Những người Germanic và sự định hình Tây Âu Trung Cổ

17:19 01/08/2019
Không khác gì sự suy tàn của Đế quốc Trung Hoa triều Tấn ở bên kia đại lục địa Á - Âu, đế quốc Tây La Mã cổ cũng sụp đổ bởi sức tiến công mãnh liệt từ những sắc dân ngoại tộc có trình độ phát triển văn minh thấp hơn hẳn mình, nhưng tinh thần chiến đấu cũng như tham vọng quật khởi thì hoàn toàn vượt trội. 

Không khác gì sự suy tàn của Đế quốc Trung Hoa triều Tấn ở bên kia đại lục địa Á - Âu, đế quốc Tây La Mã cổ cũng sụp đổ bởi sức tiến công mãnh liệt từ những sắc dân ngoại tộc có trình độ phát triển văn minh thấp hơn hẳn mình, nhưng tinh thần chiến đấu cũng như tham vọng quật khởi thì hoàn toàn vượt trội. 

Tây Tấn của người Hán mất nước bởi điều gọi là "Ngũ Hồ (5 sắc dân ngoài biên địa: Hung Nô, Khương, Tiên Ty, Kiệt, Để) loạn Hoa", thì Tây La Mã cũng bị đánh bại và thống trị bởi các tộc người Germanic.

Người Visigoth, trên đống tro tàn La Mã

Cũng nằm trong hệ gia đình ngôn ngữ Ấn - Âu (Indo - Europeen) như người Hy Lạp, người La Mã hay người Celt, theo giới nghiên cứu, những bộ tộc Germanic lúc đầu định cư tại duyên hải Baltic và trên bán đảo Scandinavie (nghĩa là ở Bắc Âu), rồi sau đó mới di chuyển dần về phương Nam. 

Giống "rợ" Germanic đầu tiên được tài liệu La Mã ghi chép gọi là Goth, định cư tại phía Bắc sông Danube, trên những bình nguyên Ukraina và Romania hiện tại.

Thế rồi, như "hiệu ứng cánh bướm", những đợt tấn công của các tướng quân Vệ Thanh và Hoắc Khú Bệnh triều Hán ở phương Đông lên phía Bắc đã khiến một số lượng không nhỏ các bộ lạc Hung Nô thiện chiến (cùng những sắc dân anh em) di cư xuyên lục địa, qua Trung Á, sang đến rìa châu Âu. 

Ở đó, họ gieo rắc kinh hoàng cho cả người Goth lẫn người La Mã, và người Goth bắt đầu đầu quân, phục vụ cho cả hai đế quốc La Mã.

Bước xâm lăng của các bộ tộc Germanic.

Một bộ lạc, được định danh là Visigoth (người Goth ở phía Tây), xin được qua sông Dabube để định cư trong lãnh thổ La Mã, ở Bulgaria bây giờ. Họ được chấp thuận, nhưng lính biên phòng La Mã đối xử và lạm dụng họ một cách tàn tệ. 

Cho dù vậy, số lượng người Visigoth liều mạng sống vất vưởng quanh kinh đô Constantinople của đế quốc Đông La Mã (Byzantine) mỗi lúc một tăng cao, và tích tụ đủ tiềm lực để phản kháng lại áp bức.

Đến năm 378, lần đầu tiên, kỵ mã Visigoth đánh thắng đạo quân chính quy của hoàng đế Đông La Mã Valens, thậm chí hạ sát luôn cả hoàng đế trong trận. Đó là bước ngoặt mở toang cánh cửa cho những người đồng chủng của họ tràn vào. Tất nhiên, những đạo quân bán khai ấy chưa đủ khả năng công chiếm Constantinople, hay những trọng trấn khác. 

Song, họ liên tục di chuyển, bỏ qua các thành trì, cướp bóc và tàn phá những khu vực làng quê trù phú ở Hy Lạp hay bán đảo Balkan (kể cả thành Athens), rồi lại quay ngược lên bắc, men theo bờ biển Adriatic sang đất Ý.

Năm 410, tộc trưởng Alaric dẫn đoàn quân Visigoth ấy cướp phá thành La Mã (Roma). Những người kế nhiệm ông tiếp tục đưa người của mình qua dãy Alpes vào đất Pháp, băng qua rặng Pyrenee xuống nam. 

Ở đây, đã hấp thụ đủ văn minh và đã chán lưu lạc, người Visigoth thành lập một đế quốc trên bán đảo Iberia. Nền thịnh trị của họ kéo dài tới tận thế kỷ thứ VII, khi bị đánh bại bởi các đoàn thiết kỵ Hồi giáo.

Người Vandal và người Anglo Saxon

Gần như cùng lúc với hành trình đó của người Visigoth, theo các tác giả cuốn Văn minh phương Tây, một bộ tộc Germanic khác là người Vandal vượt sông Rhine vào xứ Gaule (nước Pháp hiện tại), rồi cũng xuống định cư ở Tây Ban Nha vào năm 411. 

Tại đây, họ nhận được lời mời (hay đúng hơn, lời đề nghị thuê mướn) tòng quân đánh lại chính quốc từ vị thống đốc của Tây La Mã ở Bắc Phi (lãnh thổ đế quốc Carthage cũ).

Năm 429, người Vandal vượt qua eo biển Gilbrantar. Họ chiếm luôn vùng này, rồi sang đông tiến đánh Morocco và Algeria, định đô ở Carthage (nay là Tunisia). Sau đó, họ đóng tàu, thiết lập hạm đội, vượt Địa Trung Hải quay ngược về bắc đánh đế quốc Tây La Mã. 

Năm 455, người Vandal gần như tàn sát cả thành Roma, trong một cuộc đột kích khủng khiếp, mà dấu tích còn hằn in ở một danh từ thuộc hệ ngôn ngữ Latin: Vandanlisme (bạo lực, khủng bố, khát máu…)

Trong khi đó, khoảng trống quyền lực mà người La Mã để lại khi bắt đầu rút các đoàn quân viễn chinh trấn phòng ở đảo Anh cũng bắt đầu được lấp đầy bởi những bộ tộc Germanic đến từ Đan Mạch hay miền bắc nước Đức, tiêu biểu là người Anglo Saxon. Họ nhanh chóng áp đặt được ách thống trị lên người Briton gốc Celt, và chẳng bao lâu đã thành lập nên 7 vương quốc in dấu trong truyền thuyết cổ sử Anh quốc.

Tuy nhiên, khác với người Visigoth hay người Vandal - "những kẻ ngoại đạo" thù hằn và sẵn sàng tàn sát tín đồ Ki-tô giáo, người Anglo Saxon chung sống khá yên bình và đón tiếp khá thân thiện đối với những nhà truyền giáo đến từ Ireland (vẫn thuộc người Celt) hay La Mã, bất kể việc vẫn lưu truyền tín ngưỡng Bắc Âu cổ của mình. 

Bóng dáng của sự hòa nhập này được khắc họa thấp thoáng trong danh tác Ivanhoe của văn hào Anh Walter Scott, đặc biệt là ở các nhân vật trưởng lão quý tộc Saxon (như Cedric, cha của Ivanhoe), xuất hiện song song với vị tu sĩ Tuck, cùng các hiệp sĩ Thánh chiến.

Người Ostrogoth và dấu chấm hết của Tây La Mã

Như đã đề cập, từ châu Á, một nhánh người Hung Nô tràn đến biên giới phía Đông của châu Âu, tạo nên những xung lực góp phần làm rệu rã thêm những thiết chế chính trị đã mục ruỗng của hai đế quốc lớn, nhất là Tây La Mã. 

Thực tế, sự phân rã Đại La Mã thành hai mảnh ấy cũng là một nguyên nhân khiến sức phản kháng trước sự xâm thực yếu đi, bên cạnh yếu tố mà sử gia cổ đại Tacitus nhấn mạnh: Sự suy đồi và bạc nhược trong đủ đầy thịnh vượng của chính các thế hệ công dân La Mã.

Attila the Hun (Attila người Hung Nô) - cái tên sáng chói nhất của dân Hung Nô ở châu Âu (cũng là người tạo nên địa danh Hungaria), thậm chí còn bắt hoàng đế Đông La Mã triều cống. Sau cái chết của ông, dù người Hung Nô quay lại châu Á, vẫn còn hàng loạt bộ tộc du mục khác noi gương "hành hạ" đế quốc: Người Avar, người Bulgar hay người Magyar…

Thế nhưng, những giống dân ấy chỉ áp đặt quyền lực và tìm kiếm những mảnh đất định cư. Những sắc dân Germanic, cuối cùng, vẫn đảm nhiệm vai trò giáng xuống các nhát búa cuối cùng.

Romulus Augustulus thoái vị.

Ostrogoth (người Goth ở miền Đông) nổi lên khi đế quốc Hung Nô tan rã. Họ tiến vào đất Ý giữa một thời điểm động loạn, khi các hoàng đế Tây La Mã thật ra chỉ còn là những công cụ chính danh của các thủ lĩnh Germanic hùng mạnh ở gần đó. 

Một thủ lĩnh như vậy, Odovacar (Odoacer), truất ngôi Romulus Augustulus - hoàng đế cuối cùng của Tây La Mã, năm 476. Và Theodoric - thủ lĩnh người Ostrogoth, người được giáo dục tử tế ở Constantinople, người ngưỡng mộ cả văn minh Hy Lạp lẫn định chế đế quốc La Mã - tiến đánh Odovacar, trên cương vị là thống đốc Đông La Mã.

Theodoric cùng triều đình của mình (đóng đô ở Ravenna) là sự manh nha xác lập bước phát triển vượt bậc của các bộ tộc Germanic trên lãnh thổ Tây La Mã cũ. Họ không còn chú tâm vào cướp phá nữa, mà đã sẵn sàng thay thế người La Mã làm chủ mảnh đất ấy theo đúng nghĩa. 

Theodoric thông hôn với các thủ lĩnh Vandal hay Visigoth, nhưng không tin họ. Ông chịu mệnh từ Zeno - hoàng đế Đông La Mã, nhưng vẫn chuẩn bị chiến tranh với Constantinople.

Vấn đề là ông mất quá sớm, và giấc mơ dang dở của ông, sứ mệnh mà ông hướng tới, tham vọng chính trị to lớn của ông chuyển vào tay một bộ tộc Germanic khác: Người Franc (Frank), những người mang lại cho nước Pháp cái tên hiện đại (France), với đại biểu kiệt xuất nhất: Charlemagne.

Nhưng, kể từ Odovacar và Theodoric, định chế hai đế quốc La Mã song song đã hoàn toàn bị xóa bỏ. Chỉ còn lại một ở phía đông, và người ta gọi nó là Byzance. Và thời Trung Cổ bắt đầu. 

* Theo một số ghi chép, Theodoric đã vây hãm Odovacar suốt ba năm, nhưng không thể chiến thắng. Hai phía hẹn nhau giảng hòa, và chính ở hội nghị đó, phục binh của Theodoric đã giết Odovacar.

* Chưa công trình nghiên cứu nào chắc chắn được về kết cục của Romulus Augustulus sau khi bị ép thoái vị. Có nguồn ghi là ông bị Odovacar bức tử, nhưng cũng có những nguồn phản bác, cho rằng ông vẫn còn được bảo toàn sinh mệnh tại một tu viện, khi đã không còn gì trong tay đủ để gây nguy hại cho chính quyền mới. Lập luận này dựa vào vài bức thư của Theodoric, cũng như việc Hoàng đế Đông La Mã Zeno tuyên bố tái xác lập quyền cai trị của mình ở cả phần Tây của đế quốc.

Phi Hồ

Theo Cục Quản lý đất đai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), sắp tới bảng giá đất ở nhiều địa phương biến động lớn, điều này sẽ tác động nhiều đến thị trường bất động sản.

Tại phiên tòa sơ thẩm xét xử bị cáo Nguyễn Văn Hậu (Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Tập đoàn Phúc Sơn), Hậu đề nghị Hội đồng xét xử tạo điều kiện cho mình trong khoảng thời gian 6 ngày để nộp toàn bộ số tiền được xác định là thiệt hại của Nhà nước để khắc phục hậu quả. Sáng 3/7, Công ty cổ phần Tập đoàn Phúc Sơn đã nộp thêm 768 tỷ đồng với lý do “thay bị cáo Hậu khắc phục hậu quả vụ án”. Như vậy, bị cáo Hậu đã hoàn thành nghĩa vụ khắc phục toàn bộ hậu quả vụ án với tổng số tiền 1.168 tỷ đồng.

Tại buổi họp báo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường sáng 3/7, liên quan đến vụ việc cán bộ thú y đóng dấu kiểm dịch sai trên 2 thân thịt lợn bị tố nhiễm bệnh của Công ty C.P. Việt Nam, ông Phạm Kim Đăng, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y cho biết, cán bộ thú y đóng dấu sai ở tỉnh Hậu Giang đã bị kiểm điểm và chuyển công tác.

Sáng 3/7, trong cơn mưa lất phất và càng về trưa càng nặng hạt, mưa như trút nước, Đoàn công tác Bộ Tư lệnh Cảnh sát cơ động (CSCĐ) do Đại tá Phạm Hữu Thinh, Phó Tư lệnh CSCĐ, Phó trưởng Tiểu ban diễu binh, diễu hành Bộ Công an, Chỉ huy trưởng Sở chỉ huy diễu binh, diễu hành làm Trưởng đoàn đã có mặt tại Ga Hà Nội để đón hai đoàn tàu đưa gần 600 CBCS từ miền Nam ra huấn luyện diễu binh, diễu hành phục vụ Lễ kỷ niệm 80 năm Quốc khánh.

Ngày 3/7, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy Công an tỉnh Đắk Lắk cho biết, đơn vị vừa triệt phá một tụ điểm chuyên mua bán ma túy cho người nghiện tại nghĩa trang, thu giữ hàng trăm gói ma tuý.

Lấy danh nghĩa là Trưởng Văn phòng đại diện khu vực Bắc Trung bộ của Tạp chí Thương hiệu và Pháp luật, thời gian qua Nguyễn Đình Hiếu cùng đồng phạm đã sử dụng giấy tờ giả của cơ quan, tổ chức để lừa chạy dự án, chạy việc và chạy án cho một số cá nhân, tổ chức trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh rồi chiếm đoạt số tiền lên đến hàng tỷ đồng của mỗi bị hại.

Trong các ngày 1/7 đến 2/7, tại một số thôn thuộc địa bàn phường Sa Pa, xã Cốc San (tỉnh Lào Cai) xảy ra sạt lở đất gây hư hại tài sản, sập nhà cửa. Rất may, 13 hộ dân với tổng số 77 nhân khẩu tại đây đã thoát nạn do được lực lượng Công an và chính quyền xã di dời đến nơi an toàn từ đêm hôm trước.

Trong thời kỳ đại dịch, các cô gái trẻ trên khắp Trung Quốc đã mê mẩn những nhân vật nam đẹp trai trong một loạt trò chơi điện tử lan truyền. Giờ đây, nhiều người đang thuê chuyên gia hóa trang để đưa người yêu ảo của họ vào cuộc sống.

Sau 36 năm (1989), kể từ khi chia tách tỉnh Bình Trị Thiên thành 3 tỉnh là Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế, giờ đây tỉnh Quảng Bình và tỉnh Quảng Trị sáp nhập chính thức “về chung một nhà” là tỉnh Quảng Trị. Ngay từ những ngày đầu nhập tỉnh, cán bộ, chiến sĩ Công an Quảng Trị đã cùng chính quyền địa phương 2 cấp chuyển sang mô hình mới theo lộ trình cải cách bộ máy hành chính, đảm bảo thông suốt, hiệu quả, phục vụ tốt nhất cho nhân dân.

Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) vừa có công văn đình chỉ lưu hành, thu hồi trên toàn quốc nhiều loại mỹ phẩm do có vi phạm về công thức không đúng với hồ sơ, nhãn không đáp ứng quy định.

Trong không gian mạng đầy hấp dẫn của thế giới đọc sách trực tuyến, nơi những Wattpad, Enovel, Webnovel… được giới trẻ xem như “thiên đường sáng tạo”, đang diễn ra một nghịch lý nguy hiểm. Đó là sự phát triển bùng nổ của dòng truyện “ngôn tình 18+”. Nó được khoác lên chiếc áo văn chương nhưng thực chất là vỏ bọc cho những nội dung khiêu dâm trá hình.

Thời gian qua, hàng ngàn người cao tuổi trở thành nạn nhân của các chiêu trò lừa đảo thông qua hình thức nhận gói khuyến mãi, tặng mã trúng thưởng, tri ân khách hàng… Vì sao người già lại trở thành mục tiêu của tội phạm và dễ dàng “sập bẫy” bằng những đòn tâm lý tưởng như đơn giản nhưng rất tinh vi của đối tượng lừa đảo?

Phong trào Hamas ngày 2/7 cho biết đang xem xét đề xuất ngừng bắn mới do Mỹ, Ai Cập và Qatar làm trung gian, trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố Israel đã chấp thuận một lệnh ngừng bắn tạm thời kéo dài 60 ngày nhằm chấm dứt cuộc chiến kéo dài gần hai năm tại Dải Gaza.

Với vai trò là phường trung tâm, ngay sau khi Công an phường Phố Hiến, tỉnh Hưng Yên được thành lập trên cơ sở sáp nhập Công an 6 phường, xã gồm: Hiến Nam, An Tảo, Lê Lợi, Minh Khai, Trung Nghĩa, Liên Phương, đơn vị đã triển khai công việc thông suốt, hiệu quả.

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.