Chính quy hóa Công an xã - xu hướng tất yếu khách quan

08:59 24/09/2018
Nhiều người gọi Công an xã là nghề “vác tù và hàng tổng”, ý chỉ công việc bộn bề, gian nan nhưng chế độ trợ cấp, đãi ngộ chỉ gói gọn ở từ “rất khiêm tốn”. Luật CAND sửa đổi đưa các nội dung về Công an xã thành một chương riêng với những quy định mới, mục đích sẽ có những chuyển biến thực sự.

Loạt bài này được nhóm PV Báo CAND khảo sát, đánh giá thực tiễn ở cơ sở từ các vùng miền Nam, Bắc đến những vấn đề thuộc yếu tố pháp lý, qua đó giúp bạn đọc có cách nhìn khách quan, đầy đủ hơn về Công an xã. 

Bài 1: Những vất vả khó gọi tên

Nằm trong hệ thống tổ chức của CAND với khối lượng công việc lớn nhưng Công an xã hiện nay đang hoạt động bán chuyên trách, không chính quy. Công việc nhiều nhưng lực lượng mỏng, trang bị thiếu nên nhiệm vụ của Công an xã rất vất vả và hiểm nguy rình rập…

Theo Pháp lệnh Công an xã năm 2008, Công an xã là lực lượng vũ trang bán chuyên trách, thuộc hệ thống tổ chức của CAND, làm nòng cốt trong phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn xã. 

Công an xã có chức năng tham mưu cho cấp ủy Đảng, UBND cùng cấp về công tác bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội; thực hiện các biện pháp phòng, chống tội phạm và các vi phạm pháp luật khác theo quy định của pháp luật. 

Cũng theo Pháp lệnh này, Công an xã chịu sự lãnh đạo trực tiếp, toàn diện của cấp ủy Đảng, sự quản lý, điều hành của UBND cùng cấp và sự chỉ đạo, hướng dẫn nghiệp vụ của Công an cấp trên. 

Hiện Công an xã được bố trí tại các xã, gọi là Ban Công an xã do một Trưởng Công an xã đứng đầu, ngoài ra còn có Phó Trưởng Công an xã và các Công an viên được bố trí theo thôn, bản, buôn, ấp…

Cán bộ Công an chính quy đến tận thôn bản, nhà bà con đồng bào dân tộc thiểu số vận động tham gia bảo vệ ANTT.

Thực tế hiện nay, việc bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội ở địa bàn nông thôn chủ yếu do lực lượng Công an xã đảm nhiệm. Đây là địa bàn rộng lớn, chiếm 80% diện tích cả nước và tiềm ẩn phức tạp về an ninh, trật tự, nhất là các vụ việc khiếu kiện, xung đột xã hội liên quan đến đất đai, quản lý, thu hồi đất để triển khai các dự án phát triển kinh tế - xã hội. 

Quá trình đô thị hóa tăng nhanh, thu hồi đất, dẫn đến một bộ phận nhân dân không có việc làm, nảy sinh nhiều tệ nạn xã hội như cờ bạc, cho vay nặng lãi, bảo kê.... là nguyên nhân gián tiếp làm phát sinh các loại tội phạm hình sự. 

Theo số liệu thống kê, trong các năm từ 2011 - 2015, toàn quốc đã xảy ra 247.359 vụ phạm pháp hình sự; trong đó, ở địa bàn nông thôn xảy ra 131.734 vụ phạm pháp hình sự, chiếm 53,25%. Nổi lên là các tội giết người, trộm cắp tài sản, chống người thi hành công vụ, mua bán người, tội phạm về ma túy, lừa đảo chiếm đoạt tài sản… 

Những con số đó đã cho thấy, tội phạm chủ yếu nảy sinh từ cơ sở, giải quyết tốt những vấn đề về an ninh, trật tự ngay từ cơ sở thì huyện, thành phố, tỉnh, trung ương sẽ được giảm tải, cũng như hạn chế được tỷ lệ phạm pháp hình sự chung trong toàn quốc.

Ở địa bàn miền núi, vùng đồng bào dân tộc, hoạt động của Công an xã gặp rất nhiều khó khăn. 

“Bên cạnh tuần tra bảo vệ an ninh, trật tự; phát hiện, xử lý tin báo tố giác tội phạm, chúng tôi còn tham gia các phong trào tự quản, phối hợp vận động nhân dân giao nộp vũ khí, vật liệu nổ, cảm hóa giáo dục người cải tạo không giam giữ, đối tượng tù treo, người nghiện sau cai... 

Đi bộ, leo núi hay đạp xe hàng chục cây số đến nhà dân là chuyện bình thường, nhất là về mùa mưa nước dâng lên phải đi qua sông, suối…” – đồng chí Trần Ngọc Hà, Trưởng Công an xã Phúc Thuận, thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên cho biết. 

Trong khi đó, Công an các xã vùng đồng bằng bận rộn giải quyết những công việc phát sinh thường ngày như: Thực hiện công tác tạm trú, tạm vắng, nhân hộ khẩu; tham gia giữ gìn trật tự an toàn giao thông, phòng, chống cháy nổ; giải quyết khiếu kiện, hoà giải mâu thuẫn, xích mích giữa các hộ dân và từng gia đình…

Trong quá trình hoạt động, bám địa bàn, cơ sở, Công an xã đã và đang đối mặt với nhiều hiểm nguy về tính mạng và sức khoẻ. Nhiều đồng chí nhiệt huyết với công việc, bị các đối tượng phạm tội tấn công hay cản trở, chống đối. 

Đơn cử, vụ việc ngày 14-6-2016, Công an viên Phạm Văn Công (Công an xã Nghi Đức, TP Vinh, Nghệ An) xuống hiện trường giải quyết ẩu đả giữa nhóm thanh niên do Thái Doãn Lương (23 tuổi), trú tại khối Tân Thành, phường Lê Mao, TP Vinh cầm đầu với người dân đã bị các đối tượng dùng tuýp sắt đánh bị thương, phải nhập viện điều trị. 

Ngày 24-12-2017, Trưởng Công an xã Dân Chủ (huyện Tứ Kỳ, Hải Dương) Phạm Đình Úy và Công an viên Nguyễn Hữu Thụ nhận được thông tin đối tượng tâm thần Nguyễn Đức Thụ (39 tuổi) dùng dao và gậy sắt khống chế bà N.T. T. (69 tuổi, trú cùng thôn. Khi hai cán bộ đến hiện trường giải quyết vụ việc thì đối tượng Thụ không những không chấp hành mà còn dùng dao chém anh Úy bị thương…

Hy hữu hơn là sự việc cuối tháng 10-2017, Trưởng Công an xã Tân Lập (Hữu Lũng, Lạng Sơn) Hoàng Văn Phong trong quá trình đến nhà bà N. để hoà giải, can ngăn một vụ bạo lực gia đình thì bị Hứa Văn Khải (58 tuổi), chồng nạn nhân cắn vào vai, lưng. 

“Anh ta nát rượu, thường xuyên say xỉn, về nhà hành hung vợ, cả xóm ai cũng biết, trước đó vài ngày còn đuổi vợ ra khỏi nhà. Khi tôi đến khuyên bảo thì anh ta lập tức xông vào cấu xé, cắn để chống đối”, anh Phong kể lại. Ngoài ra, những vụ việc Công an xã bị côn đồ hành hung, bị thương khi truy đuổi tội phạm, bị người say, đối tượng “ngáo đá” chống đối, gây thương tích rất nhiều…

Lãnh đạo Công an tỉnh Quảng Nam thăm hỏi Trưởng công an xã bị thương khi thi hành công vụ.

Đặc biệt, nhiều tấm gương Công an xã không quản ngại vất vả tấn công truy bắt tội phạm đến cùng đã anh dũng hi sinh khi làm nhiệm vụ. Bà con thôn Trung, xã Cảnh Hưng, Tiên Du, Bắc Ninh vẫn chưa thể quên được sự việc xô xát giữa hai nhóm thanh niên xảy ra khoảng 19h30 ngày 22-9-2016. 

Đồng chí Nguyễn Công Đạt (36 tuổi), Công an viên của xã cùng 2 Công an viên khác và 2 cán bộ dân phòng đến hiện trường để giải quyết. Quá trình thực thi nhiệm vụ, đồng chí Đạt đã bị đối tượng dùng xà cầy tấn công vào đầu, dù được đưa đi cấp cứu tại bệnh viện nhưng do vết thương quá nặng nên đã hi sinh. 

Trước đó, ngày 13-2-2012, ba đối tượng người Trung Quốc nhập cảnh trái phép vào Việt Nam qua đường tiểu ngạch tại Hà Giang để dự đám cưới. Khi đi ngoài đường bị Công an viên Sùng Mí Hồ kiểm tra giấy tờ, đối tượng Đào Tỉnh Phát đã dùng dao tấn công liên tiếp khiến anh Hồ tử vong…

Tại huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định chiều 1-12-2016, trong lúc Công an viên Nguyễn Thái Hiệp đang cùng đồng đội trực gác tại đoạn đường bị chia cắt do nước lũ thì thấy một người đàn ông bị nước cuốn khi đang dắt xe máy. Không chút chần chừ, anh Hiệp dũng cảm nhảy xuống dòng nước xoáy cứu được nạn nhân. 

Vài tiếng sau, anh tiếp tục cứu giúp hai vợ chồng dò dẫm lội giữa biển nước rồi trượt chân té ngã, đặc biệt người vợ đang mang thai. Còn nhiều những gương Công an xã lao mình cứu dân trong lũ dữ, hay xả thân xông vào đám cháy chữa cháy, cứu hộ cứu nạn được người dân yêu quý, cảm phục…

Qua những con số và câu chuyện thực tế, có thể khẳng định Công an xã hiện đang giữ vai trò quan trọng, đảm nhiệm và giải quyết khoảng 80% vụ việc về an ninh trật tự tại cơ sở. 

Trong khi đó, xã hội phát triển cũng đang đặt trách nhiệm nặng nề hơn đối với lực lượng Công an xã, đòi hỏi phải tăng cường hơn nữa việc thực hiện nhiệm vụ cũng như bảo đảm các điều kiện hoạt động, để lực lượng này thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ được giao.

44 Công an xã hy sinh, 487 đồng chí bị thương khi làm nhiệm vụ

Theo báo cáo tổng kết 7 năm công tác Công an thực hiện Pháp lệnh Công an xã (2008 – 2015), từ năm 2011 đến năm 2015, lực lượng Công an xã đã phát hiện trên 17.000 vụ với hơn 26.000 đối tượng phạm tội, bắt giữ 1.452 đối tượng truy nã, trong đó có nhiều đối tượng nguy hiểm và đặc biệt nguy hiểm. 

Cũng thời gian này, Công an xã cả nước có 44 đồng chí hy sinh, 487 đồng chí bị thương trong khi nhiệm vụ; có 117 tập thể, 132 cá nhân được Chính phủ tặng bằng khen; 1.765 tập thể, 634 cá nhân được Bộ Công an tặng bằng khen; 56.389 cá nhân được Bộ Công an tặng “Kỷ niệm chương bảo vệ ANTQ”, cùng hàng nghìn tập thể, cá nhân được UBND cấp tỉnh, Giám đốc Công an tỉnh và UBND cấp huyện tặng bằng khen, giấy khen…    

Một số nhiệm vụ của Công an xã hiện nay

Nắm tình hình an ninh, trật tự, an toàn xã hội; tiếp nhận, phân loại, xử lý các vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật về an ninh, trật tự; quản lý cư trú, chứng minh nhân dân và các giấy tờ đi lại khác; quản lý vật liệu nổ, vũ khí, công cụ hỗ trợ; quản lý về an ninh, trật tự đối với ngành, nghề kinh doanh có điều kiện trên địa bàn xã; tổ chức cấp cứu nạn nhân, bảo vệ hiện trường, lập hồ sơ ban đầu, lấy lời khai người bị hại, người biết vụ việc, thu giữ, bảo quản vật chứng; tổ chức bắt người phạm tội quả tang, người có quyết định truy nã, truy tìm đang lẩn trốn trên địa bàn xã; xử phạt vi phạm hành chính; được sử dụng vũ khí, công cụ hỗ trợ; huy động người, phương tiện của tổ chức, cá nhân…    

Quỳnh Vinh

Công an tỉnh Lạng Sơn vừa phối hợp với Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Cục Cảnh sát giao thông, Cục An ninh điều tra và các cục nghiệp vụ thuộc Bộ Công an và Công an TP Hồ Chí Minh, Đồng Nai, khởi tố, bắt tạm giam 12 đối tượng có hành vi vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp với quy mô đặc biệt lớn, xảy ra tại nhiều địa phương trên cả nước, với số tiền giao dịch hàng nghìn tỷ đồng; liên quan trực tiếp hơn 9.000 người, trong đó có hơn 7.000 người Việt Nam và hơn 2.000 người Đài Loan (Trung Quốc), Malaysia.

Ngày 21/5, Thiếu tướng Đặng Trọng Cường, Giám đốc Công an tỉnh Sơn La cùng đoàn công tác Công an tỉnh đã tới thăm hỏi, động viên gia đình, người thân đồng chí Lò Văn Tân (SN 1984, là Tổ trưởng tổ bảo vệ ANTT cơ sở tại tiểu khu Ít Bon, thị trấn Ít Ong, huyện Mường La, tỉnh Sơn La) hy sinh khi thực hiện nhiệm vụ.

Ngày 21/5, tại Hà Nội, nhiều hoạt động thiết thực chào mừng kỷ niệm 96 năm ngày thành lập Công đoàn Việt Nam (28/7/1929 - 28/7/2025) và hưởng ứng Tháng Công nhân, Tháng hành động về An toàn vệ sinh lao động năm 2025 trong CAND đã được Cục Công tác Chính trị Bộ Công an chỉ đạo Ban Công đoàn CAND triển khai tổ chức.

Vào khoảng 10h30 ngày 21/5, do mâu thuẫn cá nhân, Võ Thế Hùng (SN 1982, trú thôn Tân Trại 1, xã Vĩnh Giang, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị) đã dùng dao đâm vào vùng ngực ông Nguyễn Trung T (SN 1962, ở cùng thôn) khiến nạn nhân tử vong trên đường đi cấp cứu.

Chiều nay 21/5, Công an tỉnh Phú Yên nhận được bức thư của chị Đoàn Thị Diễm N (SN 1992, trú ở xã Suối Bạc, huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên) cảm ơn Phòng Cảnh sát hình sự (CSHS) Công an tỉnh Phú Yên và Công an xã Suối Bạc đã nỗ lực truy tìm, giải cứu chị gái của mình thoát khỏi bẫy lừa “việc nhẹ, lương cao”.

Ngày 21/5, Công an TP Hồ Chí Minh đã đến thăm hỏi, động viên và trao 50 triệu đồng tặng gia đình Thiếu tá Nguyễn Đăng Khải, cán bộ Công an đã anh dũng hy sinh trong lúc thi hành nhiệm vụ tham gia phá chuyên án ma túy đặc biệt nghiêm trọng trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh.

Ngày 21/5, UBND TP Đà Nẵng đã ban hành phương án tổ chức hoạt động vui chơi, giải trí dưới nước tại các khu vực biển ven bờ và sông Hàn, áp dụng từ năm 2025 đến năm 2030 nhằm bảo đảm an toàn cho người dân và du khách, đồng thời tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước, bảo vệ môi trường và giữ gìn ANTT trên địa bàn.

Chiều nay (21/5), UBND huyện Núi Thành (Quảng Nam) cho biết, vừa xảy ra vụ nổ tại Công ty SGI Vina chuyên sản xuất nam châm vĩnh cửu Nd-Fe-B (đóng tại KCN Bắc Chu Lai, xã Tam Hiệp, huyện Núi Thành) làm 12 người bị bỏng, bị thương.

Ngày 21/5, Sở An toàn Thực phẩm TP Hồ Chí Minh đã tiến hành kiểm tra Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Z.B, đơn vị chịu trách nhiệm công bố sản phẩm giảm cân X1000 do DJ Ngân 98 quảng cáo. Địa chỉ công ty được ghi nhận tại đường Phạm Văn Chiêu, quận Gò Vấp, TP Hồ Chí Minh.

Trong những ngày vừa qua, mưa lớn đã xảy ra ở khu vực miền núi phía Bắc, gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản tại một số địa phương. Dự báo, từ đêm 22/5 đến ngày 24/5, khu vực Bắc Bộ có khả năng xảy ra một đợt mưa vừa, mưa to, cục bộ có nơi mưa rất to với tổng lượng mưa phổ biến từ 70-150mm, có nơi trên 250mm.

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.