Cuộc chạy trốn bất thành của điệp viên Chim Ưng

Sinh năm 1952 tại thành phố Santa Monica, bang California, Mỹ, Christopher Boyce là con trai đầu trong một gia đình người Mỹ yêu nước, có cha làm việc cho Cục Điều tra liên bang (FBI) và mẹ là nhân viên y tế. Tuổi thơ của Boyce đầy ắp chuyện kể về các chiến công mà  cha và đồng nghiệp giành được trong cuộc chiến chống tội phạm.

Boyce có một người bạn thân tên Andrew Daulton Lee thường được Boyce kể cho nghe về các chiến công của cha mình và cả hai tự hứa sẽ trở thành nhân viên FBI trong tương lai. Thế nhưng ước mong này của hai người bạn thân đã không thành sự thật khi Boyce, sau khi tốt nghiệp kỹ sư điện tử, nhờ sự quen biết của cha, được nhận vào làm việc tại TRW, một công ty quân sự đặc biệt chuyên giúp các cơ quan tình báo Mỹ phóng và quản lý các vệ tinh gián điệp, vào năm 1974. Còn Lee trở thành một nhân viên bưu điện nghiện ngập ma túy.

Lee - đồng phạm của Boyce.

Tại công ty TRW, lúc đầu Boyce được phân công làm việc tại bộ phận sắp xếp và quản lý hồ sơ. Nhận thấy Boyce là một chàng trai trẻ ham học hỏi, chấp hành nghiêm ngặt kỷ luật làm việc và nhất lại là con một nhân viên FBI kỳ cựu nên sau một khóa đào tạo ngắn ngày tại bộ phận bảo mật hồ sơ của Cơ quan Tình báo trung ương Mỹ (CIA) ở Langley, Boyce được bố trí làm việc ở bộ phận quan trọng nhất của Công ty TRW có tên gọi Vòm Đen.

Đây chính là nơi lưu trữ các mật mã đã được giải mã, các bộ khóa mật mã đang lưu hành, hồ sơ về các vệ tinh gián điệp mà TRW giúp cho các cơ quan tình báo của Mỹ như CIA, NSA (Cục An ninh quốc gia), DIA (Cơ quan Tình báo quốc phòng) vận hành, trong đó có hệ thống vệ tinh gián điệp có tên gọi Kim tự tháp được CIA triển khai vào năm 1973 để giúp nối liên lạc giữa trụ sở CIA ở Langley và các điệp viên CIA hoạt động khắp thế giới. Bất cứ nhân viên bộ phận khác muốn vào bộ phận Vòm Đen phải xuất trình một thẻ chứng nhận đặc biệt do FBI, CIA và NSA cấp.

Là một người thẳng thắn và trung thực, Boyce cho rằng mình đang làm việc với các công cụ mà Chính phủ Mỹ sử dụng để gây chiến khắp nơi, nhất là cuộc chiến tại Việt Nam, làm chết trên 50.000 thanh niên Mỹ, trong đó có nhiều bạn bè của Boyce.

Với lập luận là nếu đem các bí mật này tiết lộ cho một cường quốc có cỡ như Liên Xô thì chắc chắn phía Liên Xô sẽ có trong tay những con át chủ bài để “trị” chính sách hiếu chiến của Chính phủ Mỹ. Vì vậy Boyce quyết định đánh cắp các bí mật mà anh ta sao chụp và thu thập được tại bộ phận Vòm Đen để chuyển giao cho Đại sứ quán Liên Xô ở Mexico thông qua người bạn thân là Lee. Sau một thời gian suy nghĩ, đắn đo, Lee chấp thuận làm công việc nguy hiểm này.

Vào một ngày đầu tháng 4/1975, dưới lốt du khách người Mỹ đến tham quan thủ đô Mexico city, Lee gõ cửa Sứ quán Liên Xô. Được một nhân viên tình báo Liên Xô tên Vasily Okana tiếp chuyện, Lee cho biết mình có trong tay những thông tin tuyệt mật về chương trình vệ tinh gián điệp của tình báo Mỹ muốn chuyển giao cho phía Liên Xô.

Sau khi kiểm tra các tài liệu về hệ thống giải mã các thông tin thu thập từ các vệ  tinh gián điệp có ký hiệu KC-13 và KW-7 do NSA thực hiện mà Lee đưa cho và biết đó chính là những thông tin vô cùng quan trọng, Okana yêu cầu Lee tiếp tục chuyển giao các tài liệu mật cho mình. Okana còn đưa cho Lee một phong bì trong đó có 2.500 USD tiền mặt gọi là tiền chi phí cho chuyến đi đến Mexico của Lee.

Lee còn cho Okana biết những tài liệu trên do một người bạn thân có tư tưởng phản chiến thu thập được để chuyển giao cho phía Liên Xô. Tại buổi gặp gỡ này, Okana đặt cho Boyce biệt danh Chim Ưng, Lee là John còn mình là Người Tuyết. Để đề phòng mọi bất trắc, Okana còn yêu cầu Lee tránh đến Đại sứ quán Liên Xô  mà hẹn trước bằng các cuộc điện thoại được mã hóa tại nhiều nơi của thủ đô Mexico city.--PageBreak--

Thế nhưng mọi việc sẽ trôi chảy như mong muốn của Boyce và Lee nếu không xảy ra một sự cố tệ hại vào tháng 8/1976. Trong một lần đến thủ đô  Mexico city để giao tài liệu cho Okana, chẳng may Lee bị cảnh sát Mexico bắt giữ vì nghi ngờ là thành viên của nhóm khủng bố 20-9. Kiểm tra túi xách của Lee, cảnh sát phát hiện một phong bì chứa nhiều tài liệu đóng dấu tuyệt mật và hai cuộn vi phim.

Vụ việc liền được cấp báo cho Đại sứ quán Mỹ tại Mexico city để rồi sau đó FBI vào cuộc. Hai tháng sau, phía Mexico chuyển giao Lee lại cho FBI. Bị bắt và bị mua chuộc Lee khai ra Boyce. Vào ngày 22/1/1977, đến lượt Boyce bị FBI bắt giữ. Sau hai ngày bị thẩm vấn, Boyce thú nhận toàn bộ tội trạng là đánh cắp tài liệu tình báo tuyệt mật để chuyển giao cho phía Liên Xô vì có tư tưởng phản chiến chứ không phải vì tiền bạc.

Với tội danh đánh cắp tài liệu mật của quốc gia để chuyển giao cho kẻ thù của nước Mỹ, cả Boyce và Lee đều bị tuyên án tù chung thân. Vào tháng 10/1977, chỉ sau hai tháng bị tuyên án, Lee qua đời trong trại giam vì bạo bệnh.

Boyce bị bắt giữ sau 19 tháng đào thoát.

Ở tù đến ngày 21/1/1980, tại nhà tù liên bang Smithfield ở bang Oregon, thì Boyce đã đào thoát. Lúc đầu Boyce trốn chui nhủi trong rừng rồi sau đó tìm đến nhà một người bạn tù để nhờ giúp đỡ. Tại đây, Boyce cặp bồ với chị của người bạn tù tên Gloria Ann White rồi sau đó cả hai bỏ đến sinh sống tại bang Idaho. Dưới cái tên Jim Namchek, Boyce làm đủ mọi nghề để mưu sinh và để trốn tránh lệnh truy nã của FBI.

Trong thời gian này, Idaho, Boyce tìm cách học lái máy bay với kế hoạch là sẽ thuê một chiếc máy bay bay đến bang Alsaka của Mỹ rồi từ đó tìm đường sang Liên Xô để xin tị nạn. Nhưng rồi kế hoạch của Boyce bị phá sản khi một nhân viên bảo vệ trung tâm huấn luyện lái máy bay phát hiện ra gương mặt của Boyce giống với gương mặt của một tội phạm nguy hiểm đang bị truy nã theo lệnh bắt giữ đặc biệt của FBI nên liền mật báo cho văn phòng FBI tại địa phương.

Sau nhiều ngày theo dõi và xác minh, vào chiều ngày 17/8/1981, Boyce bị bắt giữ sau 19 tháng đào tẩu. Để phòng tránh trường hợp Boyce có thể  đào thoát lần nữa, FBI quyết định giam giữ Boyce tại nhà tù Alcatraz nổi tiếng. Về phần mình, Gloria Ann White cũng bị tuyên phạt 5 năm tù giam về tội không tố giác tội phạm nguy hiểm đang đào thoát cho cảnh sát.

Vào ngày 14/3/2004, sau 24 năm thụ hình tại 6 nhà tù liên bang khác nhau, điệp viên nội ứng Christopher Boyce, có biệt danh Chim Ưng, được tạm tha và phải chịu  quản lý của cảnh sát địa phương. Vào năm 1994, điện ảnh Hollywood cũng thực hiện một bộ phim dựa theo nội dung cuốn sách của Robert Lindsey do diễn viên gạo cội Sean Penn sắm vai Christopher Boyce. Trong thời gian thụ án tại nhà tù liên bang Oak Park ở bang Minnesota, Boyce còn được mời làm cộng tác viên cho Báo Minneapolis Star Tribune