Không để xảy ra tình trạng "luật chờ nghị định"
Chiều 31/12, Bộ Khoa học và Công nghệ đã tổ chức buổi họp báo định kỳ nhằm tổng kết các hoạt động nổi bật trong năm 2025 và giới thiệu các chính sách mới. Buổi họp báo do Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương chủ trì.
Trong buổi họp báo, Bộ Khoa học và Công nghệ đã cung cấp thông tin chi tiết về các đạo luật mang tính chiến lược vừa được Quốc hội thông qua, đặc biệt là Luật Trí tuệ nhân tạo và Luật Chuyển đổi số. Đây được coi là những "viên gạch" nền tảng để Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên số và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế.
Thông tin về Luật Trí tuệ nhân tạo (AI- luật số 134/2025/QH15), ông Trần Văn Sơn, Phó Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số quốc gia khẳng định, đây là một bước đi mang tính lịch sử, thiết lập khung pháp lý vừa kiến tạo không gian đổi mới sáng tạo, vừa quản lý hiệu quả các rủi ro. Theo ông Sơn, Việt Nam chọn cách tiếp cận hài hòa, phát triển mạnh mẽ như Nhật Bản nhưng an toàn hơn mức cơ bản của Hàn Quốc. Luật được xây dựng với nguyên tắc lấy con người làm trung tâm, đảm bảo AI là công cụ phục vụ và không thể thay thế vai trò quyết định của con người. Điểm cốt lõi của Luật AI bao gồm quản lý theo mức độ rủi ro, thiết lập cơ chế giám sát an toàn, minh bạch và có trách nhiệm giải trình. Luật cũng tập trung vào hạ tầng dữ liệu, hạ tầng tính toán (như Trung tâm tính toán hiệu năng cao quốc gia) và các nền tảng dùng chung để đảm bảo chủ quyền số. Một trong những điểm nhấn của Luật là các hoạt động AI được hưởng mức ưu đãi đầu tư cao nhất, hỗ trợ hình thành các chuỗi cung ứng công nghệ mũi nhọn và doanh nghiệp kỳ lân.
Cũng tại buổi họp báo, nói về Luật Chuyển đổi số (Luật số 148/2025/QH15), ông Trần Quốc Tuấn, Cục Chuyển đổi số quốc gia, cho biết đây là một "luật khung" có vai trò kết nối, hệ thống hóa các quy định rời rạc từ các luật chuyên ngành trước đây để tạo ra bức tranh tổng thể về quốc gia số. Điểm mới đặc biệt của luật này là việc lần đầu tiên luật hóa các khái niệm về chuyển đổi số một cách thống nhất, tạo cơ sở để Nhà nước triển khai các chính sách hỗ trợ cụ thể. Luật cũng xác lập một cam kết chính trị mạnh mẽ khi quy định dành tối thiểu 1% ngân sách nhà nước hàng năm cho chuyển đổi số. Luật Chuyển đổi số kỳ vọng sẽ tạo ra lợi thế cạnh tranh thông qua ba điểm then chốt. Thứ nhất là giảm chi phí tuân thủ, tái cấu trúc quy trình hành chính và mặc định tính điện tử hóa dữ liệu, giúp nhà đầu tư không phải đi lại nhiều cơ quan. Thứ hai là cho phép các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo trong vùng an toàn pháp lý. Cuối cùng là kết nối nền tảng số quốc gia, cho phép khu vực tư nhân kết nối và sử dụng lại các khả năng của nền tảng số công, giúp doanh nghiệp "đứng trên vai người khổng lồ".
Kết luận buổi họp báo, Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương nhấn mạnh năm 2025 là một năm đột phá về thể chế của ngành KH&CN với 10 luật và 23 nghị định, gần 70 thông tư được xây dựng, sửa đổi. Thứ trưởng khẳng định: "Chưa năm nào tất cả các bộ, ngành, địa phương đều tập trung xây dựng các nền tảng số và cơ sở dữ liệu quốc gia mạnh mẽ như năm nay". Đối với các luật mới ban hành, Bộ đã chủ động xây dựng kế hoạch triển khai, phối hợp với Bộ Tư pháp để dự kiến ban hành 16 văn bản quy định chi tiết, đảm bảo không để xảy ra tình trạng "luật chờ nghị định". Thứ trưởng cũng chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tiếp tục đẩy mạnh truyền thông, xây dựng các cẩm nang tài liệu hướng dẫn công khai để người dân và doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận và áp dụng luật ngay khi có hiệu lực.