NSA dính líu sâu vào chương trình dẫn độ và tra tấn ở Guantanamo

• NSA từng theo dõi nghị sỹ Mỹ
• NSA hỗ trợ tình báo Anh tìm kiếm lỗ hổng an ninh trong các bức tường lửa
• Khi NSA không được nghe lén

Các nhân viên NSA được âm thầm triển khai đến Vịnh Guantanamo trong suốt giai đoạn mà các tù nhân bị ngược đãi và tra tấn dã man bởi CIA. Thậm chí, một nhân viên NSA còn mô tả trong tài liệu nội bộ về sự tham gia của Cục Tình báo Tín hiệu (SID) của NSA trong một cuộc dẫn độ nghi can khủng bố bí mật khi CIA bắt giữ 6 người đàn ông ở Bosnia và bí mật đưa họ đến Guantanamo.

Giới chức chính quyền của Tổng thống George W. Bush bắt đầu di chuyển các tù nhân nghi can khủng bố đến nhà tù Guantanamo vào đầu năm 2002 và đến cuối năm đã có trên 600 người bị thẩm vấn tại đây. Vài năm sau, có thêm khoảng 100 tù nhân được chuyển đến. Bất chấp tuyên bố của chính quyền Bush rằng Guantanamo giam giữ "những phần tử tồi tệ nhất trong số những kẻ tồi tệ nhất", nhiều tù nhân thật sự vô tội và một số trong đó chẳng qua đã bị bán cho lực lượng Mỹ ở Afghanistan để lĩnh tiền thưởng.

Chỉ có một số rất ít tù nhân ở Guantanamo bị tòa án Mỹ buộc tội. NSA cũng gửi nhóm nhân viên đại diện đến Guantanamo để hỗ trợ quân đội Mỹ thẩm vấn tù nhân, và trong một số trường hợp cơ quan này còn cung cấp "dữ liệu kỹ thuật nhạy cảm cũng như công cụ hỗ trợ cho JTF GTMO (Lực lượng đặc biệt phối hợp Guantanamo) tiến hành chương trình thẩm vấn". Tuy nhiên, vai trò của NSA được giữ tuyệt đối trong bí mật trong các báo cáo của Ủy ban Tình báo Thượng viện và Ủy ban Quân vụ Thượng viện về chương trình dẫn độ và giam giữ nghi can khủng bố của CIA.

Theo tài liệu rò rỉ, vào cuối năm 2003, CIA chuyển đến Guantanamo 4 tù nhân "có giá trị cao - đó là gián điệp Al Qaeda, Abu Zubaydah, Ramzi Binalshibh và Mustafa al-Hawsawi (2 kẻ tham gia kế hoạch khủng bố ngày 11-9-2001), và Abd al-Rahman al-Nashiri (người bị buộc tội đánh bom chiếc tàu Mỹ USS Cole ở Yemen năm 2000).

Nhưng từ trước đó, những đối tượng này đã bị tra tấn tại các nhà tù hải ngoại bí mật của CIA. Ví dụ, Zubaydah bị trấn nước (waterboard) đến 83 lần. Một tài liệu khác mô tả cuộc dẫn độ của CIA đối với 6 người khác từ Bosnia đến Guantanamo vào đầu năm 2002. Số đối tượng này - gốc người Algeria nên được gọi là "The Algeria Six" - đều được cho là dính líu đến âm mưu đánh bom Đại sứ quán Mỹ ở thành phố Sarajevo, song thẩm phán Bosnia được lệnh thả họ ra vì thiếu bằng chứng. Sau đó, người Mỹ đề nghị chính quyền Bosnia giao cho họ.

Một nữ nhân viên NSA viết trong tài liệu mật đề ngày 3-9-2008: "Bởi vì nhiều bằng chứng chống lại họ đều đến từ tình báo Mỹ cho nên chính quyền Bosnia không được phép tham khảo. Sau vài tháng bị giam giữ, tất cả 6 tù nhân được thả mà không có phiên tòa xét xử. Nhưng người Mỹ không muốn trả họ về đời thường".

Do đó, chẳng bao lâu sau khi được thả, 6 người Algeria được chuyển từ thành phố Sarajevo đến Tuzla của Bosnia vào lúc nửa đêm và tiếp tục đưa đến giam ở Guantanamo. Vài tháng sau đó, một thẩm phán liên bang Mỹ ra lệnh trả tự do cho 5 trong số 6 tù nhân này do thiếu bằng chứng buộc tội. Một trong số đó là Lakhdar Boumediene, người mà về sau đã làm hồ sơ kiện chính quyền liên bang Mỹ dẫn đến quyết định đưa ra vào tháng 6-2008, trong đó tuyên bố các tù nhân Guantanamo có quyền tố cáo sự giam giữ của họ lên tòa án liên bang. Người cuối cùng trong nhóm "The Algeria Six" được thả về Algeria là Belkacem Bensayah năm 2013.

Giới chuyên gia phân tích tình báo NSA cũng dính líu sâu vào những cuộc thẩm vấn ở Iraq do CIA tiến hành. Tài liệu NSA mô tả sự "hợp tác" với các chuyên gia thẩm vấn CIA "để thu thập thông tin có giá trị cho hoạt động của NSA" và NSA "chịu trách nhiệm phối hợp với các chuyên gia thẩm vấn của DOD, CIA và FBI trên cơ sở hàng  ngày để đánh giá và khai thác thông tin từ nguồn các tù nhân".

Tuy nhiên, FBI cũng phản đối những chiến thuật thẩm vấn mà họ chứng kiến ở Guatanamo và mô tả là "những kỹ thuật tra tấn… nằm ngoài giới hạn hành động tiêu chuẩn của FBI"- bao gồm chuyện tù nhân bị xích trong tư nằm cong queo trên sàn, không được cung cấp thực phẩm và nước uống, sử dụng ánh sáng nhấp nháy, âm nhạc ầm ĩ và cả chó để hành hạ.