Trung tâm Kiểm soát sinh học quốc phòng của CH Séc

Một người lính trẻ - có thể gọi là Jiri - đã trải qua một năm nghĩa vụ quân sự ở Congo. Tại tỉnh nơi anh phục vụ, có một đợt bùng phát dịch Ebola gây cho bệnh nhân xuất huyết nội đến chết. Khả năng Jiri bị nhiễm Ebola là rất cao. Khi trở về Cộng hòa Séc, Jiri được chở thẳng đến Trung tâm Kiểm soát sinh học quốc phòng ở Techonin (gọi tắt là Trung tâm Techonin) và nơi đây đưa anh vào khu cách ly.

Nhưng, có điều gì đó thật khác thường: bệnh viện quân đội hầu như không có bệnh nhân nào! Jiri là bệnh nhân duy nhất, nếu không kể đến những người lính trước đây trở về nước sau khi hoàn thành nghĩa vụ ở hải ngoại và luôn trải qua 24 giờ trong khu cách ly của Trung tâm Techonin. Mỗi năm có khoảng 1.000 người lính - bệnh nhân như thế.

Tại sao mọi công dân quay về Cộng hòa Séc từ những vùng có dịch bệnh sốt xuất huyết Dengue hay Ebola hoành hành đều không được chở đến đây? Bởi vì không ai ở Cộng hòa Séc được phép dòm ngó bên trong Trung tâm Techonin bí mật này. Sau hai tuần sống trong khu cách ly, may mắn Jiri không có dấu hiệu nhiễm virus Ebola nên anh được phép về nhà. Jiri là một trong vài người biết được chút ít về bên trong trung tâm cực kỳ hiện đại này của Cộng hòa Séc.

Mặt tiền Trung tâm Techonin.

Hầu như mọi thứ ở Trung tâm Techonin đều được làm bằng thép không gỉ và bệnh nhân được khám bởi các bác sĩ mặc đồ như phi hành gia và trang bị hệ thống  cung cấp dưỡng khí riêng. Mọi căn phòng đều dưới áp suất không khí. Thậm chí, dù bệnh nhân đứng gần đó, đằng sau 3 lớp kính, bác sĩ cũng phải mất vài phút mới tiếp cận được họ. Không có cánh cửa nào kết nối trực tiếp giữa bác sĩ và bệnh nhân. Đó là quy định khắt khe. Thậm chí bên trong lớp áo bảo vệ của các bác sĩ cũng được gắn micro cho nên những gì họ nói với bệnh nhân cũng được đồng nghiệp ở bên ngoài lắng nghe.

Hầu như mọi thiết bị an ninh đều được sử dụng ở Trung tâm Techonin. Bệnh nhân ở Trung tâm Techonin sống trong phòng đặc biệt với không khí, nước và hệ thống xử lý rác thải khép kín riêng biệt. Không giống như các bệnh viện thông thường khác bên ngoài, Trung tâm Techonin không thực hiện phẫu thuật cho bệnh nhân dù ở đó có một phòng mổ hẳn hoi - có lẽ nó chỉ được dùng để khám nghiệm tử thi. Phòng khám nghiệm tử thi nằm ngay cạnh khu bệnh nhân.

Một nhà nghiên cứu ở Trung tâm Techonin đang thu thập các mẫu cho phòng thí nghiệm sinh học.

Sự lây lan của những bệnh nhiễm trùng nguy hiểm chết người thường nhanh cho nên điều quan trọng là phải xác định loại bệnh lây thật nhanh để bảo vệ những người khác. Bệnh viện có trạm xăng riêng, bãi đáp máy bay trực thăng, xe cấp cứu có phòng thí nghiệm riêng. Trong Trung tâm Techonin có một phòng đầy chuột dùng để thí nghiệm. Giáo sư Antonin Holy và nhóm nhà khoa học của ông tiến hành thí nghiệm một số loại virus, như là E. coli từng làm bùng phát dịch tiêu chảy khắp châu Âu  vào mùa hè năm 2011 làm chết hàng chục người.

Nghiên cứu là công việc truyền thống ở Trung tâm Techonin và nơi đây có một ngân hàng virus duy nhất hoạt động đến năm 1992, song sau đó bị phá hủy theo lệnh của Bộ trưởng Quốc phòng Cộng hòa Séc. Do đó, ngày nay các nhà vi trùng học buộc phải bỏ tiền ra mua virus từ nước ngoài để phục vụ nghiên cứu! Trung tâm Techonin có 3 nhiệm vụ. Thứ nhất là cô lập và cách ly như trường hợp của binh sĩ Jiri. Thứ hai, nghiên cứu. Và cuối cùng là công tác huấn luyện. Với chức năng huấn luyện, các bác sĩ và nhân viên phòng thí nghiệm tiến hành các test dưới điều kiện nguy hiểm.

Bên trong xe cấp cứu của trung tâm Techonin.

Nhân viên Trung tâm Techonin được huấn luyện cách di chuyển các bệnh nhân vào khu cách ly một cách an toàn mà không gây hại đến bản thân họ cũng như những người xung quanh. Petr Navratil, bác sĩ của Quân đội Séc, cho biết: "Chúng tôi làm việc với hệ thống dân sự. Các bác sĩ từ các bệnh viện chuyên về các bệnh nhiễm trùng, các chuyên gia y khoa cấp cứu và thậm chí sinh viên y khoa". Và dĩ nhiên, các binh sĩ cũng được huấn luyện ở Trung tâm Techonin về mối đe dọa của khủng bố sinh học.

Mối nguy của khủng bố sinh học vẫn còn đó: vũ khí sinh học rẻ tiền để phát triển và chúng rất hiệu quả. Tuy nhiên, tương lai của Trung tâm Techonin không rõ ràng. Jan Pejsek, người phát ngôn của Bộ Quốc phòng Séc, cho biết: "Việc cắt giảm ngân sách quốc phòng khiến cho vấn đề điều hành trung tâm trở nên rất khó khăn. Trung tâm sẽ rất cần thiết khi có dịch bệnh nhiễm trùng nào đó bùng phát. Và, việc đóng cửa trung tâm có nghĩa là chúng tôi đã vứt bỏ 80 triệu euro. Nhưng nếu giữ lại trung tâm thì chúng tôi phải chi tiêu tối thiểu 4 triệu euro mỗi năm".

Quân đội Séc đã tiếp xúc với các bộ: Ngoại vụ, Y tế và Nội vụ, và nhấn mạnh tầm quan trọng của Trung tâm Kiểm soát sinh học Techonin đối với hệ thống an ninh nhà nước với Cơ quan An toàn năng lượng và Viện Khoa học cũng như các viện khác nhưng không nơi nào muốn đóng góp tiền bạc để nuôi dưỡng trung tâm. Thậm chí, trung tâm còn tìm kiếm sự tài trợ từ nước ngoài.

Jan Pejsek cho biết: "Những cuộc thương lượng được tiến hành với Tổ chức Y tế thế giới, Hội đồng Liên minh châu, Ủy ban châu Âu và những cuộc đàm phánsong phương với vài quốc gia bên trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (ví dụ nước Anh) hay bên ngoài (ví dụ Serbia). Nhưng không một sự thảo thuận nào đạt được". Trước tình hình đó, quân đội cũng không còn mấy mặn mà với Trung tâm Techonin nữa. Và, số phận của trung tâm sẽ được Hội đồng An ninh quốc gia Séc định đoạt vào tháng 2/2013