Hội chứng khói độc trên máy bay
Anh nhớ lại: “Chúng tôi thường xuyên phải tiếp xúc với đám khói dày đặc màu xanh do hệ thống không khí quá nóng. Điều đó có nghĩa là phi hành đoàn chúng tôi hít thứ khói này khoảng 10 đến 15'”. Nhưng không chỉ có BAe 146 là bị nhiễm khói độc. Những chiếc khác như Boeing 757, Airbus A320, Boeing 737 và Embraer ERJ-145 cũng gặp trường hợp tương tự. Không chỉ có phi hành đoàn bị tác động, mà cả hành khách trên máy bay cũng bị ảnh hưởng.
Trên một chuyến bay của Thụy Điển cách đây vài năm, Cơ trưởng Neils Gomer có lẽ đã mê man bất tỉnh nếu như anh không kịp thở oxy (đó là chưa nói tai nạn rơi máy bay chắc chắn sẽ xảy ra). Khi kiểm tra hành khách, Gomer phát hiện nhiều người rơi vào trạng thái gần như vô ý thức – phi hành đoàn mô tả họ giống như trong “trạng thái zombie”.
Năm 2000, nữ doanh nhân Mỹ Robin Montmayeur đi chuyến bay 201 của Hãng United Airlines (một chiếc Airbus 320) từ Washington D.C. đến San Diego. Montmayeur nói: “Khoang hành khách tràn ngập thứ khói độc ngay sau khi cất cánh. Tôi chỉ có thể lấy chiếc áo da trùm lên mặt giả như màng lọc không khí”. Trong suốt 2 giờ tiếp xúc với khói trên máy bay, Montmayeur bị mệt mỏi, hoa mắt và rối loạn nhịp thở.
Kể từ sau chuyến bay này Montmayeur gặp vấn đề về sức khỏe suốt nhiều năm, hầu như là thường xuyên. Và từ đó những cơn ác mộng không bao giờ kết thúc. Cuối cùng, Montmayeur được chẩn đoán có vấn đề về hô hấp, đầu, ngực, mất trí nhớ, mất ngủ. Các bác sĩ không biết được nguyên nhân và coi đó là “căn bệnh bí ẩn”. Vậy thì sự thật là gì?
Theo các chuyên gia, những chứng bệnh kỳ lạ như thế liên quan đến một chất gọi là tricrestl phosphate (TCP) – chất độc gây hại hệ thần kinh trung ương - được sử dụng như là chất phụ gia chống mài mòn trong nhiên liệu động cơ phản lực. Không khí thoát khỏi bộ phận nén của động cơ và nguội đi. Sau đó nó đi vào cabin, trộn lẫn với không khí quay vòng đi qua các bộ lọc được thiết kế để khử vi khuẩn và virus.
Vấn đề là các bộ lọc khí quay vòng này không khử được khói và hơi ẩm của động cơ. Do đó nếu có sự rò rỉ, các hóa chất độc hại sẽ làm ô nhiễm bầu không khí trong cabin làm phi hành đoàn và hành khách phơi nhiễm với TCP rất nguy hiểm cho sức khỏe con người. Thậm chí hành khách trong khoang VIP cũng không an toàn hơn – bởi vì mọi người trên máy bay đều hít thở chung một bầu không khí!
Phơi nhiễm TCP có thể dẫn đến các vấn đề về hô hấp kéo dài, tình trạng uể oải mơ ngủ, đau đầu, thậm chí u não. Một số nhà khoa học gọi đây là “Hội chứng khói độc máy bay”. Bác sĩ Sarah Mackenzie, chuyên gia thần kinh tâm lý học lâm sàng ở Đại học London, cho biết, hội chứng có thể tác động đến 200.000 hành khách mỗi năm. Nhiều chuyên gia tin rằng con số này còn cao hơn.
Tháng 1 vừa qua, các nhà báo điều tra ở Đức và Thụy Sĩ đã bí mật thu thập 31 miếng gạc từ các cabin máy bay của những hãng hàng không thông dụng. Sau đó số gạc này được đưa đi phân tích trong các phòng thí nghiệm của Đại học British Columbia, dưới sự giám sát của Giáo sư Christian van Netten, một chuyên gia hàng đầu thế giới về chất độc. Kết quả sau đó cho thấy 28 miếng gạc có chứa TCP ở mức cao có thể gây ra các triệu chứng như là uể oải, các vấn đề về hô hấp hay bệnh về thần kinh.
Năm 2006, John Hoyte cùng với 26 viên phi công khác được xét nghiệm y khoa tại Đại học London và tất cả đều bị rối loạn nhận thức và có lượng các hóa chất dầu cao bất thường trong máu và mỡ. Hoyte cho biết, chỉ mãi đến bây giờ anh mới biết mình bị ảnh hưởng nặng nề sau 16 năm bị phơi nhiễm TCP. Trong nỗ lực cảnh báo đến mọi người về những gì mà anh gọi là “những nguy hiểm ẩn tàng” trên máy bay, Hoyte đã thành lập trang web Aerotoxic.org để những nạn nhân khác có nơi để thổ lộ về những căn bệnh quái lạ của mình sau khi đi máy bay. Hoyte muốn các công ty hàng không phải công khai chịu trách nhiệm về “Hội chứng khí độc trên máy bay”.
Nhưng Cơ quan Hàng không dân dụng Anh (CAA) phủ nhận việc hành khách hay phi hành đoàn gặp hiện tượng nguy hiểm này. Người phát ngôn của CAA nói: “Chúng tôi bác bỏ lời buộc tội CAA đã đặt mọi người vào vòng nguy hiểm. Sự an toàn luôn là ưu tiên hàng đầu của chúng tôi”.
Tuy nhiên, Cơ quan Quản lý chất lượng không khí trên máy bay toàn cầu (GCAQE), với 500.000 nhân viên hàng không, nhấn mạnh rằng CAA đã cố tình bưng bít sự thật về khí độc trên máy bay. Trong tháng 3 vừa qua, GCAQE đã gửi tài liệu đến mọi nghị sĩ của nước Anh và hiện nay các đảng đối lập đang yêu cầu có cuộc điều tra công khai.
Trước tình hình này, các giải pháp được đưa ra để nghiên cứu. Pall Aerospace, một công ty chuyên về các hệ thống lọc, cho biết họ có thể lọc được mọi chất độc trên máy bay nguy hại đến sức khỏe con người. Nhưng chi phí cho việc lắp đặt các hệ thống lọc như thế cho các đội bay lên đến hàng triệu bảng Anh và công luận cho rằng đó là lý do tại sao các công ty hàng không lảng tránh vấn đề.
Về phần mình, Hoyte cho biết hành khách đi máy bay có thể đặt mua mặt nạ Flyer’s Friend trên trang web Aerotoxic.org/store để phòng tránh “Hội chứng khí độc trên máy bay”