Mexico: Cuộc chiến dai dẳng chống doanh nghiệp rửa tiền ma túy

Từ năm 2008 đến giữa năm 2010, chính quyền Mexico bắt giữ được 65,1 triệu từ hoạt động rửa tiền. Đồng thời Mexico cũng chỉ đưa ra 37 bản án trong những vụ án rửa tiền, trong số 150 nghi can bị bắt giữ hay đưa ra xét xử trước tòa án, theo số liệu của Văn phòng Bộ Tư pháp Mỹ. Điều trớ trêu là kể từ khi Mexico ban hành luật cho phép tịch thu tài sản  của bọn buôn lậu ma túy và các thành viên cartel cách đây gần 2 năm, không có một tài sản nào bị tịch thu theo luật này.

Mexico cũng không mấy thành công trong việc bắt giữ những chiến dịch chuyển tiền quy mô của bọn tội phạm. Khoảng 100 triệu USD đáng ngờ bị lực lượng thanh tra bắt giữ hàng năm tại vùng biên giới và sân bay cũng như qua những cuộc đột kích của cảnh sát vào nhà bọn buôn lậu - theo báo cáo an ninh chính quyền Mexico trong giai đoạn từ năm 2006 đến giữa năm 2009.

Tuy nhiên, theo giới chuyên gia, những vụ bắt giữ tiền mặt với số lượng lớn này chẳng qua chỉ nhờ sự tình cờ hay may mắn, dựa theo thông tin mật báo hay sự kiểm tra hành lý. Những vụ bắt giữ như thế ít khi dựa vào thông tin tình báo và hiếm khi phá vỡ được mạng lưới rửa tiền bẩn của các cartel ma túy mà thường là nhờ những kẻ chỉ điểm.

Mỹ cũng có luật cấm doanh nghiệp nước này làm ăn với 300 cá nhân và 180 công ty mà Cơ quan Kiểm soát tài sản nước ngoài của Bộ Tài chính Mỹ đánh giá là có sự liên kết với cartel ma túy Mexico. Trong khi đó trong năm ngoái, Bộ Tài chính Mỹ cũng chỉ phạt những công ty vi phạm luật cấm nói trên khoảng 20.000USD. Và kể từ năm 2000, chỉ khoảng 15,7 triệu USD trong các tài khoản cá nhân hay doanh nghiệp bị chính quyền Mỹ tịch thu.

Hiện nay, người Mexico yêu cầu chính quyền theo dõi các mạng lưới tài chính cung cấp tiền bạc mua súng cho cartel ma túy cũng như những vụ ám sát của bọn chúng. Đó là một trong những yêu cầu chính của nhóm người tổ chức cuộc biểu tình chống bạo lực vào tháng 5 năm nay thu hút sự tham gia của hàng chục ngàn người đổ đến quảng trường trung tâm thành phố Mexico.

Juan Carlos Rivas, 33 tuổi, doanh nhân thành phố tham gia cuộc biểu tình nói: "Họ (chính quyền) phải kiểm soát tài chính của bọn buôn lậu ma túy. Nếu không thì bạo lực sẽ mãi không chấm dứt". Trong khi đó, một quan chức chính quyền Mexico cho biết một phần vấn đề là tính phức tạp trong quá trình xử lý những vụ án liên quan đến rửa tiền bẩn.

26 triệu USD tiền bẩn của bọn buôn lậu ma túy Mexico bị bắt giữ tại bang Sinaloa, năm 2008.

Adam Szubin, Giám đốc Cơ quan Kiểm soát tài sản nước ngoài của Bộ Tài chính Mỹ nói: "Về cơ bản phải mất vài năm điều tra để có thể đánh sập một mạng lưới (rửa tiền bẩn)". Szubin nói thêm, các cartel ma túy hiện sử dụng mọi đường dây, từ những đội bóng đá cho đến thẩm mỹ viện để thực hiện rửa tiền, nhưng bọn chúng đặc biệt thích vận chuyển ma túy và tiền lời bất chính theo đường vận chuyển trên bộ hay trên không với quy mô nhỏ. Chúng cũng thích sử dụng những cửa hiệu bán thuốc.

Mới đây, hai chính quyền Mỹ và Mexico tuyên bố họ khám phá một chiến dịch rửa tiền của cartel ma túy Sinaloa do Jorge Cifuentes Villa cầm đầu, tên trùm này kiểm soát 44 công ty bình phong ở Mexico, Colombia và Ecuador từ các hãng hàng không, công ty kinh doanh bất động sản đến các công ty tư vấn, thậm chí cửa hiệu bình thường. Nhưng Jorge Villa vẫn chưa bị bắt giữ.

Trong tháng 6/2010, Mexico đã đặt ra những giới hạn trong trao đổi hay cung cấp tiền mặt và dường như có hiệu quả. Nhưng có lẽ phải kiểm soát thật gắt gao hơn nữa những vụ chuyển tiền đáng ngờ qua biên giới Mexico vào miền tây nam nước Mỹ và khu vực Trung Mỹ. Hiện nay, các ngân hàng Mexico từ chối giao dịch với tiền mặt sau khi cách đây 2 năm người ta đến gửi tiền với những chiếc valy đầy ắp đôla.

Sau những biện pháp thắt chặt tiền tệ của Mexico, bọn buôn lậu ma túy buộc phải chuyển địa bàn hoạt động rửa tiền bất chính sang những quốc gia Trung Mỹ, nhất là Guatemala và Honduras - theo tiết lộ của một quan chức cao cấp Mexico giấu tên vì lý do an ninh. Chính quyền Mỹ cho biết, họ được báo cáo về 700 trường hợp, trong đó các vụ chuyển tiền cố lách những quy định của Mexcio, như chẻ lượng tiền lớn thành hàng loạt vụ chuyển tiền nhỏ lẻ. Cũng có những dấu hiệu cho thấy nhiều vụ chuyển tiền được thực hiện tại một số ngân hàng vùng biên giới phía Mỹ đang gia tăng, ở nơi đó đôla dễ dàng được đổi sang đồng peso với số lượng lớn.

Trước tình hình đó, Tổng thống Felipe Calderon đã đề nghị có những quy định tương tự hạn chế cả các vụ chuyển tiền mặt bằng đồng peso, cấm chuyển trên 100.000 peso (khoảng 8.500USD) hay mua bất động sản bằng tiền mặt. Tuy nhiên, Quốc hội Mexico vẫn đang bàn cãi về đề nghị này. Trong một đất nước mà việc mua bán chủ yếu thông qua tiền mặt như Mexico thì việc cấm sử dụng tiền mặt để giao dịch là vấn đề hết sức nan giải.

Luis Robles Miaja, Chủ tịch Hiệp hội Các chủ ngân hàng Mexcico lý giải: "Anh có thể mua một căn nhà, một chiếc xe, một món hàng có giá trị cao bằng tiền mặt. Ở Mexico, tiền bẩn của các cartel ma túy được rửa sạch chỉ đơn giản thông qua những giao dịch mua bán bằng tiền mặt mà không thông qua ngân hàng"