Na Uy: Cơ quan Tình báo lập kế hoạch theo dõi hoạt động của Nga ở Bắc Cực

Thật ra, nó là con tàu gián điệp trị giá 250 triệu USD mang tên Marjata, được trang bị các thiết bị cảm biến và công nghệ hiện đại phục vụ nhiệm vụ giám sát các hoạt động của Nga tại Bắc Cực bắt đầu vào năm 2016.

Trung tướng Giám đốc NIS Kjell Grandhagen, tuyên bố trong một cuộc phỏng vấn của báo chí tại trụ sở cơ quan tình báo Na Uy: "Trong tương lai gần, các nhà lãnh đạo của chúng tôi có nhu cầu nắm bắt mọi thông tin về những gì sẽ diễn ra ở Bắc Cực".

Ông Grandhagen cho biết, mối quan tâm đặc biệt của NIS là tham vọng phát triển dầu khí của Nga ở vùng Bắc Cực cùng với kế hoạch triển khai quân đội bảo vệ lợi ích ở đây. Ngay trước khi cuộc khủng hoảng Ukraine làm đóng băng mối quan hệ hợp tác giữa Nga và phương Tây về vùng Bắc Cực - những cuộc tập trận bị ngưng lại và Canada không tham dự cuộc họp về việc ­ thành lập một lực lượng đặc nhiệm môi trường Bắc Cực ở Moskva tổ chức vào tháng 4 vừa qua - các quốc gia phương Tây trong khu vực đã lên tiếng buộc tội Nga và Trung Quốc tiến hành những cuộc tấn công mạng và các điệp vụ khác nhằm vào họ.

Trong Chiến tranh lạnh, Bắc Cực - được bao quanh bởi các quốc gia vùng Scandinavia, Mỹ, Canada và Nga -  được coi là "điểm nóng" khi các tàu ngầm của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và Nga thường xuyên theo dõi lẫn nhau. Sau khi Liên Xô tan rã, Bắc Cực trở lại là trung tâm chiến lược cực kỳ quan trọng. Vào mùa hè năm 2012, nhiệt độ biển băng xuống thấp kỷ lục và các nhà khoa học dự đoán nó sẽ tan chảy hoàn toàn trong thế kỷ này.

Hiện tượng tan chảy băng cũng mở ra một ranh giới năng lượng mới - Bắc Cực được tin chứa 13% trữ lượng dầu chưa được thăm dò, khai thác trên thế giới và 30% lượng khí đốt. Các chuyên gia an ninh lo ngại xung đột sẽ xảy ra khi băng tan chảy tại khu vực mà chủ quyền chưa thật sự rõ ràng thuộc về quốc gia nào.

Mỹ, Canada, Đan Mạch, Na Uy và Nga đã có những tuyên bố chồng lấn về chủ quyền vùng Bắc Cực. Và, trong báo cáo mới đây về biến đổi khí hậu, một nhóm tướng Mỹ về hưu nhận định, Mỹ đang chậm chạp trong nỗ lực khai thác Bắc Cực.

Trong báo cáo, Đô đốc Hải quân Mỹ cảnh báo "tình huống địa chính trị đang phức tạp hơn bao giờ hết" và an ninh quốc gia sẽ bị đe dọa trước những nguy cơ xung đột không dự đoán được.

Thậm chí giữa lúc đang tập trung mạnh vào cuộc khủng hoảng tồi tệ ở Ukraine, tổng thống Vladimir Putin cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải duy trì sự có mặt thường xuyên của Nga ở Bắc Cực.  Nga cũng có kế hoạch triển khai quân đội ở Bắc Cực để bảo vệ lợi ích chính trị - kinh tế của nước này. Năm 2007, Nga đã cho hồi phục lại những chuyến bay ném bom chiến lược tầm xa trên vùng Bắc Cực và cắm cờ Nga ở dưới đáy biển.

Mới đây Nga đã tuyên bố kiểm soát đường Biển Bắc (đường giao thông hàng hải bao quanh biên giới Nga trong vùng Bắc Cực) với sự triển khai hải quân và cho mở lại căn cứ quân sự trên quần đảo New Siberia.

Còn tại Na Uy, các quan chức an ninh cho biết các kế hoạch khai thác Bắc Cực của nước này - bao gồm công nghệ khoan thăm dò dầu khí ngoài khơi giữa điều kiện thời tiết khắc nghiệt nhất cực kỳ hiện đại - đang thu hút sự chú ý từ các gián điệp nước ngoài. Lãnh đạo phản gián Na Uy Eirik Haugland nhấn mạnh gián điệp nước ngoài đang cố gắng để xác định những điểm then chốt trong cơ sở hạ tầng của Na Uy ở Bắc Cực.

Theo Haugland, cách đây vài năm một gián điệp nước ngoài đã tìm đến Na Uy để lập bản đồ địa điểm đường cáp liên lạc ngầm với Svalbard - quần đảo chiến lược nằm giữa lục địa Na Uy và Bắc Cực.

Trụ sở Cơ quan Tình báo Na Uy ở Oslo.

Haugland giải thích: "Nếu đường cáp này bị phá hoại, người dân ở Svalbard sẽ hoàn toàn mù tịt thông tin. Và chúng ta trên đất liền cũng hoàn toàn mù tịt về những gì đang diễn ra trên quần đảo Svalbard".

Theo tiết lộ của Edward Snowden, một tài liệu đề ngày 17/4/2013 của Cơ quan An ninh quốc gia Mỹ (NSA) và được đăng tải trên tờ Dagbladet của Na Uy tháng 12 cùng năm nêu rõ, NIS đã giúp đỡ NSA gián điệp "các mục tiêu Nga trên bán đảo Kola" thuộc nước này - nơi hiện diện Hạm đội Phương Bắc của Nga - cũng như cung cấp các báo cáo về chính sách năng lượng của Nga. NSA muốn trao đổi thông tin tình báo sâu hơn với đồng minh NATO về "các vấn đề chính trị, năng lượng và các nguồn tài nguyên thiên nhiên của Nga".

Ông Kjell Grandhagen từ chối bình luận nhưng cho biết, Na Uy luôn có sự hợp tác tình báo chặt chẽ với Mỹ. Grandhagen cũng cho biết, Nga đang nỗ lực hiện đại hóa các khả năng thu thập thông tin tình báo, bao gồm cả trong lĩnh vực không gian mạng. Tuy nhiên, ông từ chối bình luận về thông tin của giới truyền thông Nga cho rằng trong năm nay Moskva sẽ mở lại căn cứ quân sự có từ thời Chiến tranh lạnh ở Alakurtti, gần ranh giới đất liền với Phần Lan, cùng với đội ngũ chuyên gia tình báo để giám sát mọi hoạt động của NATO ở Bắc Cực.

Grandhagen tuyên bố: "Những gì mà tôi có thể nói là chúng tôi đang cảnh báo Nga có những nỗ lực gián điệp đáng kể hoạt động của Na Uy ở Bắc Cực".

Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Nga và Cơ quan Tình báo hải ngoại SVR từ chối bình luận vấn đề với Hãng tin AP