Chương trình Tây Bắc đã giải quyết được các vấn đề cấp bách, nóng bỏng

• Khoa học, công nghệ không thể thay thế được trái tim, khối óc, ý chí, bản lĩnh của người làm báo
• Đẩy nhanh các đề án ứng dụng khoa học công nghệ về quản lý xuất, nhập cảnh
• Việt Nam có tiềm năng lớn để phát triển khoa học công nghệ

Tham dự hội nghị có đồng chí Nguyễn Văn Bình - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Kinh tế Trung ương; đồng chí Chu Ngọc Anh - Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ; đồng chí Hầu A Lềnh - Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; đồng chí Nguyễn Kim Sơn, Giám đốc ĐHQGHN, cùng đại diện lãnh đạo 14 tỉnh thuộc vùng Tây Bắc và đông đảo các nhà khoa học…

Chương trình “Khoa học và Công nghệ phục vụ phát triển bền vững vùng Tây Bắc” (gọi tắt là Chương trình Tây Bắc) được Thủ tướng Chính phủ chuẩn y và Bộ Khoa học và Công nghệ giao ĐHQGHN là cơ quan chủ trì, đã thực hiện 55 đề tài, 3 dự án sản xuất thử nghiệm; 31 đề tài có sự tham gia của doanh nghiệp và địa phương; 21 sản phẩm đăng ký sở hữu trí tuệ; 11 sản phẩm được công nhận độc quyền sáng chế; giải pháp hữu ích và tiến bộ kỹ thuật; 5 sản phẩm được thương mại hoá; hơn 20.000 đơn vị sản phẩm thuốc, thực phẩm, thực phẩm chức năng được sản xuất thử nghiệm theo quy chuẩn; 42 mô hình thử nghiệm, mô hình trình diễn phục vụ sinh kế, mô hình phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Theo đánh giá của Giám đốc ĐHQGHN Nguyễn Kim Sơn, Chủ nhiệm Chương trình Tây Bắc thì Chương trình đã nghiên cứu, xây dựng cơ sở dữ liệu, cơ sở khoa học, mô hình phát triển bền vững vùng Tây Bắc; nghiên cứu cơ sở khoa học của các mô hình phát triển kinh tế - xã hội phù hợp cho các tiểu vùng và liên vùng Tây Bắc; nghiên cứu, đề xuất, chuyển giao các giải pháp khoa học và công nghệ phát triển kinh tế, hạ tầng giao thông, thông tin, văn hóa, xã hội; nghiên cứu xác định nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực và đề xuất giải pháp đào tạo phù hợp cho phát triển nguồn nhân lực vùng Tây Bắc.

Cũng theo Giám đốc Nguyễn Kim Sơn, khác với các chương trình điều tra cơ bản hay các chương trình nghiên cứu cơ bản, Chương trình Tây Bắc là một chương trình nghiên cứu chuyển giao, ứng dụng tổng hợp, liên ngành. Các kết quả của Chương trình giải quyết được các vấn đề cấp bách tầm quốc gia tại địa phương vùng Tây Bắc. Các sản phẩm đáp ứng nhu cầu thực tiễn, có đầu ra, các kết quả nghiên cứu và triển khai có thể ứng dụng và được nhân rộng tại các địa phương…

Phát biểu tại hội nghị, đồng chí Nguyễn Văn Bình ghi nhận và đánh giá cao ĐHQGHN đã tập hợp kết nối hiệu quả 600 nhà khoa học trực tiếp tham gia vào giải quyết những vấn đề cơ bản và nóng bỏng nhất đang đặt ra cho vùng Tây Bắc, góp phần cải thiện cuộc sống của đồng bào các dân tộc. Trải qua gần 7 năm triển khai, Chương trình Tây Bắc đã góp phần vào việc thực hiện một số nội dung của Nghị quyết số 37-NQ/TW ngày 1 tháng 7 năm 2004 của Bộ Chính trị về “Phương hướng phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ đến năm 2020” dưới góc độ đóng góp của ngành KH&CN. 

Tuy nhiên, theo đồng chí Nguyễn Văn Bình, mặc dù có sự đầu tư khá tốt nhưng một số nghiên cứu vẫn còn mang tính hàn lâm; hiểu biết về vùng chưa hoàn toàn sâu sắc; các mô hình được xây dựng và triển khai tại vùng chưa có đủ thời gian để phát huy hết các giá trị; chưa đủ thời gian và nguồn lực tài chính để triển khai xây dựng các dự án chuyển giao có sự tham gia của các địa phương, doanh nghiệp theo hướng vùng và liên kết vùng. 

Trong khi đó, tại Tây Bắc đang xảy ra hiện tượng suy thoái và cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên, ô nhiễm môi trường do khai thác, sử dụng không hiệu quả tài nguyên, nhất là khoáng sản; tỷ lệ hộ nghèo vẫn còn cao nhất cả nước; chất lượng nguồn nhân lực còn ở mức thấp. 

“Điều này hàm ý việc tiếp tục tổ chức, triển khai nghiên cứu là xuất phát từ chính nhu cầu thực tiễn của vùng và sự phát triển bền vững của Tây Bắc cũng chính là sự phát triển bền vững của cả nước”, đồng chí Nguyễn Văn Bình nói.

Do đó, đồng chí Nguyễn Văn Bình đề nghị, để tìm ra lời giải tối ưu, hài hòa cho các bài toán phát triển trước mắt và lâu dài thì lựa chọn duy nhất là phát huy nguồn lực trí tuệ và nguồn lực con người, tức là dựa vào sức mạnh của khoa học, công nghệ và văn hóa. Chính phủ, Bộ Khoa học và Công nghệ cùng Bộ Tài chính cần xem xét tiếp tục ưu tiên đầu tư kinh phí cho Chương trình giai đoạn 2021-2025, nhất là cho các đề tài, dự án triển khai ứng dụng, nhân rộng mô hình chuyển giao các sản phẩm khoa học và công nghệ vào sản xuất, đời sống của đồng bào các dân tộc và các cơ quan, doanh nghiệp vùng Tây Bắc…