Chuyện về những chú chó nghiệp vụ phá án

Đại tá Nguyễn Trọng Chí - Cục trưởng Cục Cảnh sát quản lý, huấn luyện và sử dụng động vật nghiệp vụ (thuộc BTL CSCĐ) cho biết, đây là một trong những hoạt động nhân kỷ niệm 55 năm Ngày thành lập lực lượng Cảnh sát quản lý, huấn luyện và sử dụng chó nghiệp vụ. Tôi đã thấy chú Tôm (tên một con chó nghiệp vụ) trổ tài thật điêu luyện. Người thầy hướng dẫn, chăm sóc và huấn luyện Tôm rất hài lòng với phần thi đầy thuyết phục, tiếng vỗ tay cổ vũ khiến nó thật hãnh diện. Thành tích của Tôm thời gian gần đây đã được Thượng úy Đỗ Văn Chức (cán bộ huấn luyện và sử dụng) kể lại với niềm say mê. Tôm là một con chó được lai tạo giống thuần chủng của Đức, vừa tròn 2 tuổi mà nó cao lớn, lông mượt mà. Khi Tôm tròn 10 tháng tuổi nó được bắt đầu bài học đầu tiên.

Thượng úy Chức rất vui nhớ lại, đó là ngày 25/10/2013, anh được đơn vị giao quản lý dạy dỗ Tôm, nó cứ như đứa trẻ con rất háo hức, mừng quýnh chạy quanh chân anh. Bắt đầu những giây phút thân hòa đầu tiên và Tôm cũng coi anh như một người chủ thực sự, đặc biệt rất thích được khen. Anh bắt đầu gắn bó với nó chăm sóc như đứa con bé bỏng, hướng dẫn từng động tác nhỏ nhất, giáo dục tính kỷ luật. Sau 1 tháng trời ròng rã, bắt đầu từ 5 h sáng tới 23h đêm và quên cả ngày nghỉ, Thượng úy Chức đã đào tạo Tôm thành một lính chiến thực thụ, hình thành phản xạ của một chú chó nghiệp vụ giỏi. Và, nó bắt đầu vào cuộc với những chiến công xuất sắc. Đó là lần tham gia khám phá một chuyên án ma túy tại Sơn La (ngày 11/6/2014). Thiếu úy Chức được Ban chuyên án phân công điều khiển chó phát hiện đối tượng trong một đường dây buôn bán ma túy, nếu đối tượng bỏ chạy thì truy tìm dấu vết. Thực tế, các đối tượng đã chạy trốn không như dự đoán ban đầu. Tôm đã rất tuyệt khi nó lùng sục và đến thẳng nơi các đối tượng ẩn nấp, lôi ra 2 đối tượng và 60 bánh heroin được giấu trong ba lô. Lần thứ hai Tôm vào cuộc là tìm kiếm nạn nhân khi sập mỏ đá Thu Cúc (tỉnh Phú Thọ). Đó là một ngày hè nóng bỏng, giữa trưa Tôm cùng 2 “chiến hữu” nữa được đưa lên xe tới mỏ đá Thu Cúc. Tới nơi, thầy Chức đã ôm Tôm vào lòng và động viên: “Đây là lần vào cuộc rất quan trọng cố gắng lên con”. Ánh mắt Tôm nhìn thầy rất đỗi thân thiết, sau khi cho Tôm uống nước, vuốt ve để nó làm quen với môi trường xung quanh nóng bỏng. Sau 1 tiếng đồng hồ nghỉ ngơi, 3 con chó nghiệp vụ bắt đầu tìm kiếm những nạn nhân đang bị vùi lấp dưới lớp đá câm lặng. Một tiếng sau, anh Chức thấy Tôm có biểu hiện phản ứng với nạn nhân Hà Văn Diện đang bị vùi lấp sâu dưới lớp đất đá khoảng nửa mét. Nhờ đó, các lực lượng cứu hộ, cứu nạn đã bới đất đá đưa thi thể nạn nhân về với gia đình.

Những chiến công của Tôm đã để lại ấn tượng tốt đẹp, giúp lực lượng điều tra tội phạm ma túy và công tác cứu hộ cứu nạn mang lại hiệu quả cao. Cùng với đó là chiến công của Zắc và rất nhiều chiến công của hàng loạt chú chó nghiệp vụ thông minh, giỏi giang đã giúp lực lượng Công an phá án, cứu nạn.

Đại tá Chí cho chúng tôi biết, suốt 55 năm qua, lực lượng quản lý, huấn luyện và sử dụng động vật nghiệp vụ đã gặt hái những chiến công. Tiền thân của lực lượng này chỉ là một khóa học gồm 44 học viên được khai giảng tại Trường Công an Trung ương (nay là Học viện An ninh nhân dân) vào ngày 15/12/1959. Đó là những người đặt nền móng đầu tiên cho sự ra đời của lực lượng quản lý, sử dụng động vật nghiệp vụ Công an nhân dân Việt Nam. Trước yêu cầu nhiệm vụ mới đã phát triển thành một khoa nghiệp vụ của trường, rồi trở thành Trường Cảnh sát nuôi dạy sử dụng chó nghiệp vụ, Trung tâm huấn luyện. Đến nay là Cục Quản lý, huấn luyện và sử dụng chó nghiệp vụ thuộc Bộ Tư lệnh Cảnh sát cơ động. Cục có 3 cơ sở ở Sóc Sơn (Hà Nội), TP Hồ Chí Minh và miền Trung. Đây là lực lượng trực tiếp chiến đấu, đã khẳng định vị trí, vai trò trong đấu tranh phòng, chống tội phạm. Đội ngũ cán bộ sử dụng động vật nghiệp vụ được đào tạo bồi đưỡng theo chương trình chuẩn của Bộ Công an, có năng lực nghiệp vụ chuyên ngành. Đến nay, trong toàn quốc có nhiều đơn vị quản lý sử dụng động vật nghiệp vụ với những cán bộ tâm huyết với nghề đã khắc phục mọi khó khăn, chăm sóc dạy dỗ gần 700 chó nghiệp vụ đáp ứng tốt yêu cầu. Công an các tỉnh, thành phố trọng điểm, các địa bàn trọng yếu đều được trang bị sử dụng động vật nghiệp vụ.

Trên cơ sở lý luận khoa học và kinh nghiệm quý báu của các nước trên thế giới, vận dụng sáng tạo phù hợp với điều kiện cụ thể nước ta, Cục đã xây dựng hệ thống giáo trình khoa học và mang tính thực tiễn cao. Đảm bảo yêu cầu công tác quản lý, nuôi dưỡng, phòng chữa bệnh và huấn luyện, sử dụng chó nghiệp vụ, Cục đã chiêu sinh đào tạo cán bộ học viên và chó nghiệp vụ trang bị cho các đơn vị nghiệp vụ, Công an các tỉnh, thành phố. Ngoài ra còn đào tạo chó nghiệp vụ cho Tổng cục Hải quan và các đơn vị chức năng để phát hiện các chất ma túy. Mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế trong lĩnh vực đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên ngành huấn luyện, sử dụng chó nghiệp vụ. Sử dụng động vật nghiệp vụ để truy bắt bọn côn đồ hung hãn, trấn áp đối tượng chống người thi hành công vụ… đều rất có hiệu quả. Những năm gần đây đã sử dụng  động vật nghiệp vụ  tham gia tìm kiếm cứu nạn như vụ sập nhịp dẫn cầu Cần Thơ, vụ sạt lở đất tại Pắc Nậm (Bắc Kạn), vụ sập mỏ đá tại Tân Sơn (Phú Thọ), tham gia đấu tranh một số chuyên án lớn như chuyên án ma túy tại Sơn La, cùng với các lực lượng bắt giữ 5 đối tượng và thu giữ 148 bánh heroin. Đặc biệt công tác sử dụng chó nghiệp vụ giám biệt mùi hơi người đã mang lại hiệu quả cao trong điều tra làm rõ nhiều vụ án. Tỉ lệ chó giám biệt mùi hơi người đạt hiệu quả cao ngày càng gia tăng. Nhiều vụ trọng án phức tạp, thông qua sử dụng chó giám biệt mùi hơi đã giúp cơ quan Cảnh sát điều tra nhanh chóng phá án. Và, công tác sử dụng chó nghiệp vụ lùng sục phát hiện các chất đặc định (ma túy, thuốc nổ) cũng đạt nhiều kết quả tốt.

Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, Cục luôn quan tâm đến lĩnh vực nghiên cứu các đề tài khoa học về huấn luyện, sử dụng chó nghiệp vụ, chăn nuôi sinh sản, lai tạo giống, bảo vệ sức khỏe, điều trị bệnh… Huấn luyện chó nghiệp vụ phát hiện ma túy, phát hiện chất nổ, giám biệt mùi hơi… Các đề tài khoa học cấp Nhà nước “Xây dựng đàn chó hạt nhân để phát triển đàn chó nghiệp vụ phục vụ nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia và giữ gìn TTATXH”, “nghiên cứu ứng dụng kỹ thuật sinh học truyền thống và tiên tiến để nâng cao chất lượng giống và phát triển đàn chó nghiệp vụ cho công tác an ninh” được áp dụng ngay trong thực tiễn.