CSGT trong tiếp xúc với nhân dân: Ứng xử có văn hóa

Trước những ảnh hưởng tiêu cực của nền kinh tế thị trường tới đạo đức, lối sống của một bộ phận Cảnh sát giao thông (CSGT), phong trào xây dựng văn hoá ứng xử trong lực lượng này thực sự thu hút sự quan tâm của xã hội, vì nó có tác động tới việc tạo sự thay đổi trong mối quan hệ giữa lực lượng CSGT với nhân dân.

Nhằm giúp bạn đọc hiểu sâu hơn về bước đột phá này, PV Báo CAND đã có cuộc trao đổi với Thiếu tướng Lê Thành, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát, Bộ Công an, Đại biểu Quốc hội khóa XI, về vấn đề trên.

Thiếu tướng Lê Thành (TT LT) khẳng định: Việc xây dựng phong cách ứng xử văn hoá trong lực lượng CSGT là một bộ phận trong phong trào "Xây dựng phong cách người Cảnh sát nhân dân (CSND) vì nhân dân phục vụ". Do tính chất nghề nghiệp của Cảnh sát là công khai, thường xuyên tiếp xúc trực tiếp nhất với nhân dân, nên mọi việc làm đều tác động ngay tới nhân dân, cũng do tính chất công tác phải đảm bảo duy trì kỷ cương pháp luật, nên mọi hoạt động thường xuyên động chạm đến quyền lợi và nghĩa vụ của những người tham gia giao thông.

Để thực hiện lời dạy của Bác Hồ "Đối với nhân dân phải kính trọng, lễ phép", ngoài phẩm chất đạo đức, người CSND phải xây dựng một phong cách tốt. Nhiều khi người dân bức xúc không phải vì bị xử phạt, mà vì thái độ của người CSND khi xử phạt lại ứng xử thiếu văn hóa, thậm chí xúc phạm họ. Vì thế, phong trào"Xây dựng phong cách người Cảnh sát nhân dân (CSND) vì nhân dân phục vụ" chính là xác định lại vị thế và thể hiện văn hoá ứng xử của người CSND với nhân dân.

Văn hoá ứng xử của người CSND không chỉ trong tiếp xúc với nhân dân mà cả với tội phạm và người bị tạm giam, tạm giữ. Người bị tạm giam, tạm giữ có sai phạm, nhưng chưa phải là tội phạm, nên quyền công dân của họ chưa bị tước đoạt. Vì thế, thái độ ứng xử của các điều tra viên, của cán bộ vẫn phải tôn trọng họ. Bước chuyển mạnh mẽ từ phong trào chính là người CSND xác định mình không phải là "quan cai trị" mà là công bộc của dân, vì dân.

PV: Hoạt động tuần tra kiểm soát của CSGT luôn được dư luận chú ý. Vì thế, xin Thiếu tướng cho biết sự cần thiết của việc xây dựng văn hoá ứng xử đối với lực lượng này?

TT LT: Có một thực tế là trong Công an, nhức nhối nhất là CSGT, trong CSGT nhức nhối nhất là lực lượng tuần tra kiểm soát. Một số ít CSGT không chỉ vì ứng xử thiếu văn hóa mà còn có hành vi nhũng nhiễu, tạo khó khăn cho lái xe để phải đưa tiền cho mình, thành quen, như thế là vi phạm pháp luật. Mặc dù qua các cuộc vận động của Bộ Công an và lực lượng Cảnh sát về phong cách đạo đức đã có nhiều tiến bộ nhưng vẫn còn một bộ phận không phải là quá ít chiến sĩ CSGT nhũng nhiễu, nhận tiền của lái xe. Việc này là vi phạm phẩm chất đạo đức người CSND.

Hơn nữa, vì nhận tiền nên CSGT đã không bắt lỗi vi phạm đến nơi đến chốn, dẫn đến lỗi không được khắc phục. Vì thế, làm ảnh hưởng an toàn giao thông và sinh nhờn pháp luật. Bên cạnh đó, còn có CSGT thái độ không tôn trọng người vi phạm. Điều lệnh qui định cụ thể, rất có văn hóa là khi lái xe đến, CSGT phải giơ tay chào và xin phép kiểm tra giấy tờ xe, hoặc số người trên xe khách, hoặc phương tiện; kiểm tra xong phải công bố cho hành khách trên xe biết kết quả kiểm tra, để người dân giám sát.

Nhưng có nhiều CSGT không làm, thể hiện phong cách người Cảnh sát không những chưa tận tụy với công việc mà còn chưa kính trọng lễ phép với nhân dân. Nếu xử phạt cộng với thái độ đúng mực, sẽ có tác dụng giáo dục với những người vi phạm. Ngược lại, xử phạt với thái độ không đúng, sẽ tạo nên bức xúc cho người dân và phản tác dụng, vì họ không thấy được lỗi mà chỉ thấy bực bội vì thái độ cư xử của CSGT. Vì thế, việc xây dựng phong cách ứng xử văn hoá trong lực lượng CSGT là hết sức cần thiết.

PV: Vậy về nội dung xây dựng phong cách ứng xử văn hóa trong lực lượng CSGT, cần chú ý điều gì là quan trọng nhất?

TT LT: Với tinh thần vì nhân dân phục vụ, nên việc đầu tiên là phải tiến hành cải cách hành chính, rà soát lại các văn bản pháp luật có liên quan đến dân theo hướng đơn giản hóa thủ tục, tạo thuận lợi và nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân.

Trước đây người dân đến là xin đăng ký xe máy nên phải có nhiều giấy tờ, thủ tục, phải chen chúc, chờ đợi nhiều ngày vì không có chỗ. Nay người CSGT phải hiểu lại là mình có trách nhiệm đăng ký cho dân, còn người dân có quyền và nghĩa vụ đăng ký, hơn nữa, việc đó chính là giúp cơ quan Công an quản lý được phương tiện, để nhanh chóng điều tra ra tội phạm nếu xảy ra vụ việc. Như vậy, cần phải đổi lại tư duy, tức là xác định người làm chủ là nhân dân, còn CSND, CSGT là người phục vụ, để xử sự cho đúng.

Xác định rõ ngôi thứ này sẽ ra hành vi ứng xử, từ đó, CSND, CSGT phải tạo thuận lợi nhất cho dân: Nơi đăng ký xe phải có chỗ ngồi chờ, khang trang, có dán các biểu mẫu, qui định các tiêu chuẩn rõ ràng để người dân biết và thực hiện, việc lấy biển số phải công khai qua máy tính. Việc đăng ký hộ khẩu cũng phải như thế.

PV: Xin Thiếu tướng cho biết những chuyển biến bước đầu của việc xây dựng phong cách ứng xử văn hoá trong lực lượng CSGT?

TT LT: Phong trào đang được vận hành và bước đầu có kết quả. Cục CSGT đã tham mưu để ban hành Thông tư về công tác đăng ký, quản lý phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, phân cấp cho quận, huyện đăng ký xe môtô dưới 175 cm3,  xây dựng quy chế ứng xử của CSGT đường bộ, đường sắt với nhân dân, khắc phục thái độ cửa quyền, hách dịch.

Công an TP Hồ Chí Minh đã giảm thời gian giữ giấy tờ hẹn xử lý vi phạm giao thông từ 3 ngày còn 1 ngày; thời gian cấp lại biển số bị mất của Công an Khánh Hòa từ 2 tháng còn 7 ngày. Công an ở 44 địa phương như TP Hồ Chí Minh, Hà Nội, Hải Phòng, Thanh Hóa, Thái Nguyên, Nghệ An… đã cấp biển số xe máy trên máy tính và bằng bốc thăm. Đặc biệt, gần đây việc CSGT ở Hà Nội đứng trên bục công khai rất được nhân dân hoan nghênh, vì xóa bỏ tình trạng đứng xa ở nhiều ngã tư để xử phạt người vi phạm.

Như thế là văn hóa. Hơn nữa việc đứng trên bục điều hành giao thông có nhiều cái lợi: người dân nhìn thấy rõ để tuân thủ pháp luật, đồng thời, cũng giám sát tư thế, tác phong của CSGT. Thực tế cho thấy, việc đứng trên bục giúp CSGT thực hiện điều lệnh nghiêm túc hơn, trách nhiệm trước dân hơn, góp phần hạn chế tiêu cực, xây dựng tình cảm giữa CSGT với nhân dân. Người dân cũng thực hiện giao thông tốt hơn.

Dự kiến, tới đây sẽ lắp camera ở các ngã ba, ngã tư và đề xuất Quốc hội sửa luật, để những nội dung do camera ghi lại là chứng cứ xử lý TTATGT như trên thế giới nhiều nước đã làm. Việc luật hóa và trang bị thêm nhiều camera sẽ tiến tới không cần CSGT ra đường cũng có thể phát hiện người vi phạm và xử lý.

Bước đầu, phong trào xây dựng phong cách ứng xử văn hóa đã tạo chuyển biến tích cực trong lực lượng CSGT về tinh thần làm việc, ý thức trách nhiệm, tác phong… Điều này góp phần vào kết quả tai nạn giao thông giảm 5,7% và số người bị thương giảm 11,73% trong thời gian gần đây. Nhằm tiếp tục nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân, Tổng cục Cảnh sát tiếp tục tăng cường kiểm tra, đôn đốc các địa phương, đơn vị CSGT khi làm nhiệm vụ với nhân dân phải thực hiện tốt nếp sống và ứng xử văn hoá. 

PV: Xin cảm ơn Thiếu tướng!