Tìm hiểu thú vị về người thuận tay trái
Hầu hết mọi người đều thuận tay phải
Sự chuyển động của tay được điều khiển bởi vỏ não vận động-một phần của bề mặt não, nơi điều khiển mọi hoạt động chuyển động. Phía bên trái của cơ thể được điều khiển bởi bán cầu não phải và ngược lại.
Ở bán cầu, nơi sự kiểm soát phía chiếm ưu thế có nhiều kết nối hơn giữa các tế bào thần kinh của vỏ não vận động - điều này luôn có thể được thể hiện trong hình ảnh chụp cộng hưởng từ bởi hoạt động của tế bào thần kinh.
Trước đây, người ta cho rằng những người thuận tay trái chỉ đơn giản là chuyển hướng hoạt động của bán cầu so với những người thuận tay phải, nhưng thực ra không phải như vậy. Thí dụ, trong số 96% người thuận tay phải, trung tâm lời nói và trung tâm điều khiển chuyển động của tay nằm trong cùng một bán cầu-bên trái.
Ở những người thuận tay trái thì trung tâm lời nói có thể được đặt ở bất cứ nơi nào: 70% người nằm ở bán cầu não trái, 15% ở bán cầu não phải và số còn lại thì trung tâm nói được phân bố đối xứng ở cả hai bán cầu.
Theo một giả thuyết, các trung tâm lời nói của bán cầu não trái có thể tiến hóa dựa trên các trung tâm giao tiếp bằng cử chỉ của tổ tiên chúng ta - những người thuận tay phải.
Đàn ông thuận tay trái nhiều hơn phụ nữ
Trong số nam giới, có 13% thuận tay trái, còn trong số phụ nữ -11%. Trong những cặp vợ chồng mà người mẹ thuận tay trái thì đứa con sinh ra thường thuận tay trái.
Lý giải cho điều này là hành vi của người mẹ được đứa con bắt chước trong quá trình phát triển từ thuở nhỏ. Bằng cách lặp lại động tác của người mẹ, đứa trẻ có thể trở nên thuận tay trái.
Các nhà nghiên cứu đã cố gắng xác định xem dấu hiệu của người thuận tay trái hay thuận tay phải có liên quan đến giới tính hay không. Không thể xác định một cách chắc chắn về điều này, nhưng có lý do để tin rằng sự phát triển của việc thuận tay phải và thuận tay trái có thể bị ảnh hưởng bởi hormone giới tính: androgen testosterone và dihydrotestosterone.
Người thuận tay trái và thuận tay phải có thể cảm nhận thế giới khác nhau
Có cơ sở để tin rằng những người thuận tay trái và thuận tay phải cảm nhận thế giới xung quanh khác nhau. Trong một thí nghiệm cổ điển: hai chiếc hộp được đặt trước hai người thử nghiệm, họ được trao hình ảnh của những loài động vật khác nhau và được yêu cầu đặt các con vật vào một trong hai chiếc hộp. Có thỏa thuận trước danh mục những con vật mà họ thích. Kết quả là những người thuận tay phải đặt những con vật mình yêu thích vào hộp bên trái, còn những người thuận tay trái đặt chúng vào bên phải.
Điều này có nghĩa là những người thuận tay trái và những người thuận tay phải cảm nhận không gian theo cách khác nhau: đối với người thuận tay trái thì phần không gian bên trái được liên kết với thứ gì đó tốt, còn với người thuận tay phải - là phía bên phải.
| Người thuận tay trái thường có thiên hướng nghệ thuật tốt hơn - trong ảnh là rocker người Mỹ Kurt Cobain. |
Cố gắng để thuận tay phải là không cần thiết
Trước đây, những người thuận tay trái thường bị tập lại cho thuận tay phải: họ trói tay trái ra sau lưng, lấy thước kẻ đánh vào đó hoặc lấy đồ vật từ tay trái rồi chuyển chúng sang tay phải.
Khi phải luyện tập lại thì chữ viết thường trở nên tồi tệ hơn: ở trẻ em, thường hình thành việc tinh chỉnh các chuyển động chính xác ở trường mẫu giáo và tiểu học. Song sự thay đổi thường có ảnh hưởng tiêu cực. Cũng may là sự ép buộc bây giờ không còn phổ biến.
Những nỗ lực luyện tập đối với người thuận tay trái có thể để lại hậu quả. Trước đây, người ta tin rằng trong trường hợp này có thể phát sinh rối loạn phát triển giọng nói, ví dụ như chứng nói lắp.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu hiện thời chưa tìm thấy bằng chứng về điều này. Nhưng việc ép buộc người thuận tay trái thành thuận tay phải có thể gây ra chấn thương tâm lý nghiêm trọng, nhất là đối với trẻ em.
Một người thuận tay phải có thể trở thành người thuận tay trái (và ngược lại) trong trường hợp một cánh tay bị thương. Người lớn cần có thêm nhiều thời gian hơn trẻ em để thích nghi với điều này.
Ở trẻ em, sự biến đổi kéo dài đến 6 năm và chúng thường sử dụng cả hai tay cho các hoạt động hàng ngày, nhưng chỉ là những hoạt động dễ dàng (như chuyển bút chì từ tay này sang tay khác trong khi vẽ).
Người thuận tay trái có thông minh hơn không?
Trong những nghiên cứu về khả năng học tập, người thuận tay trái tỏ ra có năng khiếu hơn những người thuận tay phải. Để đánh giá năng khiếu, các bài trắc nghiệm tư duy khác nhau thường được sử dụng, trong đó đề xuất tìm ra cách thay thế hoặc sáng tạo việc sử dụng một vật gì đó, thí dụ, một chiếc bút. Người ta cũng tin rằng trong các ngành sáng tạo liên quan đến nghệ thuật như âm nhạc, kiến trúc thì người thuận tay trái có nhiều hơn khoảng 10%.
Điều này có thể được giải thích bởi thực tế là bộ não của người thuận tay trái đối xứng hơn nên họ có thể tiếp cận với các tài nguyên của hai bán cầu cùng một lúc. Tuy nhiên, vẫn chưa thể xác nhận một cách chính thức giả thuyết này trong những nghiên cứu có hệ thống.
Thuận tay phải hoặc tay trái có liên quan đến di truyền hay không?
Các yếu tố di truyền còn chưa được thống nhất: xác suất sinh con thuận tay trái đối với cả cha mẹ thuận tay trái là 37%, khi chỉ có một người thuận tay trái - 22%. Nếu cả hai cha mẹ đều thuận tay phải thì xác suất sinh con thuận tay trái chỉ là 11%.
Nhưng trong đa số trường hợp thì đại đa số trẻ em đều thuận tay phải, bất kể cha mẹ thuận tay nào. Trong 80% trường hợp các cặp song sinh hoặc là thuận tay trái hoặc thuận tay phải, nhưng trong 20% trường hợp có một trẻ thuận tay trái và trẻ còn lại thuận tay phải. Điều này cho thấy rằng, việc thuận tay nào phải được xác định bởi sự kết hợp của cả yếu tố di truyền và môi trường.
Không có một gen cụ thể nào cho việc thuận tay phải hay tay trái cả. Nhìn chung người ta chấp nhận rằng tay thuận được xác định bởi một số lượng rất lớn các gen, mỗi gen trong số đó chỉ giữ một phần rất nhỏ và sự tương tác phối hợp của chúng không hoàn toàn rõ ràng đến tận cùng. Hiện giờ, người ta chấp nhận rằng thuận tay trái và thuận tay phải được xác định về mặt di truyền là 25%, còn 75% là bởi các điều kiện môi trường.