Ebola chưa qua, dịch hạch đã lấp ló
Theo thông báo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), trong 3 tháng qua tại Madagascar, đã ghi nhận 119 trường hợp mắc bệnh dịch hạch, 40 người tử vong. Tại Mỹ, 4 người ở bang Colorado mắc bệnh, còn tại Trung Quốc cũng phát hiện một số trường hợp mắc dịch hạch tại tỉnh Cam Túc, trong đó 1 người đã tử vong.
Mặc dù suốt 12 năm qua, Việt Nam không ghi nhận trường hợp nào bị bệnh dịch hạch nhưng nguy cơ lây lan dịch hạch từ nước ngoài vào nước ta qua con đường du lịch và nhất là qua một số loại động vật nhập lậu là rất lớn.
Trước tình hình ấy, ngày 24/11 vừa qua, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng - Bộ Y tế - đã có văn bản khẩn gửi Sở Y tế các tỉnh, thành phố yêu cầu tăng cường phòng chống căn bệnh nguy hiểm này.
| Một con bọ chét sau khi đã hút no máu. |
Tại Việt Nam, bệnh dịch hạch được biết đến lần đầu tiên vào năm 1898 tại Nha Trang. Sau đó nó xuất hiện ở Sài Gòn, Sóc Trăng, Phan Thiết, Huế, Đà Nẵng và Tây Ninh. Đến năm 1908, dịch hạch lan ra Hà Nội, Lạng Sơn, Hải Phòng, Hòn Gai... Nguồn gây bệnh là những loài gặm nhấm hoang dã - chủ yếu là chuột (chuột cống, chuột đồng, chuột nhắt...). Một số ít được ghi nhận ở loài sóc, chồn, cầy hương...
Y học chia bệnh dịch hạch thành nhiều dạng tùy theo cơ quan bị tổn thương, gồm dịch hạch thể hạch, dịch hạch thể nhiễm khuẩn huyết, dịch hạch thể phổi, dịch hạch thể tiêu hóa, dịch hạch thể màng não, dịch hạch thể da. Trong đó nguy hiểm nhất là thể hạch (tỉ lệ tử vong 70%) thể nhiễm khuẩn huyết (tử vong 90%) và thể phổi (tỉ lệ tử vong gần như 100%).
Bệnh dịch hạch có 4 đường lây truyền chính. Đó là đường máu qua vết đốt của côn trùng, chủ yếu là bọ chét sống ký sinh trên cơ thể chuột hoặc chấy (chí), rận, rệp.
Hai là đường tiêu hóa: Thực phẩm, nước bị ô nhiễm do chuột trực tiếp gieo rắc mầm bệnh vào. Thực tế thì đường lây này rất ít khi xảy ra bởi lẽ trực khuẩn dịch hạch dễ bị chết khi đun sôi, nấu chín.
Ba là đường hô hấp: Bệnh nhân bị dịch hạch thể phổi có thể lây trực tiếp cho người xung quanh qua đờm dãi, nước bọt bắn ra khi bệnh nhân ho, hắt hơi, nói chuyện.
Bốn là đường da, niêm mạc do tiếp xúc trực tiếp với vùng da tổn thương nhưng hiếm gặp.
Để phòng chống bệnh dịch hạch, Cục Y tế Dự phòng yêu cầu Sở Y tế các tỉnh, thành phố tăng cường giám sát dịch hạch trên các loại động vật hoang dã, tập trung giám sát vật chủ trung gian truyền bệnh là chuột, bọ chét tại các vùng trọng điểm, các ổ dịch cũ và những vùng có nguy cơ cao.
| Hạch có thể nổi ở nách. |
Khi phát hiện có chuột chết bất thường phải báo ngay cho cơ quan y tế nơi gần nhất. Nếu thấy người nhà hoặc hàng xóm xuất hiện những triệu chứng của bệnh dịch hạch - chẳng hạn như sốt cao kèm rét run, tức ngực, khó thở, thở nông, ho ra đờm - về sau có máu hoặc nổi hạch ở vùng bẹn, nách, cổ, dưới hàm thì nên đưa đến các cơ sở y tế ngay để được khám và điều trị.