Yahya Sinwar đã chết như thế nào?

1. Sáng thứ Tư 16/10/2024, một cuộc đấu súng nổ ra giữa một trung đội gồm các sĩ quan thuộc Trường huấn luyện chiến đấu Bislamach, Israel và 3 chiến binh Hamas, lúc ấy đang đi vào khu phố Tal as-Sultan ở Rafah, Gaza. Cuộc đấu súng đã khiến 1 chiến binh Hamas bị thương, 2 người còn lại chạy vào một tòa nhà. Lập tức, sĩ quan chỉ huy Bislamach đã gọi xe tăng bắn vào vị trí này.

Khi đám khói bụi tạo ra bởi những quả đạn 100mm chưa tan hết, trung đội Israel xông vào và nhìn thấy thành viên thứ 2 của Hamas chết ở tầng trệt. Cùng lúc đó, 2 quả lựu đạn từ tầng 2 ném xuống, 1 quả phát nổ còn quả kia thì không.

Vì chưa rõ ngoài 3 kẻ nêu trên, Hamas còn bao nhiêu người trong nhà nên chỉ huy Israel ra lệnh trinh sát bằng máy bay không người lái. Chiếc máy bay chui qua lỗ thủng ở bức tường rồi lọt vào tầng 2. Trên màn hình của người điều khiển, có thể nhìn thấy một người đàn ông mặc áo khoác kiểu lính, ngồi trên một chiếc ghế bành, tay phải đầy máu nắm chặt vào thành ghế. Khi nghe tiếng kêu vo ve của máy bay không người lái, ông ta quay lại, ném một thanh gỗ vào nó. Sĩ quan chỉ huy trung đội Bislamach nói: “Tôi gọi xe tăng, chỉ điểm mục tiêu rồi yêu cầu bắn thêm 3 phát nữa”.

Để chắc chắn kẻ ngồi trong chiếc ghế bành đã chết, máy bay không người lái lại được gửi vào. Vẫn theo sĩ quan chỉ huy nhóm Bislamach thì lẽ ra, sau khi tiêu diệt xong kẻ thù, họ sẽ rút lui nhưng: “Cảnh quay từ máy bay cho thấy kẻ ngồi trên ghế bành lúc này nằm nghiêng dưới đống đổ nát, khuôn mặt tử thi có những nét khá quen thuộc, nhất là với bộ râu quai nón màu xám. Vì vậy, tôi quyết định kiểm tra”.

Hình ảnh do Israel công bố rồi được các hãng thông tấn truyền đi khắp thế giới cho thấy người chết đầu ngoẹo sang một bên với một vết thương lớn, vừa do mảnh đạn vừa do mảng tường bê tông đập vào, miệng há hốc, mắt nhắm nghiền nhưng vẫn nhìn rõ bên cạnh mắt trái có một nốt ruồi. Việc kiểm tra thu được một khẩu súng ngắn, một thẻ chứng nhận là nhân viên Cơ quan cứu trợ Liên hợp quốc (UNRWA), một số tài liệu cùng 40.000 shekel (đơn vị tiền tệ Israel - tương đương 8.600 USD).

Điều đáng ngạc nhiên là trong túi áo tử thi còn có mấy gói kẹo, là hàng viện trợ của Liên hợp quốc dành cho trẻ em ở Dải Gaza. Nó đã khiến sĩ quan chỉ huy nhóm Bislamach liên tưởng đến Yahya Sinwar, người được Hamas bầu lên thay thế Ismail Haniyeh, bị Cơ quan Tình báo đối ngoại Mossad, Israel tiêu diệt khi đang ngủ trong nhà khách của Lực lượng vệ binh Cộng hòa Iran ở thủ đô Tehran hồi tháng 8. Sinwar cũng chính là kiến trúc sư của cuộc tấn công nhắm vào Lễ hội âm nhạc Israel ngày 7/10 năm ngoái, dẫn đến cái chết của hơn 1.200 người, 250 người khác bị Hamas bắt làm con tin.

Để chắc ăn, sĩ quan cầm đầu nhóm Bislamach dùng mảnh gỗ nhỏ, cậy miệng người chết. Giây lát, ông gọi cho một chỉ huy Mossad qua máy bộ đàm: “Hàm dưới có 3 răng bị mòn, trong đó có 1 răng mẻ”. Lập tức, phía Mossad ra lệnh: “Đem ngay cái xác ấy về đây”.

Vài phút sau, thi thể người chết được cho vào cái túi nylon rồi được đưa lên cáng, khiêng ra ngoài. Đến chiều thứ Năm, người phát ngôn quân đội Israel chính thức xác nhận “các mẫu DNA lấy từ xác chết hoàn toàn trùng khớp với DNA của Yahya Sinwar mà chúng tôi thu thập trong một đường hầm, nơi Sinwar đã ẩn náu để chỉ đạo cuộc tấn công khủng bố nhắm vào Lễ hội âm nhạc. Mẫu răng của ông ta cũng trùng khớp với hồ sơ nha khoa, được lập khi ông ta bị chúng tôi bắt giam năm 1988. Chúng tôi tuyên bố Yahya Sinwar, thủ lĩnh Hamas đã bị tiêu diệt”.

2. Sinh ra trong một trại tị nạn ở Khan Younis, phía nam Gaza, Sinwar tham gia các hoạt động Hồi giáo khi còn ở tuổi thiếu niên rồi kéo dài đến những năm 1980, lúc theo học tại Đại học Hồi giáo Gaza. Thời điểm ấy, Sinwar bị thu hút bởi những bài thuyết giảng của giáo sĩ Ahmed Yassin, dẫn đến việc ông ta gia nhập tổ chức Huynh đệ Hồi giáo, tiền thân của Hamas sau này.

Năm 1987, khi Hamas ra đời, Sinwar được giáo sĩ Yassin kết nạp. Chỉ một thời gian ngắn, ông ta trở thành người đứng đầu Cơ quan tình báo Hamas với nhiệm vụ “phát hiện và trừng phạt điệp viên Israel và những người có cảm tình với Israel”. Bằng niềm tin sắt đá và quyết tâm không lay chuyển, Sinwar đã tàn sát nhiều người Palestine chỉ vì họ muốn sống chung hòa bình với Israel.

Năm 1988, Sinwar bị Israel bắt với tội danh cố ý giết người rồi nhận 4 án tù chung thân. Đến năm 2011, Israel đồng ý trao đổi Sinwar với Gilad Shalit, lính Israel bị Hamas bắt 5 năm trước đó. Trở về Dải Gaza, Sinwar lấy vợ rồi ngay lập tức, ông ta tiến hành những cuộc thanh trừng trong nội bộ Hamas, kể cả việc giết Mahmoud Ishtewi, lãnh tụ cao cấp của Hamas để giành quyền chỉ huy ở Dải Gaza. Quan điểm của Sinwar lúc ấy cho rằng bắt giữ người Israel làm con tin là cách duy nhất để giải phóng tù nhân Palestin ra khỏi nhà tù Israel và đó cũng là tiền đề của cuộc tấn công khủng bố nhắm vào Lễ hội âm nhạc.

Sau vụ tấn công, Sinwar cùng vợ con lẩn trốn trong mạng lưới đường hầm do Hamas xây dựng ở Dải Gaza. Từ đó, không hề có bất kỳ hình ảnh nào của ông ta được Hamas công bố trên các phương tiện truyền thông, kể cả hồi giữa tháng 9/2024, khi Sinwar được bầu làm lãnh đạo Hamas. Chỉ duy nhất vào tháng 2/2024, lúc quân đội Israel đột kích vào một đường hầm được cho là “phòng ngủ của các quan chức cấp cao Hamas và văn phòng của chỉ huy Tiểu đoàn miền Đông, Lữ đoàn Khan Younis, nơi Sinwar chỉ đạo cuộc tấn công khủng bố ngày 7/10” thì Israel mới thu được một clip video, quay ngày 6/10/2023, trong đó Sinwar chân đi dép lê, 2 tay xách 2 cái túi, cùng vợ con đi bộ qua đoạn đường hầm dưới một nghĩa trang ở khu vực Bani Suheila, Khan Younis.

Về vụ tấn công khủng bố ngày 7/10/2023, vẫn chưa rõ Sinwar đã lên kế hoạch như thế nào mặc dù giữa năm 2022, Cơ quan Tình báo đối ngoại Mossad và Cơ quan Tình báo nội địa Shinbet, Israel đã nắm được thông tin về một âm mưu lớn của Hamas với mật danh “Bức tường Jericho”. Trong âm mưu này, Sinwar đã tung ra một màn khói nhằm ru ngủ cả Mossad lẫn Shinbet qua những tuyên bố công khai, đại ý Hamas muốn tiến tới một thỏa hiệp giữa họ và Israel.

Và mặc dù cả Mossad lẫn Shinbet đều nghi ngờ về thiện chí của Sinwar nhưng khi trình bày những ý kiến của mình lên Nội các chiến tranh Israel, các quan chức trong nội các cho là Hamas “không còn đủ thực lực để thực hiện những cuộc tấn công vũ trang có tầm vóc lớn”, kể cả khi Hamas tung ra bộ phim truyền hình “Fist of Free - Nắm đấm tự do”, mô tả các tay súng Hamas đồng loạt tấn công vào các khu định cư của Israel thì ý kiến của Nội các chiến tranh Israel vẫn chỉ là “sự tuyên truyền nhằm kích động tinh thần chiến binh thánh chiến”.

Tháng 12/2022, dựa trên những thông tin tình báo, Sư đoàn 98 quân đội Israel bao vây một địa điểm được cho là nơi ẩn náu của Sinwar và gia đình ở Khan Younis nhưng không tìm thấy ông ta. Trong một phát biểu trên truyền hình thời điểm ấy, ông Netanyahu, Thủ tướng Israel nói: “Đêm qua, lực lượng của chúng tôi đã tiếp cận và bao vây chỗ ở của Sinwar. Đó không phải là pháo đài bất khả xâm phạm. Sinwar có thể chạy trốn nhưng ông ta nên nhớ rằng việc bị bắt ông ta chỉ là vấn đề thời gian …”.

Tháng 8/2023, 2 tháng trước khi xảy ra vụ tấn công khủng bố nhắm vào Lễ hội âm nhạc, Chuẩn tướng Dan Goldfus chỉ huy sư đoàn 98 nói với Kênh truyền hình 12, Israel: “Chỉ vài phút nữa là bắt được thủ lĩnh Hamas. Chúng tôi đang ở trong nhà của hắn, một khu phức hợp dưới lòng đất. Chúng tôi tìm thấy rất nhiều tiền, vài ly cà phê vẫn còn nóng, súng đạn để ở khắp nơi” nhưng Sinwar vẫn trốn thoát. Chỉ đến khi vụ 7/10 nổ ra, Israel mới biết Sinwar “không chỉ nghĩ ra cái mà hắn gọi là Chiến dịch lũ lụt al-Aqsa mà gần như một mình, hắn còn lên kế hoạch, tổ chức và chỉ huy cuộc tấn công”.

Một số con tin Israel bị Hamas bắt sau vụ 7/10 cho biết trong thời gian bị giam giữ, họ đã gặp Sinwar: “Ông ta nói chuyện với chúng tôi bằng tiếng Do Thái, trấn an chúng tôi rằng tất cả sẽ được tự do chừng nào tù nhân Palestin được thả khỏi các nhà tù”.

3. Theo thông tin tình báo, nhận thức được rằng cả Mossad lẫn Shinbet đang áp sát mình, nhất là sau khi chứng kiến một số đồng đội của mình bị giết, trong đó có Saleh al-Arouri, Phó chủ tịch Hội đồng Hamas và là thành viên sáng lập, chết ở Beirut trong một cuộc không kích do Israel thực hiện hồi tháng1/2024, Marwan Issa, chỉ huy quân sự cấp cao của Hamas và là một trong rất ít người biết về kế hoạch tấn công ngày 7/10, chết hồi tháng 3/2024 cũng do Israel không kích, Mohammed Deif, trợ lý thân cận nhất của Sinwar, tác giả của những vụ bắn tên lửa vào lãnh thổ Israel, chết trong một cuộc tấn công của quân đội Israel hồi tháng 7/2024 ở al-Mawasi, một khu vực được cho là an toàn nhất Gaza, Fuad Shukr, thành viên sáng lập phong trào Hezbollah, thiệt mạng trong một cuộc không kích hôm 30/7.

Ismail Haniyeh, Chủ tịch Hamas thiệt mạng khi một quả đạn lao vào phòng ngủ của ông ta tại nhà khách Vệ binh Cộng hòa ở Tehran, Iran. Đến tháng 9, Hassan Nasrallah, người lãnh đạo Hezbollah trong hơn ba thập kỷ đã bị Israel tiêu diệt trong một loạt các cuộc tấn công vào trụ sở ngầm của nhóm ở Dahieh, ngoại ô phía nam Beirut đã khiến Sinwar cực kỳ cảnh giác. Không sử dụng các thiết bị điện tử như máy nhắn tin, điện thoại, máy tính, máy bộ đàm, không quay phim, chụp ảnh... Mọi mệnh lệnh của Sinwar đều được truyền miệng từ người này qua người khác bởi các liên lạc viên.

Sau khi Sinwar bị giết, phái bộ Iran tại Liên hợp quốc cho biết cái chết của ông ta sẽ “củng cố tinh thần kháng cự của người Palestine”. Trong một tuyên bố được đăng trên trang mạng Twitter, phía Iran viết: “…Khi người Hồi giáo nhìn vào thánh tử đạo Sinwar không phải trong nơi ẩn náu mà là đứng trên chiến trường, đối mặt với kẻ thù, tinh thần kháng chiến sẽ được củng cố. Sinwar đã trở thành một tấm gương mẫu mực cho giới trẻ, những người sẽ tiếp tục con đường hướng tới việc giải phóng Palestine. Chừng nào sự chiếm đóng và xâm lược vẫn còn diễn ra, sự kháng cự cũng sẽ tồn tại…”.

Với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, cái chết của Yahya Sinwar đánh dấu “sự khởi đầu sau một năm giao tranh ở Gaza, kiến trúc sư của vụ thảm sát ngày 7/10 đã phải đối mặt với công lý. Đó là một đòn giáng mạnh vào Hamas và mạng lưới khủng bố của hắn” nhưng với Hamas và Hezbollah, những tuyên bố của họ cho thấy cả hai đang “khởi động một giai đoạn mới trong cuộc chiến chống lại Israel. Nó sẽ được phản ánh bằng những diễn biến trong những ngày tới…”. Tuy nhiên có vẻ như Israel đã lường trước mọi biến cố.

Hôm thứ sáu 18/10, quân đội Israel ra lệnh cho tất cả mọi người dân ở phía Bắc Dải Gaza nhanh chóng đi khỏi nơi này “ngay tức thì”. Chưa hết, Israel còn xác nhận rằng Hashem Safieddine, nhà lãnh đạo Hezbollah vừa được bầu lên sau cái chết của Hassan Nasrallah cùng 25 thành viên khác cũng đã bị giết trong một cuộc không kích.

Đến thứ Bảy 19/10, máy bay không người lái của Hezbollah lao xuống dinh thự của Thủ tướng Neytanyahu ở Tel Aviv nhưng lúc ấy vợ chồng ông không có mặt…