Ứng dụng công nghệ trong cuộc chiến chống nạn săn trộm voi

• Nở rộ ứng dụng gọi xe công nghệ: Cơ quan chức năng vẫn “lúng túng” trong quản lý
• Ứng dụng dịch vụ xe đạp công cộng để giảm thiểu ô nhiễm môi trường
• Ứng dụng nhiều kỹ thuật hiện đại để điều trị các bệnh lý về mắt

Và giờ đây ngày càng nhiều voi bị săn để lấy da, dùng để sản xuất những sản phẩm "sang trọng" như túi đánh golf và ví tiền. 

Bất chấp nhu cầu của thị trường, giờ đây đang có những người không quản ngại vất vả, nỗ lực chặn đứt nguồn cung. Dave Morgan là chuyên gia Trung tâm Lester E Fisher nghiên cứu và bảo tồn linh trưởng, Vườn thú Công viên Lincoln, và đã nghiên cứu về voi Trung Phi trong rất nhiều năm.

Tuy sống ở phần khác của địa cầu, Morgan vẫn tiếp tục giúp theo dõi hoạt động ở Vườn Quốc gia Nouabale-Ndoki. Nơi đây có 5 vùng nghiên cứu, trải dài trên 425km², là những nơi mà nhóm nghiên cứu của Morgan thường khảo sát. Phát hiện của họ - ghi nhận đường đi của voi và dấu hiệu của kẻ săn trộm - sẽ được cập nhật qua thiết bị định vị toàn cầu (GPS) để Morgan và đồng nghiệp có thể theo dõi mọi thứ từ xa. 

Morgan cho biết: "Nơi đây là cánh rừng tuyệt vời với những hành trình tuyệt đẹp của đàn voi. Đó là một hệ sinh thái lành mạnh, đó là sinh cảnh rừng còn nguyên vẹn". Tuy nhiên, hoạt động khai thác gỗ ngày càng tiến sát gần hơn khu vực bảo tồn trong những năm qua, và Morgan nghi rằng điều này sẽ khiến bọn săn trộm có thể vào vườn quốc gia dễ dàng hơn. 

Trung Quốc gần đây đã ra lệnh cấm hoạt động buôn bán ngà voi, trước đây được coi là hợp pháp.

Ở những nơi khác tại châu Phi, những nhóm như Tổ chức bảo vệ Thiên nhiên Hoang dã (WWF) đã sử dụng công nghệ để theo dấu bọn săn trộm ngay cả trong đêm tối trong rừng thẳm. Kể từ khi lắp đặt hệ thống camera tầm nhiệt ở Kenya năm 2016 cho tới nay, WWF cho biết đã có hơn 100 kẻ săn trộm bị bắt giữ. Nhưng khi hoạt động chống săn trộm có thêm nguồn lực tốt thì bọn săn trộm cũng vậy. 

Morgan cho biết việc các băng nhóm được trang bị quá tốt cho thấy những cảnh báo: "Có ai đó đang thực sự tài trợ cho hoạt động này". Với một số nhà bảo tồn, đó là vấn đề thực sự đáng lo ngại. 

Andrea Crosta - Giám đốc điều hành và đồng sáng lập tổ chức Liên đoàn Hành động bảo vệ voi (EAL) ) - cho biết chỉ tấn công bọn săn trộm là chưa đủ: "Bạn có thể bỏ tù 10 tên, bạn có thể giết 5 tên, nhưng như vậy bạn chẳng thay đổi được vấn đề". 

Có nhiều người tổ chức vận chuyển hàng lậu các bộ phận cơ thể động vật hoang dã, như ngà voi, sừng tê giác, vảy tê tê từ quốc gia có các loài này đến những quốc gia có nhu cầu mua. Chúng cũng thiết lập các cuộc mua bán loại hàng này cho người mua. Crosta làm việc với các nhóm khắp thế giới để truy tìm kẻ buôn lậu và những người mà chúng có kết nối. Đồng nghiệp của Crosta phải làm việc trong lớp vỏ bọc bí mật. 

Crosta giải thích: "Thông thường họ sẽ giả làm người mua hàng, nhưng việc này tốn rất nhiều công sức vì bạn phải tốn nhiều tháng để những kẻ đó tin tưởng. Nhưng kết quả, nếu thành công, sẽ dẫn đến  thông tin tình báo cực kỳ quý giá về việc buôn bán sản phẩm động vật hoang dã bất hợp pháp. Chúng dẫn bạn đến các nơi, chúng giới thiệu bạn với gia đình, chúng kể bạn nghe mọi thứ. Cơ bản là vậy". 

Một kẻ buôn lậu bị truy nã đã bị bắt ở Thái Lan vào tháng 12-2017, một phần nhờ vào nỗ lực làm việc nhiều tháng của tổ chức EAL. Ngoài ra, mạng lưới của kẻ buôn lậu bị cáo buộc cũng liên quan đến hoạt động vận chuyển lậu ngà voi.

Nhưng công việc thu thập thông tin từ các đối tượng thường rất nguy hiểm. Ở một số quốc gia, EAL hoạt động mà không cho chính quyền sở tại biết, vì có thể có nguy cơ nhân viên chính phủ tham nhũng và chuyển thông tin cho các băng nhóm tội phạm liên quan đến săn trộm và buôn lậu. 

Nhưng Andrea Crosta tin tưởng rằng nỗ lực và những rủi ro mà họ chấp nhận đương đầu là điều đáng chấp nhận: "Mỗi khi bạn bỏ tù một tên, đó là cú đấm lớn vào toàn bộ đường dây cung ứng". Quan trọng là, Trung Quốc vừa cấm ngành thương mại buôn bán ngà trước đây vốn được coi là hợp pháp ở nước này - một thay đổi nền tảng về chính sách khiến ngà voi rớt giá. 

Andrea Crosta và Dave Morgan đều đang theo dõi xem liệu chính sách này có khiến các vụ săn trộm giảm đi hay không. Trong khi người ta vẫn hy vọng điều này xảy ra thì vẫn chưa có nhiều dấu hiệu cho thấy điều đó lắm. Morgan lập luận: "Nếu vẫn còn nhu cầu với chúng thì mọi người vẫn sẵn sàng liều mình".