Đào tạo an ninh mạng tại Việt Nam: Nhu cầu cấp thiết
Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh chuyển đổi số trên mọi lĩnh vực, an ninh mạng đã trở thành một trụ cột chiến lược, giữ vai trò thiết yếu trong bảo đảm phát triển bền vững, ổn định của đất nước, bảo vệ chủ quyền quốc gia trên không gian mạng và quyền lợi hợp pháp của mọi tổ chức, cá nhân.
Ngày 25/9, tại Hà Nội, Viện An ninh Phi truyền thống (ANPTT) thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội và Cơ quan hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA) đã tổ chức tọa đàm “Nhu cầu đào tạo và tổ chức đào tạo an ninh mạng tại Việt Nam. Buổi toạ đàm có sự tham dự của đại diện các cơ quan quản lý về an ninh mạng, phòng chống tội phạm trên không gian mạng từ Bộ Công an, Bộ Quốc phòng... cùng nhiều đơn vị chức năng khác.
Phát biểu tại tọa đàm, Trung tướng, GS.TS Nguyễn Xuân Yêm, Viện trưởng Viện ANPTT cho biết, Việt Nam hiện nằm trong nhóm quốc gia có tốc độ phát triển và ứng dụng Internet nhanh trên thế giới. Cùng với những kết quả nổi bật trong chuyển đổi số, phát triển kinh tế số, xây dựng Chính phủ điện tử và đô thị thông minh, sự mở rộng nhanh chóng của không gian mạng cũng kéo theo nhiều thách thức về an ninh mạng, đòi hỏi các biện pháp ứng phó kịp thời và hiệu quả.
Trung tướng, GS.TS Nguyễn Xuân Yêm cho rằng, trong kỷ nguyên số, an ninh mạng đã trở thành tuyến phòng thủ quan trọng không kém biên giới trên bộ, trên biển hay trên không. Thực tế cho thấy, Việt Nam đang đứng trước cả cơ hội và thách thức: cơ hội từ sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế số, nhưng đồng thời cũng phải đối diện với nguy cơ tội phạm mạng ngày càng tinh vi, xuyên biên giới. Ông nhận định, đây không chỉ là cảnh báo, mà còn là sự cấp bách trong việc đào tạo đội ngũ chuyên gia an ninh mạng, đầu tư hạ tầng kỹ thuật, cũng như xây dựng hành lang pháp lý đủ mạnh để bảo vệ không gian mạng quốc gia.
Các vụ rò rỉ dữ liệu, tấn công bằng mã độc để tống tiền (ransomware) hay các cuộc tấn công mạng dựa trên trí tuệ nhân tạo đều vượt qua biên giới quốc gia và không một tổ chức hay quốc gia nào có thể tự mình giải quyết. Ông Jung Jae Woo, Phó Giám đốc Văn phòng KOICA Việt Nam cho rằng, trong bối cảnh Việt Nam đang trải qua quá trình chuyển đổi số mạnh mẽ, an ninh mạng đã trở thành trụ cột then chốt bảo đảm sự ổn định và an ninh quốc gia.
Trao đổi về những kinh nghiệm triển khai an ninh phi truyền thống, đại diện các bộ, ngành, doanh nghiệp cho biết dù đã có nhiều phát triển nhưng nhu cầu đào tạo an ninh mạng là rất lớn bởi công nghệ và các thủ đoạn lừa đảo ngày càng tinh vi. Chính vì vậy, các cơ sở giáo dục đào tạo cần mạnh dạn vượt ra khỏi khung chương trình truyền thống, chủ động mời doanh nghiệp tham gia sâu hơn vào quá trình thiết kế, thẩm định và cập nhật chương trình đào tạo theo định kỳ. Thay vì chỉ tập trung vào lý thuyết, các trường cần chú trọng đầu tư xây dựng các mô hình thao trường mạng, trung tâm SOC giả lập để sinh viên có môi trường “va chạm” và rèn luyện kỹ năng thực chiến liên tục.
Đối với các cơ quan quản lý Nhà nước, cần xây dựng một hành lang pháp lý và các chính sách cụ thể để khuyến khích mạnh mẽ mô hình liên kết mhà trường - doanh nghiệp.
Cũng theo các diễn giả tham dự tọa đàm, để đảm bảo an ninh mạng đáp ứng nhu cầu của thực tiễn trong phòng chống tội phạm mạng, Việt Nam cần một hệ thống giải pháp toàn diện, đồng bộ, huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, lực lượng chuyên trách và toàn dân.
*Việt Nam là một trong những quốc gia có tốc độ phát triển và ứng dụng Internet cao trên thế giới với khoảng 79,8 triệu người sử dụng vào đầu năm 2025, ước tính có khoảng 78,8% dân số kết nối trực tuyến. Số lượng tài khoản mạng xã hội tại Việt Nam đạt 76,2 triệu vào tháng 1/2025, tương đương 75,2% tổng dân số; đứng đầu Đông Nam Á về số lượng tên miền quốc gia; xếp thứ 2 khu vực Đông Nam Á, thứ 8 khu vực Châu Á, thứ 30 thế giới về địa chỉ IPv4.
*Những năm qua, Việt Nam đã tích cực tham gia Diễn đàn An ninh mạng khu vực ASEAN và thế giới, chuẩn bị cho Lễ ký kết Công ước Liên hợp quốc về tội phạm mạng vào tháng 10/2025 tại Hà Nội. Điều này thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, các bộ, ngành trong hợp tác quốc tế phòng, chống tội phạm và bảo đảm an toàn, an ninh thông tin. Công tác tổ chức đào tạo, tập huấn cho cán bộ chuyên trách công nghệ thông tin các cơ sở, địa phương về giải pháp tăng cường khả năng an toàn, an ninh thông tin trong quản lý hệ thống mạng và nâng cao khả năng bảo mật cũng được quan tâm.