Bình yên trên lòng hồ thuỷ điện Cần Đơn

Gia đình anh Hoà là một trong những hộ dân Việt kiều Campuchia hồi hương đầu tiên sinh sống tại lòng hồ thuỷ điện Cần Đơn thuộc địa bàn xã Phước Minh. Ở khu vực này, bè của anh cũng là bè rộng rãi, khang trang nhất. Hàng ngày, từ 8h sáng, anh Hoà bắt đầu công việc, lênh đênh đánh bắt đến 4, 5 giờ chiều mới đủ sinh hoạt phí cho gia đình. “Công việc hơi vất vả một chút nhưng ổn định, đủ nuôi sống gia đình”, anh Hoà chia sẻ.

Khu vực lòng hồ thuỷ điện Cần Đơn là nơi mưu sinh của nhiều hộ gia đình Việt kiều Campuchia di dân tự do, hồi hương từ nhiều năm nay. Đa phần đều nghèo, không đất đai, không nhà ở, không giấy tờ tuỳ thân, chuyên sống bằng nghề đánh bắt thuỷ sản. Do vậy, việc ổn định những hộ dân này, không để phát sinh thêm trường hợp di dân bất hợp pháp, cũng như tạo điều kiện cho họ mưu sinh, có sự nỗ lực rất lớn của lực lượng Công an và chính quyền địa phương. “Mình từ bên Campuchia về đây theo ông bà, cha mẹ, đâu có miếng giấy tờ nào, chữ cũng không biết, nhưng được cái mấy anh Công an thường xuyên xuống gặp gỡ, tuyên truyền. Cái gì mình không rành, không hiểu thì hỏi mấy anh giải thích cho”, anh Hoà cho biết thêm.

Gia đình anh Hoà có 2 đứa con, đứa lớn 10 tuổi, đứa nhỏ 6 tuổi. Cả hai đều có giấy khai sinh và được đến trường. “Mình cố gắng cho mấy đứa nhỏ có tương lai hơn, không phải lênh đênh sông nước giống mình”, anh Hoà tâm sự.

Lòng hồ thuỷ điện Cần Đơn thuộc địa bàn xã Phước Minh hiện đang có 44 hộ dân Việt kiều Campuchia sinh sống với 161 nhân khẩu. Nguồn lợi thuỷ sản ở lòng hồ chỉ có hạn, việc phát sinh thêm số lượng dân cư sẽ gây nên tình trạng quá tải, ô nhiễm nguồn nước và nhiều vấn đề phức tạp khác.

Ông Bùi Ngọc Thuỷ, Phó Chủ tịch UBND xã Phước Minh cho biết: “Thỉnh thoảng lại có một số hộ dân mới từ Campuchia về. Gần đây nhất vào cuối năm 2023, có một gia đình 3 nhân khẩu từ Đồng Tháp lên sinh sống. Công an xã đã cùng với chính quyền địa phương xuống vận động để họ trở về nơi sinh sống ban đầu. Thời gian qua, lòng hồ thuỷ điện Cần Đơn thuộc địa bàn xã quản lý không phát sinh thêm hộ Việt kiều Campuchia nào mới, chỉ chủ yếu là các hộ dân cũ có thêm nhân khẩu và tự tách hộ”.

Không thể quản lý trên mặt giấy tờ hành chính, Công an xã Phước Minh phải thường xuyên xuống tận nơi sinh sống của các hộ dân này để thăm nắm tình hình. Gặp gỡ, trò chuyện thân tình, mối quan hệ giữa các hộ dân ở đây và lực lượng chức năng ngày càng xích lại gần hơn. “Khi nào mấy anh cần gặp gỡ, tôi lại lấy đò vô bờ chở mấy anh đi từng bè, từng nhà”, ông Nguyễn Văn Trãi, Tổ trưởng mô hình “Việt kiều Campuchia nói không với vi phạm pháp luật” nói.

Mô hình do Công an xã Phước Minh thành lập với mục đích là cầu nối để tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đến với các hộ dân Việt kiều Campuchia, đồng thời cũng là “cánh tay nối dài” của Công an xã trong việc phát hiện và tố giác các loại tội phạm.

“Vừa đánh bắt thuỷ sản mình vừa để ý các đối tượng lạ mặt thì đã trở thành thói quen luôn rồi. Người lạ đến đây là mình báo cho Công an liền”, ông Nguyễn Văn Trãi nói.

Mô hình hiện có 8 thành viên và Công an xã Phước Minh luôn có mối liên hệ mật thiết với nhau. Nhờ đó mà nhiều năm qua, trên địa bàn sinh sống của các Việt kiều Campuchia luôn ổn định.

Thượng úy Trịnh Tuấn Ngọc, Phó trưởng Công an xã Phước Minh cho biết, các hộ dân sinh sống ở đây đa phần đều có trình độ thấp, dễ bị các đối tượng xấu lợi dụng để lôi kéo thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật. Do vậy, công tác tuyên truyền luôn được đặt lên hàng đầu và phải có những người đủ uy tín, đủ tiếng nói trong cộng đồng để người dân hiểu và nghe.

“Các hành vi, thủ đoạn của các loại tội phạm, nhất là các loại tội phạm lừa đảo trực tuyến trên không gian mạng và các hành vi buôn lậu là những điều mà chúng tôi tập trung tuyên truyền, để người dân có thể nhận diện được, tỉnh táo trước các hành vi phạm tội”, Thượng úy Trịnh Tuấn Ngọc nói.

Các hộ dân Việt kiều Campuchia hồi hương không có các loại giấy tờ tuỳ thân nên việc xác định quốc tịch là rất khó khăn. Công an xã Phước Minh đã chủ động mời tất cả các hộ dân đang sinh sống trên địa bàn đến trụ sở Công an xã để thu nhận thông tin dữ liệu của 147 nhân khẩu đưa lên hệ thống. Trong đó, 35 trường hợp công dân có giấy khai sinh và trong giấy khai sinh có quốc tịch Việt Nam nhập hệ thống trạng thái “không đủ điều kiện đăng kí thường trú” và 114 trường hợp trạng thái “đã ghi” “chưa xác định quốc tịch”.

“Chúng tôi hi vọng những cơ sở dữ liệu ban đầu này phần nào đó sẽ hỗ trợ các hộ dân khi cần xác minh lý lịch, xác minh nhân thân trong những trường hợp cần thiết, bớt đi thiệt thòi cho hộ dân ở đây”, Thượng úy Trịnh Tuấn Ngọc cho biết.