Tết về sau cánh cổng trại giam

• Những người thầy đặc biệt sau cánh cổng trại giam
• Từ cánh cổng trại giam đến gương mặt trẻ Việt Nam triển vọng nhờ học nghề trong quá trình thụ án

Với họ, các cán bộ không chỉ là thầy giáo mà còn là anh em, các phạm nhân trong phòng là bạn, là người thân để mỗi ngày qua đi, họ trả bớt được món nợ cuộc đời, chào đón ngày mới, năm mới tươi sáng hơn.

Trại giam Phú Sơn 4 những ngày cuối năm tươi sáng hơn với bức tường vôi mới vẽ hình con trâu khoẻ mạnh, lực lưỡng chào đón năm mới. Trong khu giam, những cánh đào xuân đang nở rộ. 

Những phạm nhân khéo tay được cán bộ chọn để trang trí tỉ mỉ gấp tấm giấy hồng, xé thành những cánh hoa đào nhỏ xinh rồi buộc lên cành cây; Tận dụng vỏ bánh kẹo, hộp giấy, họ làm thành những bông hoa, con vật tươi vui, ngộ nghĩnh. Hơn chục đứa trẻ con là con của phạm nhân hồn nhiên nô đùa. 

Để các cháu được đón Tết chu đáo, ngoài suất ăn, chế độ theo quy định của Nhà nước, Ban Giám thị Trại giam Phú Sơn 4 đã tặng quà, các cán bộ phụ trách còn tặng quần áo mới, mừng tuổi để mong các cháu khoẻ mạnh, chóng lớn.

Biểu diễn văn nghệ trong trại giam dịp Tết.

Ở Trại giam Hoàng Tiến, đội văn nghệ đang tích cực chuẩn bị các tiết mục để đón năm mới. Tham gia Đội văn nghệ là các phạm nhân có năng khiếu ca hát, đàn nhạc. Sau những giờ lao động, cải tạo, những phạm nhân có năng khiếu âm nhạc tại Trại giam Hoàng Tiến được tập hợp ở nhà học tập cùng nhau tập luyện hát, guitar, sáo… Hạt nhân trong đội là một ca sỹ khá nổi tiếng từng thi Sao Mai, đó là Nguyễn Duy Cường, ở Chí Linh, Hải Dương. 

Cường vốn có giọng hát hay, được giải nhất Sao Mai của tỉnh Quảng Ninh và được vào vòng chung kết Sao Mai toàn quốc. Do ham làm giàu, Cường vay mượn bạn bè để tổ chức các show diễn. Tuy nhiên, do không có kinh nghiệm nên nhiều show đổ bể, số tiền bỏ ra lớn mà thu về chẳng được bao nhiêu khiến Cường dần lâm vào túng quẫn, phải vay cả của xã hội đen rồi mượn tài sản của người quen mang đi thế chấp nhưng không trả nên bị bắt. 

Thi hành án ở Trại giam Hoàng Tiến, được sự động viên của các cán bộ, Cường vượt qua sự mặc cảm của bản thân, cố gắng cải tạo tốt để sớm được trở về. Cường là thành viên của đội văn nghệ phạm nhân, vừa trực tiếp hát trong các chương trình văn nghệ, vừa hướng dẫn các phạm nhân khác kỹ thuật. Chính vì vậy, các phạm nhân trong đội văn nghệ, ngoài chất giọng sẵn có thì đều có kỹ thuật tốt, biểu diễn khá chuyên nghiệp. 

Nguyễn Duy Cường cho biết, năm nay, Tết cũng đúng vào dịp kỷ niệm thành lập Đảng nên đội văn nghệ chuẩn bị các bài hát ca ngợi Đảng, ca ngợi Bác Hồ và những bài về quê hương, đất nước để bản thân các thành viên trong đội và các phạm nhân khác hiểu được tình yêu, hiểu được sự tự do và sự yêu đời để họ có động lực phấn đấu vươn lên.

Là người nhiều năm gắn bó với Trại giam số 5, Đại tá Lê Văn Cứu, Giám thị hiểu và thân thuộc đơn vị này như chính cuộc đời của mình, bởi việc cải tạo, giáo dục phạm nhân là công việc mà ông dành trọn tâm huyết. 

Chính vì vậy, nhiều năm qua, ông đều cùng CBCS đón Tết ở Trại, bởi Giao thừa là thời khắc nhạy cảm, nhất là đối với các phạm nhân – những người đang phải chịu sự quản lí, giáo dục. Họ rất dễ xao động, rất dễ có những ý nghĩ, hành động khác bình thường. CBCS ở đây cũng vậy, nhất là những ngày cận Tết, ai cũng phải tạm gác lại niềm vui, hạnh phúc bên gia đình, dành nhiều thời gian để quản lý, chăm lo cho đời sống của phạm nhân.

Để chuẩn bị cho các phạm nhân vui xuân, đón Tết an toàn, từ nhiều ngày trước, Trại giam số 5 đã có kế hoạch kỹ lưỡng, phân công trách nhiệm cụ thể cho các đơn vị, cá nhân; tổ chức kiểm tra việc thực hiện chế độ, chính sách cho phạm nhân tại các phân trại, khu sản xuất nhằm góp phần giữ vững an ninh, an toàn trại giam.

Chị Phạm Lam Giang thi hành án chung thân, trước đây thường xuyên vi phạm nội quy vì cho rằng không có ngày về. “Tôi vi phạm hết lần này đến lần khác nhưng các cán bộ không xa lánh, vẫn gần gũi, động viên tôi, Ban Giám thị còn tặng quà cho tôi. Khi tôi bước chân ra khỏi phòng giam riêng do bị kỷ luật, tôi nghĩ, cán bộ không nhận tôi về đội nữa vì tôi đã làm cán bộ mất thi đua. Nhưng không, cán bộ vẫn nhận tôi, vẫn gần gũi ân cần động viên tôi. Tôi không nghĩ cán bộ quan tâm tôi như thế. 

Và tôi quyết tâm làm lại, bởi không thể vì mình mà làm ảnh hưởng đến người khác. Vì thế nên tôi dần thay đổi. Bây giờ, tôi được cán bộ tin tưởng, phạm nhân tín nhiệm bầu tôi làm Đội trưởng Đội tự quản. Tôi đã được giảm án 2 lần, Tết năm nay được giảm án lần 3. Thế là tôi đã có ngày về rồi. Mỗi Tết đến, tôi lại thấy ngày về gần hơn, hi vọng hơn” – phạm nhân Phạm Lam Giang cho biết.

Một phạm nhân khá đặc biệt ở Trại giam số 5 bởi đang nuôi 2 con nhỏ, 1 cháu mới sinh và 1 cháu 11 tháng tuổi, đó là chị Vũ Thị Hương Giang, ở Thanh Oai, Hà Nội. Sinh năm 1983 nhưng Giang đã là mẹ của 7 đứa trẻ. Dấu vết của những ngày tháng lăn lộn, buông thả ngoài xã hội hằn rõ trên khuôn mặt của người phụ nữ này. 

Sinh ra trong gia đình cha mẹ mất sớm nên Vũ Thị Hương Giang không được học hành tử tế, sớm theo chúng bạn lêu lổng rồi “đầu quân” cho đường dây ma tuý. Bị bắt, Giang đang có thai nên được khoan hồng, hoãn thi hành án. Tuy nhiên, khi con chưa được 36 tháng tuổi, Giang tiếp tục mang thai để được hưởng khoan hồng. Cứ như thế, Giang sinh đến đứa con thứ 7. 

Sự khoan hồng, nhân đạo cũng có giới hạn, án chồng án lên đến 20 năm nên Giang bắt buộc phải thi hành án. Lúc đó, đứa con thứ 6 của Giang mới 11 tháng tuổi, cô ta đang mang thai đứa con thứ 7 được 36 tuần tuổi.

Đến Trại giam số 5 được hơn 10 ngày, đang trong thời gian cách ly nhưng các cán bộ trại vừa phải chăm sóc đứa con thứ 6 của Giang vừa chia nhau đưa Giang đến Trung tâm Y tế huyện Ngọc Lặc để sinh đẻ được an toàn.

Trung tá Lê Thị Tuyết, cán bộ Trại giam số 5 cho biết: “Chị Giang sinh con nhưng không có bất cứ sự chuẩn bị gì... Vì thế, chúng tôi, người thì đi xin tã lót, bỉm sữa, người tặng chăn quấn, người mua cho phích nước, bình sữa... chăm sóc chị ấy như người thân bởi gia đình không có ai. Nhìn chị ấy, chúng tôi thương lắm, ai cũng nỗ lực để chị ấy mẹ tròn con vuông”.

Sau khi sinh con được 1 tuần, hai mẹ con Giang được chuyển đến phân trại số 4 Trại giam số 5 để tiếp tục thi hành án. Thương mẹ con Giang, Ban Giám thị tạo mọi điều kiện để ba mẹ con Giang được sinh hoạt tốt nhất. Phạm nhân Vũ Thị Hương Giang cảm động cho biết, các cán bộ ở trại còn tốt hơn người thân của tôi, giúp đỡ mẹ con tôi như chị em trong gia đình. Tôi không ngờ, trong môi trường này, mẹ con tôi gặp được những người tốt như thế.

Những ngày xuân bên trong cánh cổng trại giam hoa đào đang đua sắc. Mong rằng, bước sang năm mới, các phạm nhân sẽ cố gắng, quyết tâm tu tỉnh, động viên nhau cải tạo thật tốt để sớm trở về làm lại cuộc đời, để bước chân của họ không còn lạc lối trên con đường hoàn lương sắp tới.