Cuộc cách mạng sách kỹ thuật số và tương lai sách giấy

• Cô gái mù làm sách kỹ thuật số cho người khiếm thị
• Trao tặng sách nói cho Hội Người mù Việt Nam
• Triển khai dự án Audiobook (sách nói) đầu tiên tại thị trường xuất bản Việt Nam

Sony Reader được bán ở Anh với giá 199 bảng Anh hy vọng có thể vừa túi tiền của nhiều người. Nhưng không phải tất cả mọi người đều sẵn sàng đón nhận eBook - một số người e ngại "tiểu thuyết điện tử" đánh dấu sự cáo chung của văn hóa đọc lật trang truyền thống.

Với trọng lượng khoảng 30g, eBook còn nhẹ hơn một cuốn sách bìa cứng và thời lượng pin cho phép bạn đủ thời gian để đọc thoải mái tiểu thuyết lừng danh của Lev Tolstoi "Chiến tranh và hòa bình" đến 5 lần bởi vì eBook chỉ sử dụng năng lượng khi bạn "lật sang trang" mới! Ngoài ra, bộ nhớ 200 megabyte đủ sức chứa cả một tủ sách nho nhỏ. Một đặc điểm của eBook là nó mô phỏng cách lật sang trang của sách thông thường, và không có ánh sáng chói gắt trên màn hình như máy vi tính.

Cỡ chữ của eBook cũng có thể phóng đại. Mỗi máy Sony Reader được bán kèm với một CD chứa 100 cuốn tiểu thuyết và kịch. Những người ủng hộ eBook thì cho rằng nó nhẹ, dễ sử dụng và cỡ chữ điều chỉnh to hay nhỏ tuỳ thích, dễ mang theo bên người đến bất cứ nơi đâu, thậm chí chứa cả trăm cuốn sách để đọc; hơn nữa, nó cũng có thể chơi nhạc.

Hiệu sách Waterstone ở Anh có 10.000 đầu sách trên trang web của mình sẵn sàng phục vụ cho việc tải xuống eBook. Một cuốn sách điện tử cũng có giá như cuốn sách bình thường. Tuy nhiên, Sony Reader chưa phải là thiết bị đọc eBook đầu tiên xuất hiện trên thị trường.

Amazon bán Kindle của mình ở Mỹ với giá khoảng 200 bảng Anh, còn Borders rao phiên bản Iliad của mình  giá 399 bảng Anh. Jeff Bezos, người sáng lập Amazon, mô tả eBook là cuộc cách mạng của văn hoá đọc. Nhưng những tác giả và nhà xuất bản khác lại có nhiều ý kiến về tương lai. John Makinson ở nhà xuất bản Penguin phát biểu: "Có rất nhiều người hân hoan đón nhận eBook nhưng sách điện tử sẽ thay thế sách giấy truyền thống đến mức độ nào thì chúng tôi không biết được". Makinson dự đoán đến năm 2020 eBook sẽ chiếm 1% doanh thu.

Nhưng Nick Hornby, tác giả của những cuốn tiểu thuyết như Fever Pitch (Cuồng nộ), bày tỏ sự hoài nghi: "Hiện đang có sự hoảng loạn trong công nghiệp in ấn khi đối mặt với tương lai sách in giấy. Nhưng tôi không tin là sách điện tử có thể thay thế hoàn toàn sách in, cũng như CD không thể làm biến mất sân khấu ca nhạc vậy". Và nhiều người không thể phủ nhận có điều gì đó thật kỳ ảo ở sách in truyền thống, cho dù với thời gian sách sẽ bị cũ, sờn gáy và quăn góc.

Sự bùng nổ của eBook có lẽ sẽ gây khốn đốn cho những cửa hiệu bán sách in, song đối với giới xuất bản thì nó đem lại lợi ích khá bất ngờ. Thay vì giết chết kỹ nghệ xuất bản - như kinh doanh âm nhạc bị huỷ hoại bởi download - cách mạng kỹ thuật số đã thổi sức sống vào thị trường sách bị đình trệ từ lâu. Ít nhất đây là lần đầu tiên giới xuất bản sách thu lợi nhuận khi người đọc ngày càng tìm đến Kindle, iPad hay số thiết bị số cầm tay khác của họ.

Trong tháng 2-2011, hai trong số những nhà xuất bản nổi tiếng nhất của Anh nhấn mạnh: đây là cơ hội ngàn vàng trong kỷ nguyên kỹ thuật số. Nhà xuất bản Penguin vào đầu năm 2011 tiết lộ lợi nhuận kỷ lục 106 triệu bảng Anh trong năm 2010 nhờ sự bán eBook tăng vọt lên 182%.

Còn tại Bloomsbury, nổi tiếng với Harry Potter, doanh thu còn tăng ấn tượng hơn nữa. Boss Nigel Newton nhấn mạnh năm 2011 là "năm của eBook" sau khi doanh thu của công ty tăng vọt gần 20 lần trong năm 2010! Nhu cầu tăng cao "bất thường" đối với eBook còn được ghi nhận ở Mỹ, nơi 15% doanh thu của Boss Nigel Newton đến từ eBook. Do đó không mấy ngạc nhiên khi những cửa hàng bán sách in, như là chuỗi Borders ở Mỹ, bị giậm chân tại chỗ do người đọc tìm đến những cửa hàng download.

Marjorie Scardino, Giám đốc điều hành Pearson, nhận định sự phát triển của eBook có một lợi ích là giảm được giá công in và phát hành sách giấy - theo bà nó chiếm đến 10% giá bán lẻ.

Nhưng còn có một vấn đề mà cho đến nay vẫn chưa được rõ ràng là ai sở hữu bản quyền phiên bản kỹ thuật số của sách được xuất bản trước khi kỹ nghệ in kỹ thuật số phát triển mạnh như hiện nay. Một số nhà xuất bản lập luận rằng họ có quyền xuất bản sách, nhưng các tác giả thì nhấn mạnh: nếu không có được sự bảo vệ đặc biệt qua một hợp đồng thì bản quyền kỹ thuật số vẫn còn là của tác giả.

Sự tăng trưởng bất ngờ trong khu vực eBook cũng nhờ sự góp sức của thiết bị đọc sách điện tử, như là Kindle và iPad của Apple. Theo tính toán của Hiệp hội các nhà xuất bản, trong năm 2009 doanh thu eBook ở Anh tăng đến 150 triệu bảng Anh, tức là tăng gấp đôi theo từng năm. Stieg Larsson, tác giả cuốn "Cô gái có hình xăm con rồng", là tác giả đầu tiên bán được hơn 1 triệu cuốn sách trên Kindle.

Giấu mình trong căn gác xép đầy bụi bặm, các tác giả viết vì tình yêu chứ không vì lợi nhuận. Ngoài một số nhỏ tác giả có thể nhận được khoản tiền ứng trước đến 6 hay thậm chí 7 con số, phần đông những người khác có thu nhập hàng năm rất khiêm tốn. Nhưng với sự phổ biến ngày càng tăng của eBook và - điều quan trọng nhất - sự hy vọng moi tiền nhuận bút nhiều từ giới nhà xuất bản đã kích thích tham vọng tài chính của các tác giả.

Mark Le Fanu, tổng thư ký Hội các tác giả, cho rằng: "Theo chúng tôi, tổng thu nhập nên được phân chia ít nhất là 50-50 giữa nhà xuất bản và tác giả". Như thế tiền nhuận bút trả cho tác giả sẽ tăng gấp đôi trong kỷ nguyên kỹ thuật số. Cũng theo Le Fanu, tốc độ thay đổi nhanh đến đến chóng mặt của kỹ nghệ xuất bản kỹ thuật số có nghĩa là tiền nhuận bút trả cho tác giả sách điện tử phải được tái thương lượng qua các năm.