Phát hiện thiết bị giám sát internet của Mỹ ở Iran và Sudan

Các công cụ của Blue Coat được chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad sử dụng để kiểm duyệt các trang web và giám sát những giao tiếp điện tử của phe nổi dậy, các nhà hoạt động chính trị và nhà báo. Nhưng ở Iran và Sudan, mặc dù vẫn chưa biết chính xác công nghệ của Blue Coat được sử dụng như thế nào, song các chuyên gia nhận định chúng có thể giúp chính quyền tăng thêm sức mạnh do thám phe đối lập.

Blue Coat Systems tự giới thiệu là nhà cung cấp quản lý và an ninh web hàng đầu thế giới. Theo trang web của Blue Coat, công ty có 15.000 khách hàng là chính quyền và đoàn thể trên toàn thế giới. Các sản phẩm của Blue Coat được sử dụng cho rất nhiều mục đích, bao gồm chống virus máy tính và vô hiệu hóa các trang web khiêu dâm trẻ em. Tuy nhiên, một số chuyên gia công nghệ lập luận rằng, do các công cụ của Blue Coat có quá nhiều ứng dụng cho nên chúng lọt qua được kẽ hở của những quy định và do đó không là đối tượng của những hạn chế xuất khẩu.

Người dùng internet bị chính quyền giám sát mọi lúc mọi nơi.

David Murphy, Giám đốc điều hành và Chủ tịch Blue Coat, cho biết, công ty luôn nghiêm chỉnh tuân thủ lệnh cấm vận thương mại của Mỹ khi xuất khẩu sản phẩm và "chúng tôi không thiết kế sản phẩm nhằm vi phạm nhân quyền và các sản phẩm của chúng tôi cũng không nhằm mục đích do thám". Tuy nhiên, Blue Coat Systems không là công ty Mỹ duy nhất gây quan ngại về các công nghệ vi phạm nhân quyền.

Năm 2011, các nhà hoạt động đã lên tiếng cáo buộc công nghệ của Công ty Narus ở Sunnyvale, bang California (Mỹ) - hiện thuộc sở hữu của Boeing - có lẽ được chính quyền Ai Cập sử dụng để do thám phe đối lập trong những cuộc biểu tình rầm rộ ở nước này trong làn sóng Mùa xuân Arập. Cùng năm, Cisco Systems cũng bị chỉ trích bán công nghệ do thám cho chính quyền Trung Quốc nhưng công ty phủ nhận điều này.

Citizen Lab đặc biệt quan tâm dò xét Blue Coat và tập trung điều tra hai thiết bị của công ty - ProxySG và PacketShaper. Hai công cụ này được cho là có thể được sử dụng để lọc trang web và phân tích luồng lưu thông trên Internet, do đó rất hữu dụng cho các kỹ thuật viên an ninh mạng cũng như các cơ quan gián điệp.

Điều tra sản phẩm công nghệ xuất khẩu của Blue Coat, các nhà nghiên cứu ở Citizen Lab phát hiện 6 thiết bị ở Iran, 3 ở Sudan và 4 ở Syria (bao gồm các mạng do Công ty Viễn thông Syria (STE) của nhà nước quản lý). Mỗi thiết bị, có thể được sử dụng để giám sát giao tiếp Internet của hàng ngàn người dùng cá nhân. Các công cụ lọc Internet của Blue Coat được phát hiện lần đầu tiên ở Syria vào năm 2011 bởi một nhóm hacker, từ đó thúc giục Cục Công nghệ và An ninh của Bộ Thương mại Mỹ tiến hành điều tra và tháng 4/2011 ra lệnh phạt 2,8 triệu USD đối với Computerlinks FZCO - một trong những nhà phân phối của Blue Coat ở Dubai.

Trụ sở Blue Coat Systems ở Sunnyvale, bang California (Mỹ).

Để biện minh, đại diện của Blue Coat tuyên bố: "Cho dù các sản phẩm công ty bị lén lút xuất khẩu bất hợp pháp sang các quốc gia bị Mỹ cấm vận mà chúng tôi không biết, dĩ nhiên lúc đó chúng tôi sẽ có biện pháp sử dụng nhiều kỹ thuật khác nhau để các sản phẩm này không được cập nhật hay nhận được sự hỗ trợ từ các server của công ty hay hỗ trợ cá nhân".

Theo các nhà hoạt động nhân quyền, từ khi nổ ra bạo lực ở Syria đầu năm 2011, lực lượng an ninh nước này thường xuyên do thám hoạt động giao tiếp Internet của đa số các thành viên đối lập cũng như các nhà báo. Để củng cố kết luận này, Bassam al-Ahmed - nhà hoạt động nhân quyền Syria bị bắt giữ năm 2012 và đào thoát thành công sang Istanbul của Thổ Nhĩ Kỳ - tiết lộ: "Khi anh bị bắt giữ, câu hỏi đầu tiên của lực lượng an ninh là "laptop của anh ở đâu và mật khẩu là gì?". Điều không may là trong phần lớn những vụ việc, họ dễ biết được mọi thứ".

Iran cũng là quốc gia sử dụng các công cụ tinh xảo để kiểm duyệt Internet. Các nhà nghiên cứu ở Citizen Lab cho biết, họ đã phát hiện các thiết bị của Blue Coat Systems hiện diện trên một số mạng, trong đó một mạng thuộc về Công ty Công nghệ thông tin (ITC) của chính quyền Iran và một phần thuộc sở hữu của Lực lượng Vệ binh Cộng hòa Iran - tổ chức vũ trang được tin là dính líu rất sâu vào chế độ kiểm duyệt Internet của Tehran.

Ở Sudan, Citizen Lab xác định các thiết bị của Blue Coat xuất hiện trên các mạng của nhà cung cấp dịch vụ Internet thương mại Canar Telecom. Sudan - quốc gia cũng đối mặt với những biện pháp trừng phạt của Mỹ - hiện thời vẫn tiếp tục gián điệp Internet để kiềm chế quyền tự do ngôn luận của người dân và đàn áp các nhà báo.

Các nhà nghiên cứu ở Citizen Lab cũng tuyên bố họ phát hiện thêm nhiều thiết bị của Blue Coat Systems tại ít nhất hàng chục quốc gia khác mặc dù các nước này không là đối tượng trừng phạt của Mỹ - bao gồm Trung Quốc, Bahrain, Arập Xêút, Thái Lan, Các Tiểu vương quốc Arập Thống nhất (UAE) và Bờ Biển Ngà