Xung quanh bản án 9 năm tù của cựu Thống đốc Mexico

• Cựu Thống đốc Mexico Javier Duarte bị Interpol bắt

Dư luận coi 9 năm tù cùng 3.000 USD tiền phạt không tương xứng với những cáo buộc từng được đưa ra đối với cựu Thống đốc Javier Duarte. Bởi trường hợp tham nhũng của ông Javier Duarte được giới truyền thông và dư luận coi là điển hình ở Mexico - bị nghi ngờ biển thủ hàng tỷ USD. Theo giới truyền thông, ông Javier Duarte chỉ nhận 2 tội rửa tiền và liên kết với tội phạm, phủ nhận những tội khác. 

Trong khi đó dư luận từng cho rằng, hành vi lạm dụng công quỹ của cựu Thống đốc bang Veracruz đạt mức "kỷ lục trong lịch sử" - gần 3 tỷ USD. Ông Javier Duarte bị cáo buộc tham nhũng 55 tỷ peso (khoảng 2,97 tỷ USD) trong thời gian tại nhiệm (2010-2016). Giới truyền thông dẫn lời các công tố viên bang Veracruz cho biết, họ đang điều tra các cáo buộc tham nhũng đối với bà Karime Macias, vợ ông Javier Duarte, người được cho đang sống ở London, Anh với 3 người con.

Điều đáng nói là dư luận đang cho rằng, với thời gian đã bị tạm giam cùng chế độ ân xá, ông Javier Duarte có thể được phóng thích trong 4 năm tới. Và việc này đang là chủ đề gây tranh cãi trong giới chuyên môn và dư luận Mexico. 

Trước khi bị xóa tên khỏi đảng cầm quyền Cách mạng thể chế (PRI) vào cuối năm 2016 và bị bắt khoảng 1,5 năm trước (tháng 4-2017), ông Javier Duarte từng được coi là "ngôi sao sáng", một trong những thành viên trẻ hứa hẹn nhất của đảng cầm quyền PRI do Tổng thống Enrique Pena Nieto đứng đầu. 

Hai năm trước, công tố viên Arely Gomez từng tuyên bố, tuy ông Javier Duarte bị cáo buộc biển thủ hàng triệu USD trong ngân sách của Chính phủ liên bang dành cho giáo dục và y tế, nhưng cảnh sát lại không bắt được cựu Thống đốc bang Veracruz. Sau gần 6 tháng bị cơ quan chức năng Mexico phát lệnh truy nã, ông Javier Duarte, đã bị cảnh sát Guatemala bắt tại Panajachel, thành phố du lịch nổi tiếng của bang Solola, Guatemala với sự phối hợp và hỗ trợ của Tổ chức Cảnh sát hình sự quốc tế (Interpol). Theo giới truyền thông, lệnh truy nã đối với cựu Thống đốc bang Veracruz được công bố (19-10-2016), sau khi ông Javier Duarte bị cáo buộc thông đồng với tội phạm có tổ chức và rửa tiền. 

Và để bắt ông Javier Duarte, chính phủ Mexico không những ra lệnh truy nã, mà còn treo giải thưởng trị giá 15 triệu peso (khoảng 730.000 USD); đồng thời phong tỏa hơn 100 tài khoản ngân hàng, tịch thu nhiều tài sản và doanh nghiệp gắn với cựu Thống đốc bang Veracruz.

Trong số những cáo buộc được các công tố viên đưa ra và bị ông Javier Duarte phủ nhận, đáng quan tâm nhất là có liên quan tới "những cái chết không rõ nguyên nhân". 

Hơn 2 tháng trước (8-8), công tố viên Jorge Winckler từng cho biết, cảnh sát đã phát hiện một khu mộ tập thể có ít nhất 166 hộp sọ người tại bang Varacruz và họ nghi chết trong cuộc thanh trừng của cựu Thống đốc Javier Duarte. Theo thống kê, khoảng 3.600 người đã mất tích ở Veracruz kể từ năm 2006 tới nay. 

Ông Javier Duarte bị cáo buộc phải chịu trách nhiệm trước việc biến Veracruz, một trong những bang giàu có nhất Mexico, rơi vào tình trạng khủng hoảng tài chính và cho phép tội phạm có tổ chức lộng hành. Theo thống kê, trong thời gian ông Javier Duarte làm Thống đốc, nhiều vụ sát hại nhà báo, cũng như bắt cóc, tống tiền và mất tích liên tiếp diễn ra tại bang Veracruz. 

Dư luận cho rằng, người phải chịu trách nhiệm đối với những "hư hỏng" của cựu Thống đốc bang Veracruz Javier Duarte là Tổng thống sắp mãn nhiệm Enrique Pena Nieto bởi trong thời gian nắm quyền ông đã để tình trạng tội phạm tăng cao kỷ lục cùng vô số vụ bê bối. Giới truyền thông từng đưa tin, sự thiếu hiệu quả trong cuộc chiến chống tham nhũng là một trong những nguyên nhân khiến tỷ lệ ủng hộ đối với Tổng thống Enrique Pena Nieto bị giảm mạnh.

Theo giới truyền thông, ngày 1-12, người đắc cử Tổng thống cánh tả Andres Obrador sẽ chính thức nhậm chức (từng thất bại 2 lần tranh cử trước) và một trong những việc được ưu tiên là tuyên chiến với mafia, vấn nạn buôn bán ma túy và tham nhũng tràn lan ở Mexico. Nhiều người cho rằng, mặc dù liên minh cánh tả của ông Lopez Obrador (người theo đường lối dân túy) giành chiến thắng áp đảo, nhưng việc dẹp bỏ "tàn dư" của Tổng thống sắp mãn nhiệm Enrique Pena Nieto.

Bởi "quyền lực mafia" đã và đang làm giàu trên lưng người dân, tham nhũng - "căn bệnh ung thư" gây chia rẽ xã hội khó giải quyết 1 sớm 1 chiều, trong khi đó các đối thủ của ông Lopez Obrador và 2 chính đảng lớn hiện nay đều bất hợp tác.