Anh và xứ Wales: Hơn 1.000 cảnh sát hoạt động ngầm
Báo cáo của Cơ quan Thanh tra cảnh sát Hoàng gia Anh (HMIC) cho thấy trong số 1.229 sĩ quan cảnh sát hoạt động ngầm điều tra tội phạm trong 39 đơn vị ở Anh và xứ Wales chỉ có 568 người được đưa vào cơ sở dữ liệu quốc gia để kiểm soát - tức chưa đến một nửa con số thật. Báo cáo cho rằng sự khác biệt quá lớn như thế là "không thể chấp nhận được" và "khiến cho cơ sở dữ liệu không phù hợp với sứ mạng dẫn đến việc tạo ra nó".
Báo cáo được công bố giữa lúc mối lo ngại đang tăng về thực trạng hoạt động của cảnh sát ngầm sau một vụ việc đổ bể năm 2011 liên quan đến lực lượng này - đó là chuyện sĩ quan Sở Cảnh sát London Mark Kennedy gián điệp một số nhà hoạt động môi trường và đã đi "quá xa" nhiệm vụ là quan hệ… tình dục với nhiều người trong số đó. Hay trường hợp sĩ quan cảnh sát ngầm Bob Lambert đã ăn nằm và có con với một phụ nữ trong nhóm các nhà hoạt động vì quyền động vật "Bob Robinson" mà anh ta thâm nhập để gián điệp.
Một trong số những bê bối bị phơi bày là cáo buộc cho rằng, các sĩ quan ngầm sử dụng giấy khai sinh của những đứa bé đã chết.
Tháng 3/2014, Sở Cảnh sát London thừa nhận đã triển khai một nhóm cảnh sát mật tìm kiếm thông tin nhằm bôi nhọ gia đình nạn nhân Stephen Lawrence và đây là hành vi mà Cảnh sát trưởng Hogan-Howe nhận định là "không thể bào chữa được". Sinh viên da đen 18 tuổi này bị một nhóm người da trắng phân biệt chủng tộc đâm chết ở khu Eltham London hồi tháng 4/1993.
Mãi đến ngày 3/1/2012, Tòa án Hình sự Anh mới có đủ chứng cứ buộc tội giết người đối với Gary Dobson và David Norris để trả lại công lý cho Stephen Lawrence. Vụ án kéo dài và có những lúc không được minh bạch này được coi là vết nhơ đáng hổ thẹn trong lịch sử hiện đại của Cảnh sát Anh.
 |
| Sở cảnh sát London. |
Báo cáo của HMIC - được soạn thảo dựa trên cuộc thanh tra 43 lực lượng và các tổ chức khác như là Cơ quan Điều tra tội phạm quốc gia (NCA) - cũng kêu gọi quy định thời gian hoạt động ngầm cho các sĩ quan không kéo dài hơn 10 năm, sau khi thanh tra phát hiện một sĩ quan thực hiện vai trò bí mật của mình đến… hơn 20 năm! Ngoài ra, các sĩ quan ngầm cũng nên được kiểm tra ma túy ngẫu nhiên.
Báo cáo viết: "Chúng tôi hết sức ngạc nhiên khi nhiều cảnh sát ngầm cho biết họ chưa từng phải qua kiểm tra ma túy ngẫu nhiên, bất chấp sự thật rằng họ coi đó là biện pháp quan trọng để bảo vệ họ". Nhóm Quốc gia nghiên cứu về hoạt động ngầm (NUWG) - đơn vị chịu trách nhiệm về sách lược và chính sách giám sát hoạt động ngầm của Cảnh sát Anh - cũng nhận định "sự thiếu chỉ đạo hiệu quả và phối hợp" là điều "không thể chấp nhận được" đồng thời yêu cầu có sự thay đổi triệt để.
Báo cáo của HMIC cũng đề nghị một chương trình "hỗ trợ tâm lý cho tất cả cảnh sát ngầm". Bởi vì, cuộc sống hai mặt của cảnh sát mật thường để lại hậu quả tinh thần cho chính họ. Ví dụ, có một cựu cảnh sát hoạt động ngầm kiện Sở Cảnh sát London vì những nỗi đau tinh thần mà anh phải gánh chịu trong các chiến dịch gián điệp mà giới bảo vệ nhân quyền tố cáo là "phi đạo đức". Trên thực tế, nhiều sĩ quan phục vụ cho các chiến dịch bí mật không được huấn luyện đầy đủ hay có kinh nghiệm trong lĩnh vực khó khăn này.
Thanh tra Stephen Otter, thừa nhận một loạt các tiết lộ - bao gồm vụ sĩ quan ngầm quan hệ tình dục với mục tiêu gián điệp và bằng chứng sử dụng giấy tờ giả - đã gây ra "sự băn khoăn lớn về chiến thuật sử dụng không đúng, sự giám sát lỏng lẻo và kiểm soát không hiệu quả".
Ông Otter cùng với đội của ông từ đó đưa ra 49 đề cử nhằm cải thiện "các chính sách, hệ thống, kỹ thuật huấn luyện và cách lãnh đạo các chiến dịch ngầm". Ngoài ra, Otter còn cho rằng một sự việc "hoàn toàn không thể chấp được" là nhiều sĩ quan cao cấp chịu trách nhiệm phê chuẩn các chiến dịch gián điệp ngầm không được huấn luyện đầy đủ hoặc không có kinh nghiệm về loại nhiệm vụ này.
Các bộ trong Chính phủ Anh cũng hứa hẹn sẽ thắt chặt công tác kiểm soát những chiến dịch ngầm sau các tiết lộ về hành vi sai trái vi phạm pháp luật của một số sĩ quan cảnh sát hoạt động ngầm, như trường hợp của Mark Kennedy.
 |
| Cảnh sát mật Mark Kennedy. |
Phó cảnh sát trưởng London Jon Boutcher - người đang chịu trách nhiệm về chính sách hoạt động ngầm - tuyên bố: "Hành vi sai trái không thể chấp nhận được của một số cảnh sát ngầm trong quá khứ đã phơi bày ra ánh sáng và đang trong vòng điều tra. Chúng tôi có được nhiều bài học từ những vụ án này. Tuy nhiên, chúng tôi cảm thấy thất vọng khi báo cáo của HMIC không công nhận một số thay đổi tích cực trong lĩnh vực chính sách về hoạt động ngầm".
Tất cả những sự thật về hoạt động ngầm cuối cùng được phơi bày trong cuốn sách của hai nhà báo Anh Rob Evans và Paul Lewis - "The True Story of Britain's Secret Police" (Câu chuyện thật về cảnh sát mật Anh), xuất bản vào tháng 6/2014