Ðiệp viên đôi được Fidel tha mạng

• Những "kỷ lục Guinness" của Fidel Castro
• Fidel Castro: Từ Luật sư yêu chủ nghĩa Marx đến vị lãnh tụ vĩ đại
• Lãnh tụ cách mạng Fidel Castro: "Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình"

Trong cuốn sách “Những bí mật của Castro, CIA và cỗ máy tình báo Cuba”, Brian Lattel, cựu nhân viên Cục Tình báo trung ương Mỹ (CIA) kể việc một quan chức cấp cao Cuba là Rolando Cubela, được CIA tuyển để ám sát Fidel với hy vọng sẽ có một cuộc đảo chính quân sự ở Cuba. 

Cubela là điệp viên hai mang, báo cáo mọi chi tiết kế hoạch của Mỹ cho Havana biết. Cubela từng là một chỉ huy anh hùng trong cuộc cách mạng của Cuba, phụ trách chiếm Dinh Tổng thống ở Havana, nhưng sau đó ông ta bất mãn Fidel nên bí mật liên lạc với CIA từ năm 1961. Năm 1962, Cubela được CIA đánh giá là điệp viên xịn nhất trong Chính phủ Cuba.

Lattel viết: “Castro biết lãnh đạo cấp cao nhất của Chính phủ Mỹ muốn giết mình, nên ông giữ im lặng về kế hoạch ám sát Tổng thống Mỹ John Kennedy của tên Lee Oswald. Castro tiến hành một chiến dịch hai mang quan trọng nhất trong lịch sử tình báo. Ông muốn có bằng chứng rõ ràng rằng Kennedy muốn khử mình và ông đã có được”.

Điều trớ trêu là CIA giao cho Cubela một cây bút bi tẩm thuốc độc để ám sát Fidel vào đúng lúc Oswald  bắn Kennedy. Lattel dẫn hai chứng cứ để khẳng định Cubela là điệp viên hai mang: Carlos Tepedino là bạn thân của Cubela và cũng làm việc cho CIA, vào năm 1965 báo cáo Cubela vẫn “hợp tác” với Cơ quan tình báo Cuba (DGI)  và không hề tính chuyện lật đổ Castro.

Tay DGI phản bội Miguel Mir (một sĩ quan cấp cao trong đội bảo vệ Fidel từ năm 1986 đến 1992) cũng khai đã đọc các hồ sơ xác định  Cubela là điệp viên hai mang chịu sự kiểm soát của DGI. Ông ta chẳng báo cáo được thông tin quan trọng nào về nội tình Chính phủ Cuba. Thay vào đó, ông ta liên tục đề nghị: “Hành động bạo lực” gồm ám sát Fidel, dù CIA từ đầu năm 1963 đã bị Kennedy ra lệnh phải tìm cách ám  sát Fidel. 

Tháng 10 năm ấy, CIA lưu hành nội bộ tài liệu tuyệt mật mang tựa “Kế hoạch đảo chính ở Cuba”: Cubela và phe quân đội sẽ “cô lập” Fidel và các lãnh đạo cấp cao, tiếp đó tuyên bố thành lập chính phủ thân Mỹ và nếu cần sẽ nhờ Mỹ hỗ trợ quân sự để dẹp tan mọi ý đồ phản công.

Lattel viết: “Trong kế hoạch này không tính đến chuyện bắt sống Castro”.

Nhưng CIA phải hủy kế hoạch sau khi Kennedy bị ám sát, tân Tổng thống Mỹ Lyndon Johnson nhanh chóng dẹp chuyện “cương” với Cuba, dù Cubela trong hai năm kế tiếp tục kêu gào CIA và bọn lưu vong ở Miami giúp trừ khử Fidel.

Cubela bị bắt tại Havana năm 1966, bị xử tội âm mưu giết Fidel. Nhưng tại phiên tòa, các kiểm sát viên không bao giờ nói đến CIA và cây bút có ngòi tẩm độc, chỉ buộc tội Cubela liên lạc với bọn lưu vong phản động ở Miami.

Cubela bị tuyên án tử hình, nhưng được Fidel  thương tình tha thứ, ông ta chỉ thụ án 12 năm tù ở vai trò bác sĩ nhà tù, sống thoải mái và thường được ra ngoài, lái xe đi chơi. Đầu  những năm 1980, có tin Cubela sống ở miền Nam bang Florida và Tây Ban Nha.

CIA ám sát hụt Fidel

Ngày 27-2-2016, Cục Tàng thư an ninh quốc gia Mỹ - thuộc Đại học George Washington-công bố tài liệu giải mật của CIA: Họ ám sát hụt Fidel bằng bộ đồ lặn và bình dưỡng khí nhiễm vi khuẩn bệnh lao.

Năm 1963, Chính phủ Mỹ nhờ luật sư James Donovan bí mật đàm phán với Fidel. CIA cho rằng họ có thể tranh thủ mối quan hệ giữa Donovan với vị lãnh đạo Cuba để ám sát Fidel. Một đoạn trong hồ sơ giải mật viết: “Vào lúc đang có các cuộc đàm phán giữa Castro với Donovan, nhiều quan chức trong đơn vị hoạt động ngầm lên kế hoạch lợi dụng Donovan làm người giao quà tặng bất đắc dĩ cho Castro: một bộ đồ lặn cùng bình dưỡng khí đều chứa vi khuẩn bệnh lao”. 

Tuy nhiên, âm mưu của CIA bất thành, vì  luật sư Milan Miskovsky của CIA tiết lộ âm mưu này cho Donovan, khuyên ông này chớ nên đưa bộ đồ lặn cho Fidel. Miskovsky chịu trách nhiệm liên lạc với Donovan về sứ mạng ám sát Fidel.

Donovan đã gặp Fidel vào năm 1963 sau vụ khủng hoảng tên lửa Cuba hồi tháng 10-1962. Donovan đã trao bộ đồ lặn, bình dưỡng khí không nhiễm vi khuẩn cùng một đồng hồ làm quà tặng cho Fidel, vì cả Fidel và Donovan  đều thích lặn. 

Gần đây, Donovan là nhân vật chính (do nam diễn viên Tom Hanks thủ vai) trong bộ phim được đề cử giải Oscar là “Brigge of Spies”: Donovan ráng đàm phán để trao đổi phi công Mỹ Francis Gary Powers lái chiếc máy bay tình báo U-2 bị Liên Xô bắt giam (từ tháng 5-1960 đến tháng 2-1962) với điệp viên Liên Xô Rudolf Abel bị Mỹ bắt. Vụ trao đổi tù binh diễn ra năm 1962 tại Berlin (Đức). 

Đến năm 1977, Powers chết trong một vụ rơi trực thăng. Powers từng được đào tạo chụp ảnh sau khi đi lính không quân Mỹ năm 1950. Ông ta bắt đầu lái chiếc U-2 năm 1955 và năm 1956, lần đầu tiên lái chiếc máy bay tình báo này xâm nhập không phận Liên Xô. Ngày 1-5-1960, Powers đang bay trên vùng Sverdlovsk thì động cơ U-2 bị trúng đạn phòng không Liên Xô.

Fidel đoạt Huy chương Vàng, nếu…

Cũng theo tài liệu giải mật, CIA  cũng còn nhiều âm mưu ám sát Fidel, như gài thuốc nổ trong xì gà, bỏ độc vào dâu tây vì ông rất thích uống nước sinh tố dâu. Còn có một âm mưu khác khi CIA biết Fidel thích lặn: CIA đầu tư thiết kế nhiều món vật liên quan môn lặn: ý tưởng là tìm một cái vỏ ốc đủ lớn để thu hút sự chú ý của Fidel, và để nhét đủ số mìn vào vỏ ốc này.

Lần ám sát gần nhất vào năm 2000, khi dân Cuba lưu vong ở Miami (bang Florida, Mỹ) dự tính cho nổ một viện hải dương học ở Panama, nơi Fidel dự tính đến phát biểu.

Theo Cơ quan Nghiên cứu an ninh Nhà nước Cuba, Mỹ có hơn 800 âm mưu ám sát Fidel nhưng đều không thành.  Vị cựu lãnh đạo Cuba lúc mừng sinh nhật 90 tuổi từng nói ông là người giữ kỷ lục thế giới về số lần bị ám sát trong thế kỷ 20: “Nếu có Olympic dành cho người sống sót sau những vụ ám sát hụt, tôi tin mình sẽ giành Huy chương Vàng”. 

Pedro Etcheverry, nhà điều tra của Trung tâm Nghiên cứu an ninh Nhà nước Cuba cho biết; những năm gần đây, các nhà nghiên cứu nước này đã thực hiện một cuộc điều tra và phát hiện 637 âm mưu muốn giết Fidel bằng nhiều hình thức khác nhau. Ông Etcheverry nói, CIA năm 1975 đã thừa nhận đã tổ chức nhiều cuộc ám sát riêng lẻ nhằm hạ thủ Fidel, tính từ năm 1960 sau khi ông chấm dứt quan hệ với Washington và lập mối quan hệ đồng minh cả chính trị và kinh tế với Liên Xô.

Etcheverry nói: “Những kế hoạch này sẽ không bao giờ thực hiện được vì lực lượng an ninh của chúng tôi đã phá tan âm mưu của họ. Mỹ muốn sát hại Castro vì ông ấy là mối đe dọa cho lợi ích của Mỹ ở Cuba”. Ông nói Mỹ và nhóm chống Castro rất "hăng máu" trong những năm đầu cách mạng Cuba, và liên tục đưa ra nhiều kế hoạch ám sát nhưng Fidel đều tránh được.

Ông Etcheverry nói rằng kẻ thù của Fidel Castro không bao giờ từ bỏ nỗ lực loại bỏ ông cho đến khi ông chính thức nghỉ hưu vào năm 2008 để nhường quyền lãnh đạo cho người em trai Raul Castro.