Nhà văn Nguyễn Khắc Phục: Hãy thử làm như tôi đi…?
Bao nhiêu năm nay, thấy bọn trẻ ở đâu đau ốm, hay có hoàn cảnh khốn khó là ông lại thức đêm ì ạch viết, kiếm vài chục triệu nhuận bút thế rồi lại cho bằng sạch. Có anh bạn thân nào cần in cuốn thơ, quyển truyện, ông đôn đáo chạy vạy lo tiền, xăng xái rút hầu bao, nhiều khi tiêu nhẹm đến đồng xu cuối cùng.
Con người kỳ cục này là ai thế. Xin thưa! Chính là nhà văn Nguyễn Khắc Phục. Ông đã làm kha khá chuyện ngược đời. Ví dụ như vụ ông làm một lúc mấy cái xin. Xin về hưu, xin ra khỏi Hội Nhà văn, và xin...
Muốn nói gì thì nói, người ta vẫn phải công nhận, sách ông viết về Hà Nội chất cao hơn đầu đủ các thể loại: tiểu thuyết, sử thi, ký, kịch bản phim, kịch bản sân khấu mà thể loại nào khối lượng cũng đồ sộ, như thể có một dòng nham thạch khổng lồ ở con người này cứ tuôn trào chảy mãi không thôi... Hiểu biết sâu sắc về Hà Nội, lao động như một con trâu cày, kiến thức uyên thâm, và uy tín đến độ kịch bản cho đại lễ Thăng Long - Hà Nội 1000 năm tuổi chỉ ông chấp bút là người ta mới yên tâm, tin tưởng giao phó. Một lần, cách đây ít lâu, tôi qua nhà ông chơi, chứng kiến ông giữa bãi chiến trường với cơ man nào là toan giấy và màu nước. Ái chà! Ông nhà văn thích làm họa sĩ đây mà.
Định hỏi chuyện ông về cái nghề tay ngang này, nhưng, chưa độ 5 phút thì chuông điện thoại réo, nào Bộ Ngoại giao, tiếp đến Trung ương Đoàn, gọi hỏi ông cho ý tưởng. Ông đang nói chuyện với Trung ương Đoàn rất vui vẻ xăng xái thì chiếc điện thoại di động của ông đổ từng hồi dài, lại đến Bộ Công an... Ôi chao! Ông nhiều việc quá thế này, tha cho ông thôi, để khi khác đến quấy quả ông vậy.
Trở lại gặp ông lần này khi ông đã hoàn thành xong xuôi từ kịch bản đề cương cho đến kịch bản chi tiết chương trình Đại lễ Thăng Long - Hà Nội 1000 năm tuổi trình Thủ tướng Chính phủ. Nghĩa là ông và tôi có thể con cà con kê đủ các thứ chuyện trên trời, dưới bể.
PV: Nhìn những đầu việc ông làm mà khen ông thì hóa ra bằng thừa, nhưng vẫn phải nói: Đúng là ông Phục, phục tài ông quá!
Nhà văn Nguyễn Khắc Phục: Ôi dào! Nói thật là chưa bao giờ tôi đi họp nhiều như từ lúc về hưu cho đến giờ. Mà cuộc họp nào cũng kính thưa, kính gửi nhiều quá, đến sốt hết cả ruột. Mình chỉ muốn bàn đến cái việc trọng tâm cho xong đi, rồi thì lại nhanh chóng mà còn làm các việc khác nữa chứ. Quỹ thời gian đâu có nhiều, nên cứ phải vắt chân lên cổ mà chạy đua với thời gian...
PV: Ông mang tâm trạng "nước sôi lửa bỏng" để viết kịch bản cho Đại lễ 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, vậy cảm xúc trong ông khi chấp bút viết nó sôi sục ra sao?
Nhà văn Nguyễn Khắc Phục: Cảm xúc lớn nhất thấy Việt
 |
| Nhà văn Nguyễn Khắc Phục và cố nhà văn Kim Lân. |
PV: Ông là người vô cùng hào phóng khi mang hết đồng tiền nhuận bút các kịch bản ra cho trẻ nhỏ, như vụ mổ tim cho trẻ bị nhiễm chất độc da cam...
Nhà văn Nguyễn Khắc Phục: Có đáng gì đâu...
PV: Nhưng vì lòng hảo tâm của ông mà nhiều người đến hơn...
Nhà văn Nguyễn Khắc Phục: Đến với đứa trẻ đó.
PV: Đến với ông nữa chứ.
Nhà văn Nguyễn Khắc Phục: Ồ! Đúng rồi, họ tin điều này: Trông lão lẩm cẩm đấy nhưng lão mà nói điều gì thì nhất định lão làm. Ca mổ tim đó nhiều người giúp chứ tôi giúp được hai mấy triệu ăn thua gì. Ngày 19-4 năm ngoái, kịch bản Ngày văn hóa các dân tộc Việt Nam được trả nhuận bút 39 triệu đồng tôi cho hết trẻ em miền núi, cái làng ở Kon Tum ấy. Tôi bảo Ủy ban Dân tộc tỉnh Kon Tum làng đấy còn có hai trăm người đói khổ, khoảng năm chục đứa trẻ đang sống trong đó, mà tôi có 39 triệu thôi thì ai đó bù thêm 1 triệu thành 40 triệu để cho 50 đứa trẻ, thế là tỉnh họ cho thêm 1 triệu nữa.
PV: Ông cứ xông xênh với thiên hạ như thế thì liệu trong gia đình ông có ai phàn nàn gì không?...
Nhà văn Nguyễn Khắc Phục: Không đâu, nhà tôi hiểu rất rõ tôi mà, bao nhiêu năm nay tôi vẫn vậy chứ đâu phải chỉ bây giờ. Nhà tôi không dư giả gì đâu. Vợ tôi là hiệu trưởng về hưu, con cả của tôi làm ở báo Phụ nữ Sài Gòn, đứa thứ hai thì dạy học, đứa thứ ba cũng đi tập tọng viết như bố. Tôi vừa làm nhà cho con ở Sài Gòn vẫn đang nợ tiền, trả lãi ngân hàng nhưng tôi bảo với con tôi: "Thôi con ơi việc này cho bọn trẻ con trước đã, còn mình có thời gian, sức lức mình xoay sở, mình tính sau". Con tôi nghe ngay. Tôi cứ lẩn thẩn thế nhưng mà vui...
PV: Ông giúp mọi người nhiều như thế thì có bao giờ giúp đến đồng xu cuối cùng của mình?
Nhà văn Nguyễn Khắc Phục: Nhiều chứ lị, tôi mà "nóng mắt" lên là cho tất, rồi sau đó tìm mọi cách cày để kiếm tiền. Kiếm tiền bằng lao động, chứ chả còn cách nào khác. Tôi không xin ai bao giờ cả... Khi nào thấy bọn trẻ con khó khăn, tôi lại loay hoay nghĩ cách, hết cách rồi thì viết báo. Thấy có những ca trẻ em trong hội chữ thập đỏ gặp khó khăn, tôi nhấc máy gọi ngay cho một tờ báo quen bảo với Tổng biên tập: "Anh đang không có tiền, bây giờ cậu cho anh viết chuyện trinh thám dài kỳ nhé, in xong cậu trả nhuận anh bút thật cao lên, nhuận bút đấy anh cho hết bọn trẻ. Cậu được cái lợi là có bài báo, còn anh có cái lợi là cho được tiền trẻ con". Thế là cậu ấy đồng ý, cuối cùng cũng kiếm đâu được hai mấy triệu, nhưng như thế có nghĩa là tôi mất hơn một tuần ngồi bịa đặt đủ các thứ, trinh thám, thám tử thế nào...
PV: Có ai bĩu môi dè bỉu ông là "GS Biết tuốt", lĩnh vực nào cũng nhẩy vào không, nào thì hết sử thi, lịch sử lại trinh thám dài kỳ...?!
Nhà văn Nguyễn Khắc Phục: Có chứ lị. Có người xỏ xiên: "Văn chương của ông á... chả ngửi nổi!". Tôi mới bảo: "Vâng, đúng thế! Tôi xin lỗi các vị nhá. Tôi không làm văn chương, mà các vị bảo tôi viết vơ bèo vạt tép. Tôi cũng không xấu hổ đâu, các vị đừng mong tôi xấu hổ. Những chữ vơ bèo vạt tép ấy thật ra lại là những chữ rất cao cả. Nó cao cả hơn tác phẩm tôi đã từng viết, còn các ông thích nói gì cứ nói. Kể cả các ông bảo tôi ham danh tiếng, thích người khác biết đến mình cũng được. Vậy hãy thử làm như tôi đi, có làm được không hay chỉ ở đấy khoác lác?!. Tôi chưa nói đến các hội viên, tôi yêu cầu mỗi đảng viên hãy làm ngay việc gì tốt có thể cho người bên cạnh mình thì chắc chắn xã hội phải khác.
PV: Nhân tiện đây cũng xin hỏi nhà văn, một câu xưa như trái đất: Thành công nhất của một con người là gì? Và thành công nhất của một nhà văn là gì?
Nhà văn Nguyễn Khắc Phục: Thành công nhất của con người mà thành công cao nhất so với cả nhà văn nữa là sống hết năng lực của mình cho điều mình cho là quan trọng nhất. Đấy chính là hạnh phúc. Nhà văn cứ tưởng rằng quan trọng nhất là kiệt tác. Tôi chả biết với người khác thế nào chứ với tôi chưa chắc mình đã viết được kiệt tác nhưng hạnh phúc là nhà văn được sống trong đất nước nào cơ. Bản thân anh ta không có tác phẩm Nobel nhưng được sống trong một đất nước hạnh phúc, ấy mới là lý tưởng, chứ anh ta được Nobel nhưng sống trong một đất nước đau khổ thì vô ích. Một đất nước được tôn trọng, mọi người được sống yên, trẻ con không bị làm nhục, đất nước không bị xâm phạm thế là nhất rồi.--PageBreak--
PV: Ông quả là người giàu lòng nhân ái...
Nhà văn Nguyễn Khắc Phục: Tôi ao ước thành lập Quỹ "Cơ hội cho trẻ em" không nhất thiết phải là trẻ em nghèo. Muốn vậy thì phải có tiền mà tôi chưa kiếm đâu ra được. Hiện nay tôi đang cố xoay xở các mối liên hệ. Còn nói thánh, nói tướng mà không có tiền thì không giúp được!...
PV: Ông như một kim từ điển, bách khoa toàn thư, nhiều bộ, ngành hay tìm đến ông để nhờ cố vấn, nhưng ông làm nhiều quá thì có bị ai ghét gì không?
Nhà văn Nguyễn Khắc Phục: Không có đâu, may lắm số người không hiểu gì về tôi ít lắm. Đấy nếu đến đây thì phút chốc họ không còn dị nghị nữa, tôi lao động thế này cơ mà, ăn uống vớ vẩn trong một ngôi nhà thuê. Mới lại họ ghét cũng vô ích vì tôi có liên quan đến ai đâu, nhưng nếu cần thì tôi sẽ làm cho nhiều kẻ căm thù tôi hơn...
PV: Ấy chết! Sao lại thế? Bằng cách nào ạ?
Nhà văn Nguyễn Khắc Phục: Bằng hành động, tôi sẽ chỉ mặt vạch tên những kẻ phản bội Tổ quốc. Cái đó tôi không nương nhẹ đâu còn những chuyện khác tài cán, năng lực, tính khí con người tôi không để ý. Điều tôi quan tâm là Tổ quốc, dân tộc, đất nước, và những người thân thiết của mình, bạn bè anh em gia đình. Còn sự nghiệp vẫn đứng đằng sau.
Có câu "đẹp hơn nước mắt", tôi có thái độ nhiều khi rất cực đoan như thấy người ta đi những cái xe quá sang trọng, ăn những bữa tiệc quá tốn kém mà nếu bớt đi một tý thôi, đã giúp được bao cảnh đời bất hạnh. Nếu lòng tốt của mỗi người thiết thực, tự giác thì dân đỡ khổ chứ. Mình cứ nói thẳng ra rằng, một đứa trẻ nó cần bằng này tiền là có thể thoát nghèo. Bằng ấy tiền đứa trẻ cần thì một đảng viên bình thường có thể giúp được. Chưa nói đến dân, nhưng học tập Cụ Hồ thì các cán bộ làm gương đã sau rồi mới đến dân.
Ta cứ hình dung mỗi khu phố này có một đảng viên gương mẫu, họ hỏi ý kiến người dân, đảng viên lo thúc giục bà con quét dọn khu phố, chòm xóm có nghiện thì khuyên can, ai ốm đau gia đình họ không thể cáng đáng thì đảng viên giúp đỡ lo lắng. Mỗi một hạt nhân, một cơ sở như thế thì Đảng trở nên vững mạnh hơn nhiều. Ý thức của mỗi cá nhân, nhưng không được phép nhân danh cái gọi là "ta lo cho cái to mà không làm cái bé" thực ra là nói dối.
PV: Ông có thể nói cụ thể hơn không?
Nhà văn Nguyễn Khắc Phục: Tôi có những người bà con giàu khủng khiếp, nhưng tôi ghét lắm bởi thói đạo đức giả. Tài cán có thế thôi tại sao giàu một cách vô lý thế được?! Tôi nói thẳng với các bác ấy là: "Các ông tài cán như thế nào tôi biết chứ, tại sao lại giàu thế (?!)". Một quyết định về dự án, ông không phải là người nằm trong quy hoạch dự án, nhưng bằng cách nào đó ông biết chuẩn bị có dự án nhà đất. Dân bán lại cho các ông vài nghìn đồng/mét, bán xong xuôi đâu đấy dân mua xe máy uống được vài cốc rượu thì hết tiền. Ít lâu sau, làm dự án mở đường lấy tiền nhà nước làm xa lộ, thế là lập tức đất các ông mua từ một nghìn trở thành một triệu. Thế là ăn cướp chứ là cái gì, đừng kể với tôi là các ông tài giỏi. Bây giờ nếu biết hối hận, dù muộn hãy chia sẻ bớt ra đi.
Nếu cứ thế này, hình dung những người bán đất tuyệt vọng, bán đất hết đường rồi thế nào. Nhà tôi chả có cái quái gì nhưng họ sẽ đến nhà những người anh em của tôi họ đập. Tôi bảo: "Tôi nói cho các ông biết các ông sống thế này tôi chỉ sợ một ngày kia các ông không có chỗ mà chạy thôi". Đấy là cảm giác sốt ruột.
PV: Ông chơi hệt như một họa sĩ đích thực. Ông vẽ nhiều quá, dễ đến cả hàng trăm bức tranh ấy chứ không ít. Ông có kiếm được kha khá tiền bằng vẽ tranh không?
Nhà văn Nguyễn Khắc Phục: Kha khá ở đâu ra. Tôi rất muốn bán nhưng có ai mua đâu mà bán. A! cái con bé cháu trong bếp đang cười kia kìa. Ở nhà, bác cháu vẫn cười với nhau khi nói đến tranh "có chó nó mua ấy mà". Đấy, tí nữa cháu vào trong kia mà xem tranh có 5, 6 bức đi tìm Phật thích lắm... Này, có thích nghe câu chuyện vui không?
PV: Dạ, chuyện gì ạ?
Nhà văn Nguyễn Khắc Phục: Mới đây này, tôi thấy rất vui khi đọc một cái bài ở trên mạng, "Lão ấy tên là Kiếm Trác Xu Nguyễn Khắc Phục. Chắc chắn lão này là Kiếm Trác Xu, lão ấy biết cái quái gì về kiến trúc mà thiết kế đồng hồ đếm ngược ở đền Bà Kiệu"... Khổ nỗi! Cái đồng hồ đấy xấu thật nhưng có phải tôi thiết kế đâu. Tôi chỉ nghĩ ra làm cái đồng hồ đếm ngược rồi cậu nào đó thiết kế, chọn địa điểm.
Xong có anh chát chữ bên cạnh lại bảo: "Nhầm rồi! bác ấy chỉ nghĩ ra ý tưởng thôi còn thực hiện là người khác, nên không thể gọi bác ấy là Kiếm Trác Xu được". Ha ha... Thay vì gọi là kiến trúc sư thì hắn gọi mình là Kiếm Trác Xu. Chả buồn, phì cười. Thế là hóa ra 1000 năm Thăng Long - Hà Nội cho đến giờ, cái vận hành nhịp nhàng nhất, làm dễ nhất giờ còn lại chính là cái đồng hồ đếm ngược, mặc dù nó xấu chứ chả là cái gì...
Ông già nhà văn đáng kính còn kể nhiều câu chuyện vui buồn khác nữa, nhưng thôi, tôi chỉ giữ lại cho mình tôi thôi