Vũ khí mới chống tội phạm rửa tiền
Tiền "bẩn" được "rửa sạch" bằng cách chuyển qua các tầng lớp ngân hàng và doanh nghiệp dường như hợp pháp và sử dụng nó để mua bất động sản, ôtô đắt tiền hay tác phẩm nghệ thuật - tóm lại là bất cứ thứ gì có thể được bán bằng tiền mặt mới được "rửa sạch"! Và một trong những cách mà bọn tội phạm làm điều này được gọi là "smurfing" (chuyển tiền vào những tài khoản nhỏ để tránh sự kiểm soát của nhà nước).
Mark Gazit, giám đốc điều hành ThetaRay - nhà cung cấp AI về tội phạm tài chính đặt trụ sở tại Israel, giải thích: "Một giao dịch 0,25 USD sẽ không bao giờ được phát hiện bởi con người, nhưng các giao dịch loại đó có thể rửa 30 triệu USD nếu chúng được thực hiện hàng trăm triệu lần".
 |
| Mark Gazit. |
Hơn nữa, tiền đánh cắp thường được rửa để tài trợ cho hoạt động tội phạm. Chẳng hạn, một vụ lừa đảo ATM gần đây đã khiến các ngân hàng thất thoát đến hơn 1 tỷ USD. Gazit cho biết: "Bọn hacker đột nhập vào hàng ngàn máy ATM và lập trình cho chúng nhả ra khoảng 5 tờ tiền giấy vào một thời điểm nhất định - giả sử 3 giờ sáng. Lúc đó, một tên tội phạm địa phương sẽ thu gom. Tiền sau đó đã được chuyển đổi thành Bitcoin và được sử dụng để tài trợ cho hoạt động buôn người".
Colin Bell, trưởng nhóm giám sát rủi ro tội phạm tài chính tại ngân hàng HSBC đánh giá vấn đề dường như đang trở nên tồi tệ hơn, mặc dù đã thắt chặt các quy định. Chỉ riêng ở Anh, tội phạm tài chính đã tăng 10% trong năm 2018, theo Cơ quan tội phạm quốc gia (NCA). Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) tuyên bố đang nghiên cứu "cải tiến kỹ thuật ứng dụng" cho kho công cụ chống tội phạm của cơ quan để giúp theo kịp những tiến bộ trong công nghệ tài chính.
Các tổ chức khác cũng công khai về việc họ sử dụng AI để chống lại tội phạm rửa tiền. Colin Bell giải thích: "AI áp dụng máy có thể sàng lọc số lượng lớn giao dịch một cách nhanh chóng và hiệu quả. Đây có thể là một công cụ quan trọng để xác định chính xác hoạt động đáng ngờ".
Các chuyên gia đánh giá AI rất giỏi trong việc phát hiện các mưu đồ đen tối và tài khoản lướt web được thiết lập từ xa - ví dụ như bởi các bot chứ không phải con người. Thậm chí, AI cũng có thể phát hiện ra hành vi đáng ngờ của những thành viên nội bộ tham nhũng - một yếu tố chính trong nhiều hoạt động rửa tiền.
"Sử dụng AI sẽ loại bỏ phần lớn nguy cơ con người bỏ sót những hoạt động tài chính đáng ngờ" - theo Adam Williamson, chuyên gia tài chính cấp cao tại Hiệp hội Kỹ thuật viên Kế toán (AAT) của Anh - một cơ quan chuyên nghiệp được giao nhiệm vụ giúp nhân viên kế toán tránh rửa tiền. AI có thể xử lý hàng núi dữ liệu trong thời gian thực - email, cuộc gọi điện thoại, báo cáo chi phí - và phát hiện các kiểu hành vi mà con người có thể không nhận thấy trong một nhóm ngân hàng toàn cầu.
Một khi hệ thống đã lọc được các mẫu hành vi hợp pháp, nó có thể dễ dàng phát hiện ra hoạt động tinh ranh hơn và học hỏi từ đó. Các nhà quản lý trên khắp thế giới đang khuyến khích công nghệ mới bởi có lẽ do họ thừa nhận rằng đang thua trận.
| Các loại tiền điện tử như Bitcoin tạo điều kiện cho bọn tội phạm rửa tiền mặt một cách an toàn. |
Các công ty công nghệ AI - như ThetaRay, LexisNexis và Refinitiv - hiện nay đang cung cấp cho mạng lưới doanh nghiệp các công cụ để giải quyết vấn đề rửa tiền. Wil van Gemert, Phó giám đốc điều hành lực lượng Cảnh sát hình sự châu Âu (Europol), cam kết: "Europol được thiết kế để hợp tác với các cơ quan thực thi pháp luật, các cơ quan chính phủ và các bên liên quan khác. Chúng tôi nắm lấy ý tưởng của trí tuệ tập thể".
Mark Hayward, một thành viên của Ủy ban chiến lược tội phạm kinh tế mới của Anh, được thành lập vào tháng 1-2019, phát biểu: "Chia sẻ dữ liệu là một trong những ưu tiên chính của chúng tôi". Các chuyên gia an ninh nhận định pháp luật phải theo kịp các xu hướng mới nhất trong các dịch vụ tài chính mà tội phạm có thể khai thác. Ví dụ như những tên khủng bố đằng sau vụ tấn công xe tải ở Nice (Pháp) năm 2016 đã trả tiền cho các phương tiện bằng thẻ trả trước để tận dụng sự ẩn danh mà những thẻ này cung cấp cho người dùng.
Đây là lý do tại sao Hướng dẫn chống rửa tiền thứ 5 của Liên minh châu Âu (EU) được ban hành năm 2018 bao gồm các loại tiền kỹ thuật số và thẻ trả trước lần đầu tiên. Dĩ nhiên, bất kỳ công cụ nào có thể giúp giải quyết vấn đề chắc chắn phải được hoan nghênh.