Cấy ghép tế bào giúp bệnh nhân liệt hồi phục vận động

• Ghép tế bào gốc: Hy vọng sống cho bệnh nhân xơ gan2
• Ghép tế bào gốc: Cơ hội điều trị một số bệnh nan y
• Tiến hành thành công ca ghép tế bào gốc đầu tiên

Năm 2014, một nhóm bác sĩ phẫu thuật Ba Lan thông báo họ đã chữa bệnh liệt của Darek Fidyka bằng phương pháp sử dụng các tế bào đặc biệt lấy từ mũi của bệnh nhân để sửa chữa tủy sống bị tổn hại. Nhóm phẫu thuật hiện đang nghiên cứu tình trạng của 2 bệnh nhân liệt khác để giúp họ hồi phục các bước đi.

Các tế bào OEC từ mũi được cấy vào tủy sống.

Darek Fidyka nói: “Tôi có thể nói rằng cảm giác đang quay trở lại và tôi thấy khỏe mạnh hơn. Cách đây 1 năm, tôi không thể đạp chiếc xe đạp, nhưng bây giờ tôi có thể cảm nhận được cơ bắp đang vận động và lực chân ấn xuống bàn đạp”. Bệnh nhân Darek được phẫu thuật cấy ghép tế bào hồi tháng 4-2012 và phải trải qua vật lý trị liệu liên tục 5 giờ một ngày.

Cựu lính cứu hỏa cho biết sau đó ông dần có cảm giác trở lại và kiểm soát được phần cơ bên dưới cơ thể. Sự phục hồi cảm giác đối với phần dưới cơ thể còn giúp cho Darek kiểm soát được bàng quang của mình.

Bác sĩ Pawel Tabakow.

Hiện nay, nhóm bác sĩ phẫu thuật đang tìm kiếm các bệnh nhân liệt khác bị loại thương tổn tủy sống bất thường và trầm trọng để nghiên cứu điều trị. Bác sĩ Pawel Tabakow, lãnh đạo dự án, tuyên bố: “Nếu chúng tôi lập được cầu nối bắt qua kẽ hở giữa 2 đầu tủy sống thì chắc chắn kỹ thuật của chúng tôi rất hứa hẹn sẽ làm nên cuộc cách mạng trong chữa trị chứng liệt”.

Dự án “Bước đi lần nữa” là dự án liên kết của thành phố Wroclaw, giữa Ba Lan và Anh được tiến hành ở Ba Lan, song các bệnh nhân liệt ở bất cứ nơi đâu trên thế giới trong độ tuổi từ 16- 65 đều có thể đăng ký chữa trị trên trang web của nhóm bác sĩ phẫu thuật bắt đầu hoạt động chính thức từ ngày 8-3-2016 ở thành phố Wroclaw, miền Nam Ba Lan.

Bệnh nhân được chữa trị miễn phí song phải chuẩn bị để lưu trú đến 3 năm ở Ba Lan. Họ sẽ trải qua thời gian vật lý trị liệu căng thẳng trước và đặc biệt sau phẫu thuật cấy ghép tế bào.

Nhóm bác sĩ sẽ lập danh sách bệnh nhân ban đầu căn cứ theo xét nghiệm scan, chi tiết bệnh án và sau đó chọn ra vài người tình nguyện đến Ba Lan để thử nghiệm điều trị. Số bệnh nhân liệt chọn lọc này sẽ được phẫu thuật theo phương pháp từng áp dụng đối với Darek Fidyka được công bố trên Tạp chí Cell Transplantation. Các nhà khoa học đã trải qua nhiều thập niên tìm cách giúp bệnh nhân liệt bước đi trở lại.

Những bộ khung xương ngoài cơ giới hóa gắn lên cơ thể bệnh nhân hiện đã bán trên thị trường. Các kỹ thuật kích thích điện sử dụng vật cấy ghép giúp bệnh nhân gập lại hai chi dưới cơ thể. Nhưng không một phương pháp nào sửa chữa được tủy sống bị tổn thương. Kỹ thuật mới ở Ba Lan giúp tái kết nối não bộ với phần chi dưới qua tủy sống giúp cơ thể kiểm soát vận động.

Thử nghiệm sắp tới ở Ba Lan sẽ chứng minh các tế bào của bệnh nhân có thể được sử dụng để phục hồi tủy sống bị tổn thương. Ở ca phẫu thuật đầu tiên, nhóm bác sĩ sẽ bóc tách một trong những hành khứu giác nằm phía trên khoang mũi dưới đáy não. Hành khứu giác chứa đựng các tế bào đặc biệt gọi là tế bào mũi OEC giúp các sợi thần kinh trong cơ quan khứu giác liên tục phục hồi.

Trong ca phẫu thuật thứ 2, các tế bào OEC của bệnh nhân được tiêm vào bên trên và bên dưới vết thương để tạo “cầu nối” bắc qua kẽ hở nơi tủy sống.

Nhóm bác sĩ Ba Lan tin rằng các OEC giúp cho bó sợi thần kinh tái sinh và từ đó chữa được tổn thương nơi tủy sống. Một nhóm chuyên gia sinh lý học thần kinh đến từ Đại học Hoàng gia London (UCL) sẽ trực tiếp giám sát cuộc nghiên cứu ở Ba Lan.

Giáo sư sinh lý học Anh Peter Ellaway lưu ý rằng, cho dù thử nghiệm có thành công thì phương pháp này phải cần thêm vài năm nữa để hoàn thiện chứ chưa thể ngay lập tức điều trị cho bệnh nhân liệt. Thử nghiệm chữa trị ở Ba Lan cho mỗi bệnh nhân có giá 250.000 bảng Anh và được tài trợ bởi tổ chức từ thiện Anh – Nicholls Spinal Injury Foundation (NSIF). Tổ chức do David Nicholls thành lập sau khi đứa con trai 18 tuổi của ông tên là Daniel bị liệt từ cổ trở xuống sau một tai nạn khi bơi lội.

NSIF và tổ chức từ thiện hỗ trợ nghiên cứu y khoa Anh UK Stem Cell Foundation (UKSCF) ủng hộ dự án nghiên cứu của Giáo sư Geoff Raisman, Chủ tịch khoa phục hồi thần kinh ở UCL và người tiên phong sử dụng các OEC để sửa chữa tủy sống bị tổn hại.

Tuy nhiên, Giáo sư nhận định: “Tiến bộ của Darek Fidyka cho thấy sức mạnh kỳ diệu của cơ cấu tái tổ chức kết nối thần kinh của não bộm nhưng tất cả đều tùy thuộc vào nỗ lực của bệnh nhân. Nó giống như một đứa trẻ đang tập bước đi. Chúng ta không thể dạy phải bước đi như thế nào mà tiến trình xảy đến từ bên trong cơ thể”.