Huấn luyện khuyển giám sát bệnh tiểu đường

Bác sĩ Claire Moon, một bệnh nhân đái tháo đường type 1 kể: "Tôi thường hay thức dậy mỗi giờ trong đêm vì luôn phải đo đường huyết 20 lần một ngày". Bác sĩ Moon - ở hạt Buckinghamshire miền Nam nước Anh thì rất lo sợ vào buổi sáng nào đó sẽ không còn thức dậy được nữa do cơ thể ngừng phát ra những dấu hiệu cảnh báo - như là chóng mặt hay hoa mắt - khi đường huyết xuống thấp đến mức nguy hiểm. Điều đó có nghĩa là bác sĩ Moon phải thường xuyên sống với mối đe dọa bị tai biến hay rơi vào tình trạng gọi là "hôn mê đái tháo đường".

Nhưng, cách đây chừng vài tháng, bà Moon nhận được một con chó phát hiện bệnh có tên là Magic. Khi ngửi hơi thở của bà, Magic biết ngay nồng độ glucose trong máu xuống thấp để cảnh báo bằng cách gây ồn ào, liếm vào người hay thậm chí… ngậm bộ test đến cho chủ nhân! Lúc đó, bà Moon sẽ tiến hành kiểm tra và nếu Magic đúng thì nó sẽ được nhận phần thưởng là món ăn đặc biệt, thịt lợn xông khói hay phô mai.

Bà Moon cho biết: "Mối liên kết giữa hành vi cảnh báo của con vật và phần thưởng là rất quan trọng. Khi được thưởng bằng thức ăn, Magic biết ngay là nó đã hành động đúng và nó sẽ ghi nhớ vấn đề cho lần sau".

Bác sĩ Claire Guest, Giám đốc Tổ chức Từ thiện huấn luyện chó y khoa Medical Detection Dogs (MDD) cho biết, MDD được thành lập năm 2008. Bà Guest nói rằng trường hợp giảm đường huyết (hypoglycemia) có thể gây bất tỉnh, rơi vào hôn mê cho bệnh nhân đái tháo đường.

Chỉ trong một thời gian ngắn sau khi nhận được Magic, con chó tinh khôn đã cảnh báo cho Moon đến 800 lần trước khi mối nguy hiểm xảy ra có thể dẫn đến chết người. Trong số 50 con chó phát hiện bệnh của MDD hiện nay, tuyệt đại đa số là chó cảnh báo đái tháo đường, mặc dù nguồn gốc của MDD là nghiên cứu bệnh ung thư.

Những con chó của MDD hiện là mối quan tâm đặc biệt trên thế giới, theo kết quả nghiên cứu của Guest. Ngoài chó phát hiện bệnh, MDD còn huấn luyện  chó trợ giúp những người khiếm thị  và khiếm thính.

Chú chó Magic và chủ nhân Claire Moon.

Những chú khuyển "y khoa" được mặc áo với 2 màu đỏ và vàng riêng biệt để phân biệt dịch vụ mà chúng cung cấp cho khách hàng. Chúng được huấn luyện tại trụ sở của MDD gần Milton Keynes, thị trấn lớn nhất thuộc hạt Buckinghamshire.

Bà Karen Ruddlesden, cư dân hạt Dorset, sở hữu con chó tên là Coco có khả năng đánh hơi cortisol duy nhất trên thế giới, phát hiện nhanh mức cortisol xuống thấp - triệu chứng của bệnh Addison (do tuyến thượng thận hoạt động kém, gây sậm da, tụt huyết áp và yếu người).

Tình trạng của Ruddlesden là tuyến thượng thận đã bị cắt bỏ cách đây 10 năm và hiện thời cơ thể không thể sản xuất cortisol tự nhiên. Coco cảnh báo Ruddlesden khi mức cortisol xuống quá thấp bằng cách liếm người chủ nhân theo một cách đặc biệt để phân biệt rõ với cách "liếm yêu". Nếu không có sự "nhắc nhở" này, Ruddlesden có thể rơi vào hôn mê hay thậm chí tồi tệ hơn nữa.

Trước khi nhận Coco vào năm 2010, Ruddlesden rất sợ khi buộc phải rời nhà. Kể từ khi có Coco bên người, Ruddlesden thoải mái trong các  chuyến du lịch. Thậm chí khi đến bệnh viện để nội soi, Ruddlesden cũng yêu cầu có Coco bên mình. Bác sĩ chữa trị cho Ruddlesden cũng nhận ra tài năng tuyệt vời của Coco.

Chó được huấn luyện dò tìm bệnh ung thư ở MDD.

Chó của MDD phục vụ trong gia đình và cả các phòng thí nghiệm. Trong hộ gia đình, chó "y khoa" của MDD đánh giá triệu chứng bệnh qua hơi thở, còn trong phòng thí nghiệm những con chó nghiên cứu ung thư có nhiệm vụ đánh giá các mẫu hơi thở và nước tiểu.

Bác sĩ Claire Guest cũng hưởng lợi ích từ chính những con chó của bà. Một hôm, con chó tên Daisy - được huấn luyện để phát hiện các dạng ung thư bàng quang, thận và tiền liệt tuyến - giúp Guest biết được mình bị ung thư vú. Chuyện là, một ngày sau khi rời khỏi phòng thí nghiệm và mở cửa sau xe cho đàn chó phóng ra ngoài, nhưng Daisy vẫn cố ở lại.

Guest kể: "Daisy cứ nhảy lên mặt tôi dường như có vẻ lo lắng và cứ chạy lòng vòng quanh tôi. Thậm chí Daisy còn nhảy xổ vào vùng ngực khiến tôi thấy đau nhói". Về sau, khi đi khám Guest mới biết mình đã bị ung thư vú. Sau đó, Guest được phẫu thuật cắt bỏ hạch bạch huyết.

Mark Ruefenacht, Giám đốc Tổ chức phi lợi nhuận Dogs4Diabetics ở bang California (Mỹ), khẳng định khả năng chó đánh hơi phát hiện mức giảm đường huyết là hoàn toàn chính xác. Theo Ruefenacht, mức đường huyết khi tăng hay giảm đều khiến cho cơ thể thoát ra một mùi đặc trưng qua hơi thở hay mồ hôi giúp con chó được huấn luyện dễ dàng nhận biết được tức thì.

Còn theo bác sĩ Mortimor O'Connor Bệnh viện Đại học Victory (Ireland), chó còn có khả năng đánh hơi phát hiện sự thay đổi của da người, cảm nhận sự thay đổi của từ trường và điện trường do cơ thể người phát ra