Cựu điệp viên KGB Alexander Litvinenko làm việc cho MI-5 và MI-6

Thông tin mới nhất liên quan đến việc Litvinenko làm gián điệp cho 2 cơ quan tình báo Anh là vào ngày 31/1/2012, sĩ quan pháp y điều tra vùng St. Pancras, bác sĩ Andrew Reid, đã có giấy lệnh yêu cầu Cơ quan tình báo nội địa Anh (MI-5) cung cấp toàn bộ thông tin về các mối quan hệ bí mật giữa cơ quan này với cựu điệp viên KGB Alexander Litvinenko.

Theo tờ The Mail on Sunday của Anh, việc ông Reid yêu cầu MI-5 cung cấp thông tin nhằm phục vụ việc điều tra về cái chết của cựu điệp viên Litvinenko. Tờ báo Anh cho biết, bác sĩ pháp y Reid đang tiến hành điều tra theo hướng cáo buộc một thế lực ở nước Nga đứng đằng sau cái chết của Litvinenko. Phát biểu với báo chí, ông Reid muốn công tác điều tra phải được tiến hành "an toàn đúng mức".

Việc Litvinenko làm điệp viên cho MI-5 từng được bà Marina - người vợ góa của ông ta, tiết lộ trên báo chí vào tháng 10/2011. Bà Marina cho biết, công việc của chồng bà là hỗ trợ MI-5 và MI-6 trong cuộc chiến chống các băng đảng tội phạm có tổ chức người Nga ở châu Âu, và ông Litvinenko đã được trả thù lao hàng chục ngàn bảng Anh.

Cách đây vài năm, báo chí Anh cũng từng tiết lộ về việc Litvinenko làm điệp viên cho MI-6 ngay tại thời điểm ông ta bị hạ độc. Vào năm 2007, tờ Daily Mail từng viết rằng, Litvinenko đã bí mật làm việc cho MI-6 và nhận "lương" khoảng 2.000 bảng Anh mỗi tháng. Điều này là do chính Litvinenko công khai "khoe" với bạn bè.

Tờ báo còn cho biết, đích thân Giám đốc MI-6 khi đó là Sir John Scarlett đã tuyển mộ Litvinenko ngay sau khi ông ta cùng gia đình đặt chân đến Anh vào năm 2000.

Vụ đầu độc cựu điệp viên Litvinenko cho đến nay đã hơn 5 năm nhưng nhiều điều bí ẩn vẫn còn chưa có lời giải đáp. Người Anh cáo buộc Chính phủ Nga đứng đằng sau vụ việc và một cựu điệp viên KGB khác là nghị sĩ Duma quốc gia Nga Andrei Lugovoy là thủ phạm chính. Việc Chính phủ Nga nhất định không giao Lugovoy cho người Anh "hài tội" đã dẫn đến quan hệ song phương xấu đi chưa từng có.

Andrei Lugovoy bị xem là "thủ phạm" trực tiếp hạ độc Litvinenko.

Bằng chứng thì không có, nhưng người Anh lập luận dựa vào một số vấn đề khác xung quanh mối quan hệ không tốt giữa Litvinenko với Tổng thống Nga khi đó là ông Vladimir Putin, cho rằng Litvinenko "là người chỉ trích Putin gay gắt nhất", rằng do hục hặc với ông Putin nên Litvinenko đưa gia đình chạy trốn sang Anh vào năm 2000, rằng vào hôm 1/11/2006, Litvinenko đã có cuộc gặp với ông Lugovoy tại Khách sạn Thiên niên kỷ, London, rằng nước Nga của Tổng thống Putin muốn "cảnh cáo" thành phần người Nga chống chính phủ sống lưu vong ở Anh "sẽ không có chốn dung thân nếu tiếp tục chống đối",…

Tuy nhiên, đây chỉ là suy luận suông, không hề có bằng chứng thực tế để hỗ trợ. Bằng chứng duy nhất liên quan đến cái chết của Litvinenko chính là chất kịch độc polonium 210, còn ai là thủ phạm mang chất độc đó bỏ vào tách trà của Litvinenko thì cho đến nay vẫn chưa tìm ra.

Về phần Lugovoy, ông này đã thừa nhận việc mình có gặp mặt Litvinenko không chỉ 1 lần vào ngày 1/11/2006 mà đã vài lần trước đó. Theo Lugovoy, ông đến gặp Litvinenko nhằm thảo luận về việc tìm kiếm cho Litvinenko một người "phản bội" để tuyển mộ làm gián điệp cho nước Anh tại Nga.

Lugovoy cho biết, chính bản thân ông khi đó cũng đang được Litvinenko tìm mọi cách chèo kéo nhưng không thành. Tuy nhiên, Lugovoy phủ nhận mình liên quan đến cái chết của Litvinenko. Lugovoy cho rằng mình chẳng qua chỉ là "vật tế thần" cho những âm mưu đen tối được dàn dựng thật khéo léo và tinh vi.

Lugovoy cho rằng rất có thể MI-6 là thủ phạm chính đằng sau cái chết của Litvinenko, bởi vì cơ quan này khi đó rất bực mình về chuyện Litvinenko khoe khoang các mối quan hệ hợp tác giữa mình với MI-6.

Trong thế giới tình báo, chuyện gì cũng có thể xảy ra. Những năm trước, bà Marina đã kịch liệt phản đối lập luận của ông Lugovoy và chối thẳng việc chồng mình làm việc cho MI-6. Còn bây giờ, theo lệnh của bác sĩ pháp y Reid, bà cũng đã công khai thừa nhận chồng mình không chỉ làm việc cho MI-6 mà còn cả MI-5 nữa.

Những tiết lộ của báo chí Anh về các mối quan hệ hợp tác giữa Litvinenko với 2 cơ quan tình báo Anh có vẻ khá trùng khớp với những thông tin trong các bức điện ngoại giao mật được trang WikiLeaks tiết lộ hồi cuối năm 2010, trong đó có việc các điệp viên MI-5 và MI-6 đã nhất quyết ngăn cản điệp viên Nga truy lùng những kẻ mang chất độc polonium 210 vào London trước khi vụ đầu độc xảy ra. 

Tại sao tình báo Anh không hợp tác mà lại ngăn cản tình báo Nga truy bắt nhóm vận chuyển polonium 210? Một bức điện khác do WikiLeaks tiết lộ thì đưa ra một chi tiết liên quan đến sự hợp tác giữa Litvinenko với tình báo Anh giúp an ninh Tây Ban Nha chống lại các nhóm du đãng Nga ở Tây Ban Nha và đặt vấn đề "phải chăng thủ phạm chính là các nhóm du đãng Nga ở châu Âu?"

Giới chức tình báo và an ninh Anh cho rằng, việc tiết lộ thông tin Litvinenko từng làm việc cho MI-5 và MI-6 là tạo cơ sở tốt để các nhà điều tra Anh củng cố lập luận "nước Nga là thủ phạm chính". Tuy nhiên, mặt trái của vấn đề sẽ là liệu những thông tin bí mật của ngành tình báo được cố tình tiết lộ công khai nhằm phục vụ công tác điều tra theo hướng cáo buộc nước Nga là thủ phạm có làm cho dư luận nghi ngờ về động cơ và tính trung thực hay không? Câu trả lời chắc chắn là có