Chuyện chưa kể về 5 chiến sĩ tình báo Cuba

Nằm trong mạng lưới tình báo mang tên Avispa (Ong vò vẽ), 5 chiến sĩ có nhiệm vụ theo dõi và ngăn chặn các hành động khủng bố nhằm vào Cuba của các nhóm phản động gốc Cuba ở miền Nam bang Florida. Ngày 12/9/1998, họ bị Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) bắt giữ khi mạng lưới bị bại lộ.

Đến năm 2001, họ bị đưa ra xét xử trong một phiên tòa bất công ở chính nơi vẫn được coi là thành trì của các nhóm phản cách mạng Cuba, thành phố Miami, và phải nhận những bản án tù dài hạn vì tội làm gián điệp trên lãnh thổ nước Mỹ. Trong suốt hơn một thập kỷ qua, nhân dân Cuba và bạn bè quốc tế đã phát động một chiến dịch đấu tranh rộng rãi yêu cầu Chính phủ Mỹ phải trả tự do cho 5 chiến sĩ yêu nước, những người đã được Nhà nước Cuba công nhận danh hiệu Anh hùng.

Người đầu tiên được trả tự do là René González Sehwerert. René sinh ngày 13/8/1956 tại Chicago (Mỹ) trong một gia đình Cuba định cư tại Mỹ. Cha ông, ông Cándido René González Castillo là công nhân thép ở Indiana và mẹ ông, bà Teodora Sehwerert Milejan chỉ làm nội trợ.

Ngày 2/10/1961, cha mẹ của René từ Mỹ đã quyết định tham gia Phong trào Cách mạng 26-7 trong cuộc chiến chống lại nhà độc tài Fulgencio Batista và quyết định cùng hai con trở về  Cuba sống để thực hiện các nhiệm vụ Cách mạng. René theo học tiểu học tại Trường José Martí ở Santa María del Mar. Năm 1970, Rene được kết nạp làm hội viên Hội Liên hiệp Thanh niên Cộng sản Cuba (UJC) vì sự tham gia tích cực trong các hoạt động quân sự, thể thao và chính trị.

Hai năm sau đó, Rene theo học trung học cơ sở tại trường Combatientes de América (Những chiến sĩ châu Mỹ) ở huyện Cerro. Từ năm 1973 đến 1974, Rene được tham gia một khóa học đặc biệt và bắt đầu giảng tại Trường cấp II ở nông thôn (ESBEC) mang tên CHXHCN Rumani ở Alquízar. Ông thực hiện nghĩa vụ quân sự vào năm 1974. Ba năm sau, ông được cử sang Cộng hòa Angola trong vai trò người đứng đầu đội ngũ giảng viên, chịu trách nhiệm gia tăng sự sẵn sàng cho các sĩ quan và binh lính.

Từ năm 1979 đến 1982, Rene theo học tại Trường Hàng không Carlos Ulloa. Sau khi tốt nghiệp, ông làm tổ trưởng tổ bay tại căn cứ San Nicolás de Bari. Cũng trong thời gian này, ông bắt đầu làm việc tại Cơ quan Tình báo Cuba. Năm 1990, Rene được kết nạp vào Đảng Cộng sản Cuba (PCC) và được phân công làm nhiệm vụ tại Miami. Tại đây, Rene nghiên cứu và điều tra nhiều tổ chức chống Chủ tịch Fidel Castro, sau ngày bị giam giữ. Tuy nhiên, ông phải tiếp tục chịu án quản thúc trong hơn một năm cho tới khi một thẩm phán Mỹ đồng ý cho ông trở về Cuba sau khi đã từ bỏ quốc tịch Mỹ.

Fernando González, tên đầy đủ Fernando González Llort, là người thứ hai trong nhóm 5 chiến sĩ tình báo Cuba được trả tự do sau khi hoàn tất bản án tù giam. Sinh ngày 18/8/1963 ở thủ đô La Habana, Bốn năm đầu cấp I Fernando học tại Trường tiểu học Mártires latinoamericanos (Những liệt sĩ Mỹ Latinh) và hai năm cuối tại Trường Võ Thị Thắng ở quận Playa, thủ đô La Habana.  Năm 1981, ông gia nhập UJC. Từ năm 1981 - 1987, ông theo học và tốt nghiệp tại Học viện Quan hệ Quốc tế Raúl Roa García, nơi ông giữ nhiều chức vụ của UJC và của Liên đoàn Sinh viên Đại học (FEU). Cũng trong năm 1987, ông được cử tới Cộng hòa Angola để thực hiện một nhiệm vụ quốc tế cộng sản. Ông được trao Huy chương danh dự - Chiến sĩ quốc tế cộng sản của Cuba vào năm 1989 khi hoàn thành nhiệm vụ và vì chiến thắng của Cuba - Angola trong chiến dịch Cuito-Cuanavale.

Cũng trong thời gian này, vì những kết quả trong sự nghiệp cách mạng của mình, ông được kết nạp vào PCC và bắt đầu làm việc tại DGI (Tổng cục Tình báo) thuộc Bộ Nội vụ Cuba (MININT). Tại đây, ông được đào tạo các kỹ thuật thu thập thông tin và hoạt động tình báo. Những năm giữa thập niên 90, ông hoàn thành tốt nhiều nhiệm vụ trong lĩnh vực kiểm soát và thu thập thông tin về hoạt động của những phần tử chủ chốt thuộc các tổ chức lưu vong tại Florida.

Ba chiến sĩ tình báo Cuba mới được trả tự do ngày 17/12 vừa qua là Antonio Guerrero Rodríguez, Gerardo Hernández Nordelo và Ramón Labaino Salazar. Antonio sinh ngày 16/10/1958 tại Miami, bang Florida. Cũng giống như René, gia đình Antonio định cư tại Mỹ và trở về Cuba chỉ vài ngày sau khi cuộc Cách mạng năm 1959 giành chiến thắng.  Năm 1973, ông học tại Trường dạy nghề IPVCE Vladimir Ilich Lênin. Ông là Chủ tịch Liên đoàn Học sinh Trung học (FEEM) khu vực Boyeros (La Habana). Năm 1974, ông gia nhập UJC và giữ chức Thư ký phụ trách mảng tổ chức. Sau khi tốt nghiệp PTTH, Antonio giành học bổng ngành Kỹ sư xây dựng phi trường tại Liên Xô và tốt nghiệp năm 1963. Trong thời gian này, ông thu hút được sự chú ý của KGB nên được đào tạo hoạt động tình báo và phản gián với sự đồng ý của Chính phủ Cuba. Sau khi trở về nước, ông làm việc tại DGI, sau đó ông được cử đi làm nhiệm vụ bên ngoài lãnh thổ Cuba.

Gerardo Hernández Nordelo, cũng là thủ lĩnh của Avispa, sinh ngày 4-6-1965, Gerardo được miêu tả là một người năng động, ham học và vâng lời. Năm 1980, Gerardo gia nhập UJC. Năm 1983, Gerardo theo học tại Học viện Quan hệ Quốc tế Raúl García Roa và tốt nghiệp năm 1988. Một năm sau, ông được cử sang Cộng hòa Angola làm nhiệm vụ tại một lữ đoàn xe tăng. Tại đây, ông được ghi nhận vì lòng can đảm và tính quyết đoán của mình sau khi thực hiện 54 nhiệm vụ chiến đấu. Năm 1990, sau khi hoàn thành nhiệm vụ, cũng giống như người đồng đội Fernando, Gerardo được trao Huy chương danh dự - Chiến sĩ quốc tế cộng sản của Cuba. Năm 1993, ông được kết nạp vào PCC. Giữa thập niên 90, Gerardo được cử tới Mỹ để thực hiện nhiệm vụ ngăn chặn việc lên kế hoạch và thực hiện các hoạt động chống phá Cuba của các tổ chức Cuba lưu vong  tại Miami.

Người cuối cùng trong số 5 chiến sĩ tình báo anh hùng là Ramón Labanino Salazar, sinh ngày 9/6/1963 tại Marianao, thủ đô La Habana. Sau khi tốt nghiệp PTTH, Ramon theo học khoa Kinh tế tại Trường đại học La Habana và tốt nghiệp với Chứng chỉ Vàng. Ramon là người nổi bật trong các hoạt động thể thao. Năm 1987, ông gia nhập UJC và 4 năm sau được kết nạp vào PCC.  Đầu thập niên 90, ông được cử sang Mỹ thực hiện nhiệm vụ thu thập thông tin về hoạt động của các tổ chức Cuba lưu vong ở Miami như Quỹ Quốc gia người Mỹ gốc Cuba (CANF) hay Hermanos al Rescate (HR) luôn có ý đồ chống phá Cuba và Chủ tịch Fidel Castro.