Vải làm từ… bã cà phê
Khi thành lập hãng dệt may Singtex gần 10 năm trước, ông Jason Chen, người Đài Loan, không bao giờ nghĩ rằng hãng của ông sẽ có ngày đứng trước nguy cơ phá sản. Ông nói: "Lần nào cũng vậy, hễ chúng tôi tung ra thị trường một loại sản phẩm mới thì chỉ một thời gian ngắn, đã thấy xuất hiện hàng nhái do một số hãng ở Đông Nam Á sao chép lại và bán với giá rẻ hơn".
Nhưng bây giờ, hiểm họa phá sản đã không còn. Bằng cách nghiền bã cà phê - vốn vẫn được coi là rác thải - thành những hạt cực nhỏ rồi trộn với sợi, các loại vải dùng trong may mặc của hãng, Singtex đã bỏ xa các đối thủ cạnh tranh và trở thành một trong những doanh nghiệp hàng đầu thế giới về mặt hàng này, và đã được cấp bằng sáng chế. Nó có những đặc tính hoàn toàn mới lạ: Nhanh khô hơn và không bốc mùi khó chịu nếu phải mặc nó một vài ngày.
Ý tưởng sản xuất vải từ bã cà phê do vợ ông Chen nghĩ ra khi hai ông bà ngồi trong tiệm cà phê Starbucks. Cầm ly cà phê trên tay, bà bỗng nhớ đến một kinh nghiệm dân gian: Để khử những mùi khó chịu trong tủ lạnh, người ta thường đặt vào đó một chiếc hộp có chứa bã cà phê. Bà tự hỏi: Nếu bã cà phê hút được mùi trong tủ lạnh thì liệu nó có hút được mùi mồ hôi trong những bộ quần áo thể thao hay không?
Sau khi trao đổi với chồng, ngay ngày hôm đó, ông Chen tiến hành tra cứu xem đã có bằng sáng chế nào về chất khử mùi ở quần áo hay chưa. Khi biết là chưa, ông đã bỏ ra 1 năm mày mò, làm thử. Thoạt tiên, ông sấy khô rồi khử chất dầu còn lại trong bã cà phê vì chính loại dầu này khiến cho cà phê có màu nâu sẫm. Tiếp theo, bã cà phê được nghiền thành hạt cực nhỏ rồi trộn với sợi polyester từ vỏ chai PET phế thải, hàm lượng 5%. Chất phụ gia "không bình thường" này đã khiến những loại quần áo thể thao vừa nhanh khô, lại vừa hấp thu toàn bộ các mùi hôi, kể cả mùi hôi nách và mùi khói thuốc lá.
Tuy nhiên, đó vẫn chưa phải là thành công. Loại quần áo thí nghiệm này có mùi thơm dễ chịu nhưng chỉ sau vài tháng, nó lại có mùi dầu. Ông Chen nói: "Tôi phải thay đổi công thức pha chế để sao cho sau một thời gian dài sử dụng, nó vẫn như mới nguyên. Trong mỗi cái áo, có chứa khối lượng bã của ba tách cà phê. Loại vải ấy, tôi đặt tên là S.Cafe".
Hiện tại, mỗi tháng Singtex sản xuất 100 tấn vải pha bã cà phê và doanh thu hàng năm là 10 triệu USD. Từ loại vải ấy, các hãng may mặc cung cấp hơn 1 triệu bộ quần áo dành cho cầu thủ của Câu lạc bộ FC Liverpool và các cổ động viên của câu lạc bộ này.
Theo ông Chen, Singtex thu gom mỗi ngày khoảng 500 kg bã cà phê từ các siêu thị, các tiệm cà phê để chế biến thành sản phẩm, và các hãng thể thao như Puma, Vaude, Nike, Timberland và Hugo Boss đều có sản phẩm dùng vải của ông may áo phông, quần và cravat.
Ngoài Singtex, từ đầu năm nay, Hãng sản xuất đồ lót Wacoal của Nhật Bản cũng bắt đầu sản xuất đồ lót phụ nữ từ chất liệu vải - cà phê. Theo quảng cáo của Wacoal, những lỗ nhỏ li ti trong bột cà phê đã khử dầu có khả năng hấp thụ mùi mồ hôi cực nhanh và có thể giảm nhiệt lên tới 20C, lại mau khô nên đã tạo cảm giác mát mẻ dễ chịu. Hai doanh nghiệp sản xuất vải và thảm - hãng Domo Group của Bỉ và Interface của Mỹ - cũng sẽ bán ra thị trường loại thảm chứa bột bã cà phê từ năm tới. Sợi dệt thảm được tẩm bột bã cà phê, ngoài việc khử mùi, nó có tác dụng xua đuổi những loại mọt hại thảm do chất cafein có trong nó.
Năm 2012, sản lượng cà phê thế giới là 8,5 triệu tấn. Tuy nhiên chỉ có 2 phần nghìn trong số này được người tiêu dùng thưởng thức. 99,8% số còn lại trở thành rác thải. Tại Việt Nam, mỗi năm cũng có hàng chục nghìn tấn bã cà phê được bỏ đi trong lúc bã cà phê có khả năng làm tơi đất vì chất hữu cơ này thu hút giun đất phát triển. Bên cạnh đó, nó còn giúp làm giảm độ pH trong đất
Năm 2000, một doanh nhân người Bỉ là Gunter Pauli có ý tưởng dùng bã cà phê để sản xuất nấm ăn. Trước ông, năm 1994, một nhà khoa học Trung Quốc là Shuting Chang là người đầu tiên đưa ra ý tưởng sản xuất nấm đông cô (Shiitake) bằng bã cà phê. Tuy nhiên, chính Pauli lại là người đã quảng bá phương pháp sản xuất này ra khắp thế giới