Mỹ bí mật tài trợ mạng xã hội ở Cuba

Sau một thời gian dày công đi sâu tìm hiểu, nhóm phóng viên điều tra Hãng tin AP đã khám phá ra chân tướng của mạng xã hội ZunZuneo, được mệnh danh là "mạng Twitter của Cuba". "ZunZuneo" là tiếng lóng thông dụng trong dân chúng Cuba, ám chỉ tiếng hót của loài chim ruồi sống phổ biến trên đảo quốc này.

Sau khi biết được số lượng thuê bao điện thoại di động (ĐTDĐ) đăng ký tại Cuba đang tăng vọt, chính giới ở Washington quyết định áp dụng "cuộc chiến thông tin" qua hình thức mới là thiết lập mạng xã hội ảo, với máy chủ đặt tại nước ngoài nhắm vào lượng thuê bao đông đảo vì mục đích lâu dài là gây bất ổn chính trị.

Bản báo cáo của Hãng AP dựa trên hơn 1.000 trang tài liệu liên quan tới mạng ZunZuneo, cũng như các cuộc phỏng vấn với giới quan chức Mỹ và lãnh đạo các công ty tham gia dự án thiết lập "mạng Twitter của Cuba".

Theo đó vào giữa tháng 7/2010, ông Joe McSpedon, viên chức cao cấp của Cơ quan Phát triển Quốc tế My (USAID), một tổ chức cấp Liên bang trực thuộc Chính phủ Mỹ chuyên với việc cung cấp viện trợ dân sự cho nước ngoài, đã bay đến Barcelona (Tây Ban Nha) để xúc tiến thực thi một kế hoạch bí mật, là xây dựng dự án mạng xã hội nhằm phá hoại chính thể Cuba. J. McSpedon tập hợp giới cộng sự viên thuộc nhiều quốc gia khác nhau như Mỹ, Costa Rica, Nicaragua...

Bản ghi nhớ ở Barcelona đặc biệt nhấn mạnh, rằng các công ty tham gia vào dự án này cam kết không thể hiện những mối quan hệ gần gũi với chính giới Mỹ, nhằm che đậy chiến lược của Washington là kích động phong trào bất đồng chính kiến và lật đổ chế độ Cuba.

Logo của ZunZuneo khi còn hoạt động.

Tức thì một công ty bình phong mang tên MovilChat được thành lập tại quần đảo Cayman, lãnh thổ hải ngoại của Vương quốc Anh kề cận Cuba, cũng là công ty đăng ký sở hữu tên miền www.zunzuneo.com. Tài khoản giao dịch của Công ty MovilChat được mở tại Ngân hàng NT Butterfield Island & Son Ltd ở "thiên đường miễn thuế" Cayman, cốt để thanh toán các hóa đơn dịch vụ thuộc mạng ZunZuneo lên tới hàng chục nghìn USD/tháng.

Với sự hỗ trợ kỹ thuật của một hãng ẩn danh dưới tên gọi Creative Associates, kế hoạch phát triển mạng trao đổi tin nhắn văn bản qua ĐTDĐ nằm ngoài sự kiểm soát của chính quyền Cuba, đã được chính thức khởi động từ tháng 8/2010. Tuy trong thực tế dịch vụ mạng ZunZuneo không bị mã hóa nhằm trốn tránh sự kiểm duyệt, nhưng lại được lan truyền từ các máy chủ đặt ở nhiều quốc gia khác nhau, gây khó khăn cho việc theo dõi truy tìm nguồn gốc thực sự.

Đầu tiên, mạng tin nhắn miễn phí ZunZuneo thu hút người sử dụng bằng cách thảo luận về các chủ đề "vô thưởng vô phạt" như công nghệ, ca nhạc, thể thao, thời tiết... Dần dà, ZunZuneo trở thành phương tiện phổ biến thông điệp tới hàng triệu người Cuba tiếp cận Internet, mà không bị cơ quan chức năng kiểm soát cũng như xác định nguồn gốc thông tin.

Tiếp đến, ZunZuneo nhanh chóng phát triển sang lĩnh vực chính trị, qua mạng lưới tin nhắn tương tác tìm cách khuyến khích sự bất đồng chính kiến trong xã hội, tiến tới thúc đẩy các xung khắc về quan điểm chính trị, nhằm kích động những cuộc xuống đường biểu tình phản đối chế độ.

Những kẻ tạo lập ZunZuneo luôn nuôi ảo vọng, rằng mạng xã hội tồn tại ở Cuba sẽ trở thành một công cụ quan trọng tiếp sức cho phong trào bất đồng chính kiến, tương tự như đã từng xảy ra tại Iran, hay Philippines...

Giới trẻ Cuba đang trao đổi tin nhắn qua mạng ZunZuneo.

Trong cuộc họp báo thường kỳ vào ngày 4/4 vừa qua, khi được hỏi về chương trình bí mật thiết lập "mạng Twitter của Cuba" do Hãng tin AP phát giác, phát ngôn viên Nhà Trắng Jay Carney tuy phủ nhận sự liên quan của Chính phủ Mỹ, nhưng buộc phải thừa nhận đó là một chương trình phát triển thuộc USAID đã kết thúc năm 2012.

Đồng thời Thư ký báo chí Nhà Trắng J. Carney cũng giải trình rằng: "USAID không phải là một cơ quan tình báo và luôn tuân thủ pháp luật Mỹ", hàm ý mọi hoạt động của cơ quan viện trợ dân sự này không có gì phải giữ bí mật(!).

Quyền sở hữu tên miền ZunZuneo.com chính thức hết hạn vào tháng 3/2014, nhưng trước đó 9 tháng mạng xã hội ZunZuneo đã tự ngừng hoạt động, sau khi bị Cơ quan Tình báo Cuba (DGI) bóc trần mưu đồ của những kẻ đứng đằng sau.

Cùng với sự cáo chung của ZunZuneo, là sự phá sản kế hoạch chống phá cách mạng Cuba trong thế giới ảo, một trong những phương thức nhằm lật đổ chính thể hợp hiến trên hòn đảo tự do, thứ sách lược mà chính giới Washington hằng đeo đuổi suốt 60 năm qua