Bệnh sởi và những chiêu trò ăn theo

Từ hạt mùi…

Ngay sau khi con số bệnh nhi tử vong vì sởi và những biến chứng do sởi được công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng, thì một số trang mạng xã hội bỗng xuất hiện bài viết: "10 phút khỏi sởi nhờ tắm hạt mùi, lá mùi". Chỉ trong khoảng 3 tiếng kể từ lúc tác giả đưa lên, bài viết đã lan truyền với tốc độ chóng mặt.

Theo Lương y Huỳnh Văn Khai ở quận 6, TP HCM, thì: "Không có cơ sở khoa học nào chứng minh tính hiệu quả của bài thuốc dân gian này". Bác sĩ Nguyễn Xuân Hướng, nguyên Chủ tịch Hội Đông y Việt Nam khuyến cáo: "Tuyệt đối không lấy hạt mùi và lá mùi đun nước tắm cho trẻ khi trẻ đang sốt, đang ủ bệnh sởi hoặc khi trẻ đã mọc ban, thậm chí là ngay khi sởi vừa bay vì có thể sẽ dẫn đến những biến chứng nguy hiểm".

Ấy vậy mà những ngày này, nhiều người vẫn ùn ùn đến một số cửa hàng đông nam dược trên đường Hải Thượng Lãn Ông, quận 5 để mua hạt mùi về tắm cho con với giá từ 220 đến 250 nghìn đồng/kg. Tại một cửa hàng, khi tôi hỏi mua hạt mùi thì người bán giới thiệu: "Hạt mùi già có tác dụng chữa bệnh sởi rất tốt. Cứ lấy một nắm hạt và lá cho vào 3 lít nước đun sôi để nguội rồi tắm. Trước khi tắm, anh nên cho cháu uống một muỗng canh nước này, vừa phòng bệnh lại vừa sạch sẽ".

Tôi hỏi tiếp, rằng đã có ai hết sởi nhờ tắm và uống nước hạt mùi chưa thì người bán nói: "Nhiều lắm. Mấy đứa bé ở Hà Nội mà người nhà xin bệnh viện cho về là nhờ uống nước hạt mùi. Loại này chúng tôi phải đưa từ ngoài Bắc vào chứ trong Nam làm gì có".

Tại một cửa hàng khác, chị Dung, chủ một sạp vải ở chợ vải Soái Kình Lâm, vừa mua xong 2kg hạt mùi, lá mùi, cho tôi biết: "Con em mới 2 tuổi, cháu khá yếu. Mặc dù cháu không bị sởi nhưng nghe mấy bạn hàng đồn nhau về công dụng của hạt mùi nên em mua 2kg, về chia cho mỗi người một ít để phòng bệnh".

Bà Bích, ở chung cư Lê Đại Hành, quận 11 cũng là một khách hàng mua hạt mùi cho biết thêm: "220 nghìn một ký đắt quá nhưng vẫn phải cố mua vì hàng xóm nhà tôi nhiều người mua về tắm cho con, cho cháu. Mình tiếc tiền không mua, lỡ mai mốt con mình có bề gì thì hối hận cũng chẳng kịp".

Hạt mùi già không thể chữa được bệnh sởi.

Điện thoại cho số máy 0988260… đăng trên trang web "bachhoa", tôi lại được nghe những lời quảng cáo thần kỳ về hạt mùi. Nào là "trong mùi có protid (chất đạm), glucid (chất đường), celluloz (chất xơ), nhiều loại vitamin, đặc biệt là vitamin C, 13 chất không nitơ và tinh dầu, có tác dụng tiêu diệt virus sởi". Tôi hỏi: "Vậy chất nào trong hạt mùi có vai trò quyết định với virus sởi?" thì đầu kia lầm bầm: "Không mua thì thôi. Vớ vẩn! Mai mốt có cần, lạy tôi tôi cũng không bán".

Lúc trò chuyện với một bác sĩ thuộc Khoa Nội tổng hợp Bệnh viện Nhi Đồng 2 TP HCM về bài thuốc "10 phút chữa bệnh sởi" nói trên, BS Thùy không lấy gì làm bất ngờ vì theo lời chị: "Vừa qua, có khá nhiều người đưa con vào bệnh viện chữa sởi, đã hỏi tôi về công dụng của hạt mùi già nhưng tôi khẳng định tắm nước hạt mùi, lá mùi không thể khỏi được sởi. Chẳng riêng gì lá mùi, mà bất cứ loại lá nào có tính sát khuẩn đều có thể dùng để tắm cho da sạch sẽ hơn. Chứ nói tắm nước hạt mùi, lá mùi để khỏi bệnh sởi thì vừa vô lý, vừa phản khoa học".

Ấy vậy mà có những bà mẹ đưa con vào bệnh viện để chữa sởi, vẫn bí mật mang theo chai nước hạt mùi rồi âm thầm cho con uống, coi như "Đông, Tây y kết hợp, chẳng bổ bề dọc cũng bổ bề ngang".

… đến vòng chữa sởi

Không chỉ hạt mùi, lá mùi, trên một số mạng xã hội còn xuất hiện quảng cáo về một loại vòng đeo tay, đeo chân, có tác dụng diệt vi trùng, ngăn ngừa được bệnh sởi: "Vòng diệt được vi khuẩn trong bán kính 3m, hoàn toàn không có tác dụng phụ, từ trẻ con đến người già đều đeo được".

Trên trang web "vongna…", nó được giới thiệu như sau: "Có một người đàn ông Hàn Quốc mang đủ chứng bệnh, buồn bã, tuyệt vọng, ông một mình lên núi chờ chết. Nhưng lạ thay, sau 20 năm ông vẫn khỏe mạnh, trở về nhà. Khi đi khám, bác sĩ cho biết bệnh tật của ông đều đã hết. Sau đó, các nhà khoa học vào cuộc và phát hiện trong vùng núi ông ở, có nhiều ion phát ra từ những vỉa than hoạt tính nằm sẵn ở đây. Do than hoạt tính hấp thu vào cơ thể nên nó "hút" những virus, vi khuẩn gây bệnh, khiến ông này khỏi bệnh. Từ thực tế đó, công ty đã nghiên cứu và cho ra đời loại sản phẩm vòng đeo tay từ than hoạt tính…

Đặc biệt, sản phẩm này chuyên dùng cho các bác sĩ ở bệnh viện đeo để chống nhiễm khuẩn. Thậm chí, ca sĩ, diễn viên cũng thường đeo khi xuất hiện nhiều lần trước đám đông. Vòng đeo tay, đeo chân không những ngừa bệnh sởi, bệnh cảm cúm thông thường mà còn ngừa được cả cúm gia cầm (cúm A/H5N1)… Vòng đeo tay còn kháng một số vi trùng lạ nên rất an toàn cho trẻ con. Sản phẩm đã được cấp giấy phép lưu hành, giá 380.000 đồng/chiếc".

Chỉ mới đọc qua, chúng tôi đã thấy sự khoác lác của đoạn quảng cáo này vì than hoạt tính (carbo activatus) được chế tạo từ gỗ hoặc từ xơ dừa, gáo dừa, hoặc tre, trúc… Nó được các hãng sản xuất thuốc lá cho vào đầu lọc nhằm làm giảm bớt các chất độc hại thoát ra trong khói thuốc lá khi hút, hoặc dùng làm khẩu trang chống độc, giúp hệ hô hấp tránh được bụi, khói, các chất khí ô nhiễm. Bên cạnh đó, than hoạt tính  còn được sử dụng trong các thiết bị phòng tránh sóng điện từ, lọc nước, hút ẩm, khử mùi hôi, chứ không hề có tác dụng "hút" vi khuẩn, virus, cũng không có tác dụng đẩy chất độc ra ngoài...

Vẫn vị bác sĩ Nhi Đồng 2 cho biết: "Ngoài hạt mùi, lá mùi, nhiều bà mẹ còn hỏi tôi rằng có nên mua vòng đeo tay trừ sởi về cho con mình đeo hay không? Tôi khẳng định là không có loại vòng đeo tay, đeo chân nào ngừa được bệnh sởi! Muốn ngừa bệnh sởi, ngoài việc đưa con em mình đi tiêm vắc-xin đầy đủ, đúng liều, còn cần phải giữ vệ sinh thân thể đúng cách".

Chẳng riêng gì vòng đeo tay than hoạt tính, một số trang mạng còn giới thiệu "vòng titan và germanium" cũng với khả năng trừ bệnh sởi, chống bức xạ và tiêu diệt khối u ung thư với giá 990 nghìn/cái.

Theo Thạc sĩ vật lý hạt nhân Nguyễn Long Thành, hiện là giảng viên Trung tâm giáo dục Thầy Đồ, Gò Vấp: "Nếu quả thật vòng than hoạt tính hay vòng titan có tác dụng như lời quảng cáo thì nó phải có tính phát xạ - nghĩa là phát ra phóng xạ. Mà nếu nó đã phát xạ thì người đeo nó sẽ chết trước khi hết bệnh ung thư", chưa kể nhiều người còn ra khu đồ cổ ở đường Lê Công Kiều, quận 1, tìm mua những chiếc vòng đeo tay bằng bạc về đeo cho con vì theo họ, bạc có tác dụng chống "gió độc", "tà khí".

Theo kết quả kiểm định của Viện Khoa học Mỏ, Luyện kim, cái gọi là "vòng titan" lại chứa đến 71,31% sắt, titan chỉ có 2,8%, còn lại là các tạp chất. Ngoài ra, nguyên tố germanium thì hoàn toàn không tìm thấy.

Có thể nói, lợi dụng dịch sởi, nhiều người đã "té nước theo mưa" nhằm trục lợi trên sinh mạng bệnh nhi. Chị Linh, một người mẹ trẻ nổi tiếng trên các diễn đàn trẻ thơ và mạng xã hội qua những hoạt động từ thiện đã kể lại chuyện bị "cò" mồi chài: "Mấy ngày vừa qua, có số điện thoại 09740200... nhắn tin cho tôi, mời chào rất tha thiết về một loại thuốc có tác dụng tăng cường sức đề kháng, nhưng giá hơi cao. Cụ thể là 6,2 triệu/hộp/50 viên. Trong đó, một cháu chỉ cần 15 viên là có thể kháng bệnh".

Người nhắn tin đề nghị chị Linh cùng bạn bè quyên góp tiền mua tặng các cháu, đồng thời còn tự giới thiệu là đã được trưởng khoa Nhi - không biết của bệnh viện nào -  tư vấn. Theo chị Linh: "Tôi hỏi thì người này cho biết tên thuốc là Thymozin - một loại thực phẩm chức năng không độc hại".

Tuy nhiên, khi tìm hiểu trên mạng, chị Linh phát hiện loại thực phẩm chức năng Thymozin Thymomodulin chỉ có giá 560.000 đồng. Đây là sản phẩm của công ty dược phẩm P. Theo quảng cáo của Công ty P, thì Thymozin Thymomodulin "là một chế phẩm có bán chất là các protein hoạt tính sinh học cao, được chiết xuất và tinh chế từ hormon tuyến ức của con bê non. Thymozin chứa Thymomodulin và kẽm giúp tăng cường miễn dịch, nâng cao sức đề kháng, giúp cơ thể phòng bệnh, hỗ trợ điều trị các trường hợp nhiễm trùng do vi khuẩn, virus như viêm nhiễm đường hô hấp, viêm gan, ung thư…".

Tiến sĩ, dược sĩ Đào Đại Cường, nguyên giảng viên Khoa Dược, Đại học Y Dược TP HCM cho biết: "Có thể thấy sản phẩm này chỉ mang tính "hỗ trợ điều trị", còn có hỗ trợ điều trị được bệnh sởi do virus hay không thì chẳng có cơ sở nào để kiểm chứng"