Nhà khoa học trẻ dùng thảo dược công nghệ cao để đẩy lùi tiểu đường, mỡ máu

• Nhà khoa học trẻ và khát vọng bảo vệ môi trường từ vi khuẩn tía quang hợp

Từ nhà sinh học say mê thảo dược

Nhà khoa học nữ đó là Ths. Bá Thị Châm, công tác ở Viện Hóa học, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam.

Ẩn sau hình ảnh dịu dàng, mềm mại ấy, ít ai biết rằng lại luôn là sự quyết liệt, mạnh mẽ của một người phụ nữ làm khoa học đầy đam mê, tâm huyết. Càng không nghĩ người phụ nữ còn rất trẻ ấy đã có tới 20 năm gắn bó với sự sáng tạo không ngừng trong khoa học.

Sinh ở vùng quê Hoài Đức, ngoại thành Hà Nội, Ths. Bá Thị Châm không có điều kiện tiếp xúc với các loại thuốc tây, mà lớn lên cùng những bài thuốc dân gian của người mẹ được mệnh danh là “Bác sĩ cỏ cây”.

Chính những tiềm thức từ thuở ấu thơ đã như một hạt giống gieo vào tâm hồn chị mơ ước trở thành nhà khoa học nghiên cứu bào chế cây thuốc nam thành sản phẩm chữa bệnh cứu người.

Để rồi khát khao đó ngày một lớn dần, thôi thúc cô học sinh chuyên toán thi đỗ và lựa chọn khoa sinh học của trường Đại học Quốc Gia Hà Nội và chọn chuyên ngành hóa sinh 2 năm sau đó.

Khác với bạn bè đồng trang lứa, cuộc sống của cô sinh viên Bá Thị Châm luôn đắm chìm trong phòng thí nghiệm tới tận 9-10h đêm với vô vàn các loài thảo dược.

Năm 2002, sau khi nhận bằng thạc sỹ, để có điều kiện nghiên cứu chuyên sâu, chị Châm chuyển công tác về phòng công nghệ các hoạt chất sinh học ở Viện hóa học, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam.

Tại đây, chị được tiếp cận với máy móc hiện đại, trao đổi với các chuyên gia trong lĩnh vực hóa học, giúp nhà khoa học cây cỏ nâng tầm hiểu biết về hóa và tiếp cận với các công nghệ hiện đại trên thế giới.

Khi Viện Hóa học hợp tác nghiên cứu với hãng dược phẩm Tibotec (Bỉ) về tìm kiếm các kháng sinh, kháng vi rút, độc tế bào ung thư từ thực vật Việt nam, chị vinh dự được lãnh đạo Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam cử sang Bỉ nghiên cứu vì là một trong số ít những chuyên gia tại Viện hóa học, nhưng được đào tạo Thạc sĩ chuyên ngành sinh học.

Đồng thời, chị được giao nhiệm vụ là người đầu tiên xây dựng Phòng thử nghiệm hoạt tính sinh học của các loài cây tại Việt Nam (nay là phòng Hóa sinh ứng dụng).

Đây là nơi nhận tất cả mẫu chiết xuất từ thiên nhiên và cả hoạt chất hóa học tổng hợp trên toàn quốc, thậm chí là nước ngoài để đánh giá hoạt tính sinh học. Nhờ đó, chị Châm có kho tàng dữ liệu về công dụng của các thảo dược tại Việt Nam, kể cả những cây còn chưa được ghi chép trong từ điển chuyên ngành.

 “Tôi luôn mong muốn bào chế thật nhiều các sản phẩm chăm sóc sức khỏe từ thảo dược vì theo quy luật tiến hóa tự nhiên, trong lý thuyết cũng như thực chứng từ các kết quả nghiên cứu đã chỉ ra rằng không có hoạt chất tổng hợp nhân tạo nào có thể hoàn hảo bằng tự nhiên. Bởi vậy, xu hướng hiện nay của thế giới trong chữa bệnh là quay về cỏ cây, tuy nhiên chỉ có nhược điểm là hàm lượng hoạt chất thường thấp, lẫn nhiều tạp chất và nhiều nhóm hoạt chất lại không tan trong nước nên khó hấp thu vào máu để phát huy tác dụng”.

Vì vậy khát vọng của nhà khoa học Bá Thị Châm, là ứng dụng các công nghệ bào chế hiện đại, để hạn chế tối đa những nhược điểm trong bài thuốc đông y, phá vỡ những rào cản hấp thu khi sử dụng đường uống để nâng cao tối đa hiệu quả trong việc phòng và hỗ trợ điều trị bệnh.

Đến hành trình 20 năm chinh phục công nghệ bào chế hiện đại

Bước ngoặt giúp ThS.Bá Thị Châm quyết tâm hiện thực hóa khát vọng “Hồi sinh giá trị dược liệu Việt” vào năm 2005 khi chị được Viện cử sang Bỉ ,Nhật Bản, Hàn Quốc học tập và được chứng kiến những ứng dụng thực tế của công nghệ nano trong chăm sóc sức khỏe và làm đẹp của nước bạn.

Nhận thấy đây chính là công nghệ bào chế có thể khắc phục được những nhược điểm của thảo dược truyền thống, chị Châm đã bắt đầu bằng dự án "Công nghệ bào chế thực phẩm chức năng nguồn gốc thảo dược dạng Nano".

Giải thích về cơ chế của công nghệ này, theo chị Châm, bằng công nghệ mô phỏng sinh học, các hoạt chất được đưa về dạng nhỏ đến kích cỡ vài chục nano mét. Ở kích thước này, khi vào cơ thể, các hạt nano sẽ không bị đào thải nhanh qua thận, và lại được hấp thu một cách tối đa, nhả từ từ vào trong máu giúp làm tăng tác dụng của các hoạt chất.

Nhưng để xử lý triệt để những nhược điểm của thảo dược, chị còn kết hợp thêm với công nghệ chiết xuất chọn lọc hoạt chất từ dược liệu thô, rồi dùng công nghệ lên men để làm tăng hoặc làm mới hoạt chất, sau đó mới đưa vào nano hóa.

Với bộ 3 công nghệ hiện đại này, chị Châm đã chọn lọc, gia tăng được tối đa dược tính, nâng tầm giá trị của nhiều loại thảo dược truyền thống, mang lại hiệu quả cao hơn, đồng thời tiết kiệm dược liệu và dễ dàng bảo quản, vận chuyển và sử dụng.

Chinh phục công nghệ đã khó, lại phải mất cả chặng đường dài vất vả để chuyển đổi từ sản xuất thử nghiệm thành quy mô công nghiệp mà vẫn đảm bảo chất lượng ổn định, nhưng để thương mại hóa, tìm đầu ra cho sản phẩm mới là bài toán thực sự nan giải bởi chị là nhà khoa học chỉ biết làm nghiên cứu, không mạnh về các hoạt động truyền thông, quảng bá sản phẩm.

Nhưng Ths. Bá Thị Châm cũng không dễ bỏ cuộc, mà quyết tâm biến trí tuệ, tâm huyết của mình thành ứng dụng thực tế trong cuộc sống để chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Chị liên tục tham gia các cuộc hội thảo khoa học kết nối chuyển giao khoa học công nghệ để tìm kiếm cơ hội hợp tác với các doanh nghiệp Dược, tìm cách đưa sản phẩm ra thị trường.

Tuy nhiên, với bản tính thận trọng của người làm khoa học, chị không dễ dàng chuyển giao đứa con tinh thần của mình, mà phải chọn lọc kĩ lưỡng những Dược sĩ giữ được cái tâm của người thầy thuốc, theo đuổi định hướng chuyển giao các đề tài khoa học để phát triển các thảo dược công nghệ cao mang thương hiệu Việt.

Và sau nhiều năm kiếm tìm, chị đã chuyển giao 2 đề tài nghiên cứu chế tạo Nano dây thìa canh, Nano lá sen cho Dược sĩ Lê Phương Dung – Sáng lập mô hình dược sĩ gia đình MyPharma, một dược sĩ đã nhiều năm tâm huyết, gắn bó với những sản phẩm chuyển giao từ Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam.

Ths. Bá Thị Châm chia sẻ: "Sự hợp tác giữa chúng tôi tuy muộn màng, lại vướng phải những khó khăn khi triển khai giữa lúc thị trường TPCN nguồn gốc thảo dược đang hỗn loạn, vàng thau lẫn lộn, nhiều sản phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ, vẫn mượn danh nhà khoa học để làm công cụ quảng bá, gây hiểu nhầm cho người tiêu dùng, ảnh hưởng đến uy tín của các sản phẩm khoa học thực sư. Nhưng tôi tin tưởng là với cùng chí hướng đặt lợi ích người bệnh lên hàng đầu, không giảm chất lượng sản phẩm để chạy theo lợi nhuận, thì 2 sản phẩm tôi chuyển giao cho công ty MyPharma sẽ chinh phục được khách hàng và góp phần đẩy lùi căn bệnh tiểu đường, mỡ máu”.

"Mình còn không dám uống sản phẩm thì ai tin mà bỏ tiền ra mua!"

Kể về 2 sản phẩm chuyển giao mới nhất, chị cho biết đều gắn với những câu chuyện của chị và gia đình

Đầu tiên là viên tiểu đường công nghệ cao MPsuno ra đời xuất phát từ tấm lòng hiếu thuận của nhà khoa học khi biết mẹ bị tiểu đường type 2, đã biến chứng suy tim, gan nhiễm mỡ vào năm 2015.

 “Căn bệnh tiểu đường đã lấy đi sức khỏe, niềm vui tuổi già của mẹ sau cả đời tần tảo nuôi chị em tôi khôn lớn. Tôi không thể nhìn mẹ mệt mỏi, suy sụp khi cơ thể ngày càng bị phá hủy bởi biến chứng tiểu đường.

Đó là động lực thôi thúc tôi ngày đêm nghiên cứu với mong muốn mang công nghệ hiện đại từ Châu Âu, đánh thức tiềm năng dược liệu Việt, giúp mẹ chiến thắng bệnh tật.

Để rồi sau gần 20 năm nghiên cứu, viên tiểu đường công nghệ cao MPsuno ra đời. Đó không chỉ là món quà hiếu thuận tôi gửi tặng mẹ, mà còn chứa đựng tâm huyết, tình cảm của tôi dành cho các bệnh nhân tiểu đường” – Ths Bá Thị Châm chia sẻ

Còn viên giảm béo, mỡ máu có chứa Nano lá sen, Nano sơn tra, hoài sơn, tỏi đen lại gắn liền với khát vọng tìm lại vóc dáng, giảm béo sau sinh bé thứ 2 của chị

“Sinh con xong, tôi nặng tới 64kg đến mức chiếc áo blouse không còn cài nổi khuy. Sẵn tiện tôi tự thử nghiệm luôn sản phẩm do mình nghiên cứu ra, uống đều đặn 4 viên mỗi ngày, liên tục trong suốt 3 tháng, và đã giảm được 10kg, xuống còn 54kg, vòng bụng giảm từ 84cm xuống còn 72cm. Là sản phẩm hoàn toàn tinh chiết từ thảo dược nên tôi tự tin sử dụng dù đang cho con bú. Nếu tôi không tin thì ai sẽ tin vào nghiên cứu của tôi nữa. Sau đó tôi có cho tới gần 50 người tình nguyện thử nghiệm sản phẩm đều cho kết quả giảm béo, giảm số đo các vùng tích mỡ rất nhanh chóng ngay trong tháng đầu sử dụng nên tôi tự tin chuyển giao sản phẩm cho các Dược sĩ MyPharma.”

Điều khiến Ths Bá Thị Châm tự tin về sản phẩm của mình bởi, chị luôn tự tay kiểm soát chặt chẽ chất lượng của tất cả các khâu, từ vùng nguyên liệu gốc, đến thu hái, sơ chế, rồi kiểm nghiệm kĩ lượng để đảm bảo không bị giảm hàm lượng hoạt chất, nhiễm kim loại, nấm, mốc. Và chỉ những dược liệu đạt chuẩn mới được chị đưa vào quy trình chiết xuất.

Chị thường mua thảo dược tươi của người dân thay vì mua sản phẩm được làm khô. Chính vì vậy, các sản phẩm của chị Châm đã đem lại hiệu quả rõ rệt chỉ sau một thời gian ngắn sử dụng, khẳng định được những giá trị của các sản phẩm thảo dược công nghệ cao mang thương hiệu Việt

Trong ngày ký kết chuyển giao Nano dây thìa canh, Nano lá sen cho MyPharma trước sự chứng kiến của các chuyên gia đến từ Hội Nội khoa Việt Nam, Viện Hàn lâm KH&CN VN cùng các cơ quan báo đài, Ths. Bá Thị Châm vui mừng và xúc động chia sẻ niềm hạnh phúc của nhà khoa học khi biến đề tài nghiên cứu thành những hộp sản phẩm đến gần hơn với người dân để hiện thực hóa ước mơ nâng tầm thảo dược Việt, đẩy lùi các bệnh tiểu đường, mỡ máu để nâng cao chất lượng sống và kéo dài tuổi thọ cho người Việt.