình và nói: 'Bố ơi, con thấy tin tức nói rằng mọi chuyện bắt đầu khi tất cả những kẻ độc tài đến Mỹ và rao giảng về việc chúng ta tệ như thế nào'. Tuyên bố của ông là một trong những mô tả tốt hơn về Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc mà tôi từng nghe", Reuters dẫn lời O'Brien đã nói với Bolton khi đó.

O'Brien cũng từng là cố vấn cho các chiến dịch tranh cử tổng thống trước đây của cựu Thống đốc bang Massachusetts, ông Rom Romney, cựu Thống đốc bang Wisconsin Scott Walker và Thượng nghị sĩ Ted Cruz. "Xin chúc mừng người bạn Robert O'Brien của tôi", Romney đã tweet. "Với tư cách là Đặc phái viên của Tổng thống về các vấn đề con tin, anh ấy đã kiên trì theo đuổi việc thả con tin Mỹ ở nước ngoài. Anh ấy là một người đàn ông có tính liêm chính cao nhất".

Người đàm phán con tin

Theo Rubin, công việc đàm phán con tin của O'Brien có vẻ có lợi cho Tổng thống vì "khả năng sẵn sàng nói chuyện với đối thủ của O'Brien". Năm 2018, O'Brien đã giúp bảo đảm việc trả tự do cho mục sư người Mỹ Andrew Brunson, người có 2 năm tù giam ở Thổ Nhĩ Kỳ, từng làm gia tăng căng thẳng giữa Washington và Ankara. 

Đầu năm nay, O'Brien cũng đã đóng một vai trò trong việc thả người Mỹ Danny Burch đang bị giam cầm ở Yemen. Burch đã làm việc cho một công ty dầu mỏ khi ông bị bắt cóc vào năm 2017, theo New York Times.

O'Brien có bằng luật của Đại học California, Berkeley. Trước khi học luật, ông theo học Đại học California, Los Angeles, ngành Khoa học chính trị. O'Brien đồng sáng lập Công ty luật Larson O'Brien LLP, và ông là một sĩ quan trong Quân đội Mỹ. 

Từ năm 1996 đến 1998, ông là một sĩ quan pháp lý cao cấp tại Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc, nơi ông xử lý các yêu sách của chính phủ chống lại Iraq sau Chiến tranh vùng Vịnh lần thứ nhất. 

Sau đó, ông phục vụ dưới thời cựu Ngoại trưởng Condoleezza Rice và Hillary Clinton với tư cách là đồng Chủ tịch Quan hệ đối tác công tư của Bộ Ngoại giao để cải cách công lý ở Afghanistan.

Vấn đề Iran

Sự lựa chọn của ông Trump được đưa ra khi Mỹ xem xét phản ứng của mình trước các cuộc tấn công vào các cơ sở dầu mỏ của Ả Rập Saudi, và chưa đầy một tháng sau khi ông Trump đột ngột ngừng các cuộc đàm phán với Taliban nhằm bắt đầu quá trình chấm dứt 18 năm chiến tranh ở Afghanistan.

Các quan chức Mỹ và Saudi đổ lỗi cho Iran về các cuộc tấn công vào các nhà máy dầu lớn của Saudi, một cáo buộc mà Tehran phủ nhận. Ông Trump tuyên bố O'Brien là lựa chọn hàng đầu không lâu sau khi nói trên Twitter rằng ông đã ra lệnh tăng trừng phạt đáng kể đối với Iran.

Về chính sách, ông Rubin coi O'Brien là một lựa chọn "chắc chắn... sẽ củng cố rất nhiều xu hướng của chính quyền". Ông O'Brien đã chỉ trích mạnh mẽ các quyết định chính sách đối ngoại của cựu Tổng thống Obama, đặc biệt là thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015 mang tính bước ngoặt mà Trump đã rút Mỹ ra từ năm ngoái.

Trong một loạt các bài tiểu luận, được xuất bản thành một cuốn sách vào năm 2016 có tên “Khi America đã ngủ: Khôi phục vai trò lãnh đạo của Mỹ đối với một thế giới trong khủng hoảng”, O'Brien đã mô tả thỏa thuận được đàm phán dưới thời Obama là "thảm họa đối phó với Iran". 

"Ngoài việc hợp pháp hóa chương trình nguyên tử được cho là "hòa bình" của Iran, thỏa thuận này có thể sẽ dẫn đến một cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân ở Trung Đông", O'Brien viết. 

"Thật khó để tưởng tượng rằng các quốc gia Sunni như Ai Cập, Thổ Nhĩ Kỳ và đặc biệt là Ả Rập Saudi sẽ không ngay lập tức bắt đầu quá trình mua vũ khí hạt nhân của họ hoặc từ một quốc gia thứ ba như Pakistan để chống lại Iran, về bản chất là một quốc gia ở ngưỡng hạt nhân được quốc tế công nhận".

Trong cuốn sách, O'Brien cũng cảnh báo chống lại "nỗ lực nhanh chóng và ấn tượng của Trung Quốc để khẳng định mình là cường quốc hàng hải tối cao ở phía đông Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương". 

O'Brien kết thúc cuốn sách bằng cách nói, Mỹ "phải đối mặt với sự lựa chọn sáng suốt vào năm 2016 giữa việc tiếp tục chính sách đối ngoại của Tổng thống Obama và cách tiếp cận an ninh quốc gia dựa trên tuần tự và trở lại vai trò nhà lãnh đạo như của Tổng thống [Ronald] Reagan thế giới tự do ‘chính sách đối ngoại’ và ‘hòa bình thông qua sức mạnh’ trong cách tiếp cận an ninh quốc gia.