CIA phớt lờ IS từ năm 2013 do mải lo… lật đổ Tổng thống Assad

• CIA hỗ trợ các phe nổi dậy ở Syria có liên quan đến Al-Qaeda
• Bằng chứng về sự dính líu của CIA trong vụ ám sát Tổng thống John F. Kennedy
• "Cuộc chiến trong bóng tối" của CIA tái diễn tại Afghanistan

Mới đây, những tiết lộ từ lãnh đạo phe đối lập ở Syria đã hé lộ thêm thông tin liên quan: Cục tình báo trung ương Mỹ (CIA) đã không quan tâm đến IS ngay từ khi tổ chức này lần đầu lộ diện và có những hoạt động gây chiến ở Iraq vào năm 2013.

Thông tin về việc CIA làm ngơ trước mối đe dọa chớm phát sinh từ năm 2013 được lãnh đạo tình báo của tổ chức đối lập Quân đội Syria Tự do (FSA) tiết lộ trong bài phỏng vấn đặc biệt dành cho tờ báo Le Monde của Pháp. Vị lãnh đạo tình báo này có mật danh là “M”, được đào tạo bài bản ở nước ngoài. “M” đã tuyển mộ khoảng 30 người và huấn luyện làm điệp viên dưới quyền chỉ huy của mình. “M” tiết lộ rằng, ngay từ khi IS mới xuất hiện, ông đã cho các điệp viên dưới quyền trà trộn, thâm nhập vào hàng ngũ IS để thu thập thông tin về hoạt động của tổ chức này.

Cụ thể là các điệp viên của “M” được cài cắm vào bên trong tổ chức của IS ở các địa bàn như Raqqa, Al-Bab, Tel Abyad và nhiều thành phố, thị trấn khác. Nguồn tài chính phục vụ cho công tác tình báo này được rót từ Mỹ, với mức thỏa thuận 30.000 USD mỗi tháng, nhưng “M” cho biết trên thực tế ông ta chỉ nhận được có 10.000 USD kinh phí mỗi tháng.

Những thông tin tình báo do các điệp viên FSA thu thập đã cung cấp cái nhìn khá chi tiết về tiến trình IS phát triển từ địa bàn Iraq và sau đó chuyển dần sang Syria và cuối cùng đóng đô ở miền Bắc Syria.

“M” nói, người của ông đã thu thập thông tin về IS ngay từ khi nó mới có 20 thành viên cho đến khi quân số của nó lên đến hàng chục nghìn. Các thông tin chi tiết mà người của “M” thu thập bao gồm cả thông tin về tọa độ GPS, bản đồ phân bố quân số, hình ảnh, số điện thoại và cả địa chỉ IP của máy vi tính.

Một trong những điệp viên sáng giá nhất của “M” là một “con tốt” nằm vùng bên trong đơn vị tài chính của IS ở Manbij, gần biên giới Thổ Nhĩ Kỳ. Một báo cáo của “điệp viên nằm vùng” này cho thấy các khoản chi trả trị giá 74.000 USD từ một cựu nghị viên tên Radwan Habib cho người em trai của ông này có biệt danh là Ali – một lãnh chúa của IS ở thị trấn Maskaneh thuộc tỉnh Aleppo.

Các điệp viên và chỉ điểm của FSA đã thực hiện nhiều chiến dịch, thường có độ rủi ro cao. Một tấm ảnh “M” đưa ra làm bằng chứng với tờ Le Monde cho thấy một trại huấn luyện nằm ở phía Bắc tỉnh Latakia, là nơi các tay súng IS thường lui tới. “Theo lẽ tự nhiên, tôi chuyển ngay những tấm ảnh này cho những liên lạc viên CIA, kèm theo tọa độ GPS cụ thể của chúng, nhưng không nhận được phản hồi”- “M” nói trong tiếc rẻ- tất cả những thông tin tình báo thu thập được tôi đều cung cấp hết cho người liên lạc của CIA tại Syria xuyên suốt trong khoảng thời gian 2 năm” (2013-2015).

Tuy nhiên, giới lãnh đạo tình báo của CIA có lẽ còn hoài nghi tính chân thực của các thông tin do “M” cung cấp nên trong suốt khoảng thời gian đó họ đã bỏ qua chúng, không quan tâm nghiên cứu, phân tích chúng.

Tờ Le Monde cũng tiết lộ một tài liệu từ FSA, trong đó có lệnh triển khai chiến đấu nhằm đánh bật IS ra khỏi tỉnh Aleppo vào mùa hè năm 2014. Sau vài lần bị người Mỹ cố tình trì hoãn, cuối cùng cuộc tiến công cũng diễn ra vào cuối năm 2014, nhưng không phải do phiến quân FSA tiến hành mà đó là đòn phản công của tổ chức Mặt trận al-Nusra có liên hệ với Al-Qaeda.

Theo tờ báo The Wall Street Journal, từ tháng 6-2012, CIA đã tham gia vào các hoạt động bí mật do thám biên giới Thổ Nhĩ Kỳ - Syria. Khi đó, cơ quan này thực hiện công tác nhận diện các nhóm phiến quân để chọn lựa nhóm mà cung cấp các hỗ trợ về quân sự chống Tổng thống Assad.

Bên cạnh đó, các điệp viên CIA cũng giúp các lực lượng đối lập Syria phát triển các tuyến cung cấp hàng chi viện và huấn luyện về thông tin liên lạc. Ngoài ra, các điệp viên CIA còn được cho là đã cung cấp súng trường chiến đấu, súng phóng tên lửa chống tăng và các loại vũ khí, đạn dược khác cho phiến quân đối lập Syria. Sự gia tăng vai trò của CIA tại Syria trong giai đoạn này được đánh giá là một dấu hiệu cho thấy Mỹ ngày càng nghiêm túc hơn trong nỗ lực hỗ trợ quân sự cho phiến quân đối lập nhằm lật đổ ông Assad.

Giới chức Mỹ cũng nghĩ rằng, áp lực gia tăng từ việc hỗ trợ khí tài quân sự có thể buộc chính quyền của ông Assad đi đến chấp nhận một lệnh ngừng bắn. Các hoạt động của CIA nhằm hỗ trợ phiến quân đối lập tại Syria đều có sự phối hợp chặt chẽ với các đồng minh trong khu vực như Thổ Nhĩ Kỳ, Arab Saudi.

Mặt khác, việc CIA tăng cường quan hệ với FSA cũng là nằm trong nỗ lực tìm hiểu kỹ hơn về thực lực cũng như thành phần các nhóm phiến quân đối lập nhằm xác định chính xác đối tượng cần hỗ trợ, hậu thuẫn nhằm đạt mục tiêu cuối cùng là lật đổ Tổng thống Assad mà không phải mang tiếng “hợp tác với khủng bố”.

Trong giai đoạn 2013-2014, CIA được cho là đã huấn luyện cho các thành phần chiến binh đối lập ôn hòa ở Syria tại các căn cứ của lực lượng đặc nhiệm bộ binh Jordan nhằm chuẩn bị cho tình huống ông Assad sụp đổ do khi đó ông Assad lâm vào tình thế khó khăn, đang thất thế tại nhiều mặt trận và đã để mất nhiều thành phố, thị trấn vào tay phe đối lập, Al-Qaeda và IS.

Sang năm 2015, Chính phủ Mỹ đã quyết định cắt giảm hầu hết các chương trình trợ giúp, huấn luyện cho phe đối lập Syria vì nhận thấy không hiệu quả, mặt khác không phục vụ đắc lực cho chiến dịch chống IS ở cả hai mặt trận Iraq và Syria. Mặc dù vậy, một số chương trình lớn, bí mật khác thì vẫn tiếp tục được tài trợ.