Giấc mơ cải lão hoàn đồng

Gen lão hóa có trong bản đồ gen của chúng ta?

Bản đồ gen chi tiết về di truyền của con người, bao gồm khoảng 25.000 gen chiếm khoảng 3 tỷ chữ (cặp base) của DNA. Chênh lệch rất nhỏ trong cặp cơ sở tự nhiên xảy ra khoảng một lần trong mỗi 1.000 chữ của mã DNA, tạo ra các biến thể di truyền nhỏ. Các nhà khoa học thấy rằng một số các biến thể gen thực sự liên quan với những đặc điểm hoặc cơ hội phát triển của một bệnh cụ thể riêng biệt. Những người có một đặc điểm nào đó, ví dụ những người sống trên 100 tuổi, có nhiều khả năng có một biến thể của gen, trong khi những người khác không có.

Dựa vào các thí nghiệm trên động vật, các nhà khoa học tiếp cận các gen ở người có chức năng tương tự, được gọi là “đồng đẳng” hoặc “orthologs”. Sau đó sẽ tìm kiếm sự phổ biến của các biến thể gen này trong số những người khỏe mạnh, sống lâu. Xác định gen tuổi thọ thậm chí còn phức tạp hơn việc xác định gen chiều cao hay màu tóc. Sẽ mất rất nhiều thời gian để các nhà khoa học xác định được tất cả các yếu tố góp phần kéo dài tuổi thọ, và đo lường được hiệu quả của gen trên con người.

Một cách tiếp cận khác, nghiên cứu tương quan toàn bộ nhiễm sắc thể (GWAS), đặc biệt hiệu quả trong việc tìm kiếm các gen liên quan đến bệnh tật và các bệnh liên quan đến lão hóa. Các nhà khoa học tiến hành quét toàn bộ hệ gen để tìm kiếm các biến thể có mặt thường xuyên hơn trên một nhóm với cùng một tình trạng sức khỏe và môi trường sống. Phân tích dữ liệu được thu thập từ những người dân ở đảo Sardinia, ngoài khơi bờ biển Italia cho thấy có tới hơn 25 biến thể di truyền trong 18 gen kết nối với các mức cholesterol và lipid, điều này có thể liên quan với việc tỷ lệ mắc bệnh tim thấp và có tuổi thọ cao ở nơi đây.

Theo các nghiên cứu, hầu hết các gen xác định tuổi thọ ảnh hưởng đến một trong ba nhánh trong một tế bào: insulin / IGF-1, sirtuins, hoặc mTOR. Nhiều gen khác liên quan đến nhánh insulin / IGF-1 đã được tìm thấy là có ảnh hưởng đến tuổi thọ của ruồi giấm và chuột, củng cố giả thuyết cho rằng nhánh insulin / IGF-1 đóng một vai trò quan trọng trong quá trình lão hóa. Gen sirtuin có mặt trong tất cả các loài và điều tiết sự trao đổi chất trong tế bào. Vào những năm 1990, báo cáo của Viện Công nghệ Massachusetts cho thấy, chèn thêm một bản sao của một sirtuin, gọi là Sir2 sẽ làm tăng tuổi thọ của nấm men. Còn mTOR có vai trò quan trọng trong quá trình lão hóa của nấm men, giun, ruồi, chuột nhắt. Nó điều khiển tốc độ của tế bào tổng hợp protein. Các nhà khoa học đã chỉ ra ở chuột biến đổi gen hoặc được (sử dụng rapamycin) dẫn đến tăng tuổi thọ và cải thiện sức khỏe.

Căng thẳng và tác động môi trường rút ngắn cuộc sống của bạn

Bạn đã bao giờ nhận thấy sự thay đổi sau một thời gian suy nghĩ, hoặc trước khi làm việc trong môi trường áp lực công việc cao? Sự căng thẳng của công việc được cho là góp phần vào sự già trước tuổi. Ngay cả khi bạn cảm thấy thoải mái, cơ thể của bạn vẫn trải nghiệm căng thẳng stress sinh học đáng kể. Căng thẳng sinh học bắt đầu với quy trình rất cơ bản trong cơ thể là sản sinh và sử dụng năng lượng. Những hoạt động trao đổi chất hàng ngày duy trì sự sống cũng tạo ra “căng thẳng trao đổi chất”, theo thời gian tạo nên các dấu hiệu lão hóa cho cơ thể.

Các gốc tự do sinh ra do chính hoạt động sống của mỗi tế bào và do tác động của môi trường sống (tia phóng xạ, các bức xạ có năng lượng cao, tia tử ngoại, bụi, các chất độc). Thông thường, chúng được sinh ra với lượng rất nhỏ và bị phá hủy ngay bởi các hệ thống chống gốc tự do của cơ thể. Nhưng khi hệ thống bảo vệ này bị quá tải hay rối loạn, quá trình lão hóa và các bệnh lý sẽ tiến triển rất nhanh. Các gốc tự do liên quan đến nhiều rối loạn tuổi tác, ung thư, xơ vữa động mạch, đục thủy tinh thể, thoái hóa thần kinh và cả các… vết nhăn trên mặt. Các phân tử của chất tạo keo collagen (vốn đứng riêng rẽ với nhau) bị các gốc tự do dán vào nhau, gây nên những “liên kết chéo” (cross- linkage): cấu trúc căn bản của collagen bị xáo trộn. Các tế bào của mô liên kết chịu trách nhiệm bài tiết và trùng tu collagen cũng bị hư hại… nên da mất dần tính đàn hồi và các vết nhăn xuất hiện. Ngược lại, gốc tự do rất cần thiết cho đời sống, nhờ có chúng mà các bạch cầu bám vào được các vi khuẩn và siêu vi để tiêu diệt. Nhưng tế bào cũng sản xuất ra các chất kháng oxy và sự sống bên trong tế bào được thể hiện bởi sự xuất hiện liên tục của hai chất - gốc tự do và kháng oxy.

Ngăn ngừa lão hóa

Chất chống oxy hóa: Chất chống oxy hóa bảo vệ cơ thể khỏi các tác hại của các sản phẩm được gọi là gốc tự do. Việc phát hiện ra các chất chống oxy hóa tạo nên hy vọng rằng mọi người có thể làm chậm quá trình lão hóa chỉ đơn giản bằng cách thêm chúng vào chế độ ăn uống. Mặc dù hiệu quả của việc bổ sung chất chống oxy hóa vào chế độ ăn còn gây tranh cãi, nhưng có những bằng chứng tích cực cho thấy, việc thêm vào khẩu phần ăn trái cây và rau quả đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Hạn chế calo trong khẩu phần ăn: Nghiên cứu hạn chế calo với con người và động vật linh trưởng khác, chẳng hạn như khỉ, đang được tiến hành. Một số nghiên cứu ở động vật linh trưởng đã chỉ ra rằng hạn chế calo làm giảm tỷ lệ mắc một số bệnh như ung thư. Kết quả nghiên cứu của các đánh giá toàn diện về Tác động lâu dài của Giảm Năng lượng (CALERIE) nghiên cứu thí điểm ở người cho thấy rằng, người lớn thừa cân giảm mức tiêu thụ calo của họ từ 20 đến 30 phần trăm sẽ giảm nguy cơ mắc bệnh tim và tiểu đường.

Rapamycin: Hợp chất này được sử dụng nhằm giúp ức chế hệ thống miễn dịch ở bệnh nhân ghép cơ thể không từ chối các cơ quan mới. Phát hiện này cho thấy một sự can thiệp bắt đầu sau này trong cuộc sống vẫn còn có thể làm tăng tuổi thọ. Các nhà nghiên cứu hiện đang tìm kiếm cho các hiệu ứng của rapamycin vào mức độ sức khỏe của các mô hình động vật. Các nhà nghiên cứu không biết nếu rapamycin có bất kỳ ảnh hưởng lão hóa của con người hoặc nếu bất kỳ lợi ích tiềm năng sẽ vượt trội nguy cơ.

Hormone sinh lực: Hormone tăng trưởng đóng vai trò quan trọng cho sự tăng trưởng và phát triển cơ thể. Nó được tạo bởi tuyến yên, một cấu trúc có kích thước bằng hạt đậu, nằm ở đáy não. Nghiên cứu sử dụng hỗ trợ bổ sung của hormone tăng trưởng ở người (HGH) trong những hoàn cảnh nhất định. Ví dụ, tiêm HGH có thể giúp con người không sản xuất đủ hormone tăng trưởng hoặc sử dụng HGH cho những người bị bệnh béo phì và phẫu thuật cắt bỏ tuyến yên.

DHEA: Dehydroepiandrosterone, hoặc DHEA, được sinh ra từ cholesterol bởi tuyến thượng thận. Nó được chuyển đổi bởi cơ thể thành hai hormone quan trọng khác: testosterone và estrogen. Đối với hầu hết mọi người, DHEA sản xuất nhiều nhất vào giữa những năm 20 tuổi và sau đó giảm dần theo tuổi tác. Những ảnh hưởng của sự suy giảm này, trong đó có vai trò của nó trong quá trình lão hóa là không rõ ràng. Mặc dù vậy, một số người ủng hộ cho rằng việc bổ sung DHEA có thể cải thiện năng lượng và sức mạnh và tăng cường khả năng miễn dịch.

Trong khi nghiên cứu về các loại phương pháp tiếp tục, điều quan trọng nhất vẫn là nhận biết giá trị của chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh và hoạt động thể chất để giúp trì hoãn hoặc ngăn ngừa các vấn đề sức khỏe liên quan đến tuổi già.