Tổng thống Jacob Zuma sẽ từ chức?
Lời kêu gọi từ chức được 3 bộ trưởng kể trên đưa ra tại cuộc họp của Ban chấp hành Trung ương đảng Đại hội Dân tộc Phi (ANC) cầm quyền, và đã có các cuộc tranh luận căng thẳng xung quanh số phận của Tổng thống Jacob Zuma. Một số ủy viên Ban chấp hành Trung ương đảng ANC (NEC) và đảng viên lão thành của đảng cầm quyền cũng kêu gọi Tổng thống Jacob Zuma từ chức do một loạt vụ bê bối liên quan đến ông.
Ngày 6-11, giới truyền thông Nam Phi trích đăng bản kiến nghị của ông Mathole Motshekga, ủy viên NEC, kêu gọi Tổng thống Jacob Zuma từ chức và "làm những việc đúng đắn".
| Tổng thống Nam Phi Jacob Zuma. |
Theo ông Mathole Motshekga, tình hình Nam Phi hiện nghiêm trọng tới mức Ban lãnh đạo ANC phải đưa ra sự lựa chọn giữa một bên là Tổng thống Jacob Zuma với một bên là đảng ANC cùng toàn thể người dân Nam Phi.
Đồng thời cho rằng, Phó Tổng thống Cyril Ramaphosa là người phù hợp nhất để thay thế Tổng thống Jacob Zuma lãnh đạo đảng ANC và đất nước Nam Phi. Và đây được coi là thách thức nghiêm trọng nhất đối với quyền lãnh đạo của Tổng thống Jacob Zuma kể từ khi ông nhậm chức năm 2009.
Theo giới truyền thông, Bộ trưởng Du lịch Derek Hanekom đã yêu cầu bỏ phiếu bất tín nhiệm đối với Tổng thống Jacob Zuma hôm 26-11, khiến Ủy ban điều hành quốc gia của đảng ANC phải gia hạn cuộc họp của họ tại Thủ đô Pretoria tới ngày 28-11.
Ủy ban điều hành quốc gia của đảng ANC hiện là cơ quan duy nhất có quyền phế truất sự lãnh đạo (về đảng) đối với ông Jacob Zuma, người đang phải đối mặt với vụ bê bối có liên quan đến nghi án thao túng ảnh hưởng chính trị của gia tộc giàu có và nổi tiếng gốc Ấn Độ Guptas, vốn là bạn của Tổng thống. Người phát ngôn của đảng ANC không bình luận về vấn đề này.
Hơn 20 ngày trước (11-11), Văn phòng Tổng thống Nam Phi đã kêu gọi nguyên Chánh Thanh tra Nhà nước Thuli Madonsela (Thulisile Madonsela) ngừng công kích Tổng thống Jacob Zuma.
Bởi trước đó (2-11), bà Thuli Madonsela đã công bố báo cáo (theo lệnh của Tòa án Tối cao Nam Phi), trong đó đề cập tới những nghi vấn xung quanh sự thông đồng giữa cơ quan hành pháp, Tổng thống Jacob Zuma và một số thành viên Chính phủ với gia tộc Guptas.
Bà Thuli Madonsela đã đề nghị làm sáng tỏ những thông tin cho rằng, gia tộc Guptas đã sử dụng các mối quan hệ để gây ảnh hưởng đối với Tổng thống Jacob Zuma trong việc bổ nhiệm một số thành viên nội các và người đứng đầu các doanh nghiệp nhà nước.
Cũng trong ngày 2-11, hàng nghìn người dân Nam Phi đã biểu tình tại Thủ đô Pretoria, yêu cầu Tổng thống Jacob Zuma từ chức do bị cáo buộc liên quan đến tham nhũng và có mối quan hệ "không bình thường" với gia tộc Guptas.
Trước đó (12-9), Tổng thống Jacob Zuma phải trả lại công quỹ 7.814.155 rand (khoảng 542.000 USD), số tiền ông đã sử dụng sai nguyên tắc để sửa chữa, nâng cấp tư dinh ở quê nhà.
Trước những chỉ trích và cáo buộc kể trên, người phát ngôn của Tổng thống, ông Bongani Ngqulunga cho biết, Văn phòng Tổng thống bày tỏ quan ngại trước việc bà Thuli Madonsela tiếp tục công bố các báo cáo về những vấn đề có liên quan đến Tổng thống Jacob Zuma và một số cơ quan nhà nước.
Bởi bà Thuli Madonsela đã thôi giữ chức Chánh Thanh tra Nhà nước nên không còn vai trò trong việc tham gia quá trình điều tra, cũng như sử dụng tài liệu như trước.
Và việc tiếp tục công kích Tổng thống Jacob Zuma cùng các thành viên trong chính phủ của bà Thuli Madonsela là không hợp pháp và không mang lại lợi ích cho đất nước. Hơn nữa, việc này sẽ ảnh hưởng tới nguyên tắc bảo mật và bảo vệ thông tin thu thập được trong quá trình điều tra của Thanh tra Nhà nước.
Ông Bongani Ngqulunga còn nhấn mạnh, Tổng thống Jacob Zuma kêu gọi tất cả các bên phải hành động theo Hiến pháp và tôn trọng tiến trình điều tra đang diễn ra đối với những vấn đề có liên quan.
Về phần mình, Tổng thống Jacob Zuma đã chỉ trích các đảng viên kỳ cựu của đảng ANC cầm quyền sau khi họ kêu gọi ông từ chức (thông qua một bức thư ngỏ) do một loạt vụ bê bối liên quan đến cá nhân nhà lãnh đạo này thời gian vừa qua.
Theo ông Jacob Zuma, họ nên gửi thư riêng, không nên viết thư để cho cả thế giới biết. Được biết, nhiều đảng viên của đảng ANC đã viết thư ngỏ kêu gọi phế truất chức Chủ tịch đảng ANC của ông Jacob Zuma sau khi bản báo cáo của bà Thuli Madonsela được công bố hôm 2-11, có đề cập đến nhiều vấn đề tham nhũng trong bộ máy chính phủ, bị coi có liên quan đến Tổng thống.
Nhưng theo Tổng Bí thư đảng ANC Gwede Mantashe, Ban Chấp hành trung ương đảng ANC đã quyết định không ủng hộ lời kêu gọi Tổng thống Jacob Zuma từ chức.