Cuộc chạy đua hàng không mẫu hạm

15:26 21/04/2025

Lần đầu tiên sau 80 năm, Mỹ chứng kiến thách thức đáng kể đối với sự thống trị về tàu sân bay của mình.

Hải quân Mỹ sở hữu 11 tàu sân bay lớp Nimitz và Bush được phân chia giữa hạm đội Thái Bình Dương và Đại Tây Dương, trở thành quốc gia có nhiều tàu sân bay nhất thế giới. Quốc gia có nhiều tàu sân bay thứ hai là Trung Quốc, với ba tàu. Nhưng hãy xem xét điều này: chỉ hơn một thập kỷ trước, Trung Quốc không có một tàu sân bay nào.

Trong suốt chiều dài lịch sử, Trung Quốc theo truyền thống là một cường quốc trên bộ, nhưng khi đạt được vị thế siêu cường hải quân, họ đang hiện đại hóa và mở rộng lực lượng hải quân và không quân để bảo vệ lợi ích hàng hải của mình. Đó là lý do tại sao họ đưa vào hoạt động tàu sân bay đầu tiên - Liêu Ninh - vào năm 2012. Ban đầu là một thân tàu chưa hoàn thiện, rỉ sét, được mua từ một xưởng đóng tàu của Ukraina năm 1998, Liêu Ninh cuối cùng được hoàn thiện tại một xưởng đóng tàu ở Đại Liên, Trung Quốc.

Một tàu sân bay thứ hai - Sơn Đông - được chế tạo như bản sao của Liêu Ninh và chứng minh rằng Trung Quốc có thể tự mình đóng tàu sân bay. Chiếc thứ ba - Phúc Kiến - được hạ thủy năm 2022 và chứng minh Trung Quốc không chỉ đóng mà còn có thể thiết kế tàu sân bay của riêng mình.

Cuộc chạy đua hàng không mẫu hạm -0
Tàu Gerald R. Ford trở về Căn cứ Hải quân Norfolk sau khi hoàn thành chuyến triển khai đầu tiên tới Đại Tây Dương ngày 26/11/2023.

Các chuyên gia tin rằng Trung Quốc cuối cùng có thể đóng tới 7 tàu sân bay vào năm 2049, kỷ niệm 100 năm Cách mạng Trung Hoa. 7 tàu sân bay sẽ ngang bằng với Hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ. Và với hơn 370 tàu chiến, Hải quân Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLA) đã có nhiều tàu hơn Hải quân Mỹ, với 295 tàu. Khi hạm đội tàu sân bay mới của Trung Quốc tiếp tục phát triển để chuẩn bị cho năm 2049, giới lãnh đạo quân sự và nhà phân tích quốc phòng đang theo dõi chặt chẽ. Liệu PLA có thể bắt kịp Mỹ về số lượng, công nghệ hay cả hai?

Những khác biệt

Cả Nimitz và Liêu Ninh đều đại diện cho phần lớn tàu sân bay ở các quốc gia tương ứng. Nhóm tàu lớp Nimitz chiếm 10 trong số 11 tàu sân bay của Mỹ. Trung Quốc hiện đang vận hành hai tàu sân bay: Liêu Ninh, hạ thủy năm 2012 và Sơn Đông, hạ thủy năm 2019, có khả năng gần như giống hệt nhau.

Matthew Funaiole, thành viên cấp cao của dự án China Power tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, đánh giá: “Một trong những điểm khác biệt lớn nhất giữa các tàu sân bay là ở hệ thống phóng máy bay. Lớp Nimitz sử dụng hệ thống máy phóng chạy bằng hơi nước (CATOBAR) cho phép máy bay cất cánh khi đã được tiếp nhiên liệu và trang bị vũ khí đầy đủ, tối đa hóa hiệu quả chiến đấu của chúng. Ngược lại, Liêu Ninh và Sơn Đông dựa vào đường dốc nhảy cầu, hạn chế trọng lượng cất cánh của máy bay và giảm đáng kể tải trọng nhiên liệu và vũ khí. Điều này hạn chế cả tầm bay và hỏa lực của máy bay trên tàu sân bay Trung Quốc”.

Không đoàn Tàu sân bay lớp Nimitz thường có 60 máy bay chiến đấu trở lên.

Một điểm khác biệt lớn nữa giữa hai tàu là hệ thống đẩy. Tất cả tàu sân bay của Mỹ đều chạy bằng năng lượng hạt nhân. Funaiole bình luận: “Tàu sân bay Nimitz hoạt động trong nhiều thập kỷ mà không cần tiếp nhiên liệu, trong khi tàu sân bay chạy bằng năng lượng thông thường của Trung Quốc cần tiếp nhiên liệu thường xuyên, hạn chế phạm vi hoạt động và sức bền của chúng”.

Mặc dù tàu sân bay Trung Quốc thường hoạt động gần Trung Quốc đại lục hơn so với đối tác Mỹ đi khắp thế giới, nhưng nếu họ muốn mạo hiểm ra nước ngoài xa hơn, năng lượng hạt nhân là giải pháp phù hợp. Đó không phải là hạn chế duy nhất được tích hợp vào tàu sân bay Trung Quốc. Alex Luck, một nhà phân tích hải quân độc lập viết cho Naval News, quan sát: “Tàu sân bay Trung Quốc có lượng giãn nước bằng khoảng hai phần ba tàu sân bay Nimitz. Vì vậy, chúng có một số hạn chế cố hữu về số lượng máy bay đưa lên tàu, loại máy bay nào và chúng có thể hỗ trợ phi đội của mình trong bao lâu trong các hoạt động. Ví dụ, chúng không có khả năng cảnh báo sớm trên không và khả năng kiểm soát tương tự như dòng máy bay E-2 của Mỹ, thay vào đó sử dụng trực thăng”.

Nhiệm vụ chính của tàu sân bay là triển khai sức mạnh không quân, và trái tim của tàu sân bay là phi đội máy bay, đặc biệt là máy bay chiến đấu tấn công được đưa lên tàu. Luck lưu ý rằng “Số lượng máy bay mà hai tàu sân bay Trung Quốc có thể đưa lên tàu vẫn chưa được xác nhận, nhưng chúng được nhìn thấy đang di chuyển với 24 máy bay phản lực chiến đấu trên sàn bay. Tàu sân bay lớp Nimitz thường đưa lên tàu khoảng 60 máy bay trở lên”.

Năm 2012, lớp Nimitz thường đưa vào hoạt động bốn phi đội máy bay chiến đấu tấn công, thường là hai phi đội gồm 10 đến 12 máy bay chiến đấu F/A-18C Hornet cũ và hai phi đội gồm 10-12 máy bay chiến đấu F/A-18E/F Super Hornet, tổng cộng là 40 đến 44 máy bay chiến đấu. Liêu Ninh và Sơn Đông được trang bị máy bay chiến đấu tấn công Thẩm Dương J-15, máy bay cánh cố định duy nhất của Trung Quốc hoạt động trên tàu sân bay.

Mặc dù sức mạnh ngày càng tăng, tàu sân bay Trung Quốc nhỏ hơn và ít hữu ích hơn so với tàu sân bay của Mỹ. Tuy nhiên, quốc gia này đang áp dụng cách tiếp cận có tính toán không chỉ để đóng và thiết kế tàu mà còn xây dựng lực lượng tàu sân bay được đào tạo bài bản. Funaiole nói: “Cuối cùng, Liêu Ninh và Sơn Đông là những bước đệm cho Trung Quốc, hữu ích cho việc đào tạo và phát triển kinh nghiệm không quân hải quân”.

Tàu sân bay thứ 3 của Trung Quốc - Phúc Kiến - trong chuyến thử nghiệm trên biển đầu tiên ngày 8/5/2024.

Phát triển thế hệ tàu kế tiếp

Tàu sân bay mới nhất của Mỹ là USS Gerald R. Ford, duy nhất không thuộc lớp Nimitz trong hạm đội và là tàu đầu tiên trong lớp của nó. Phúc Kiến (Fujian) cũng là tàu đầu tiên trong lớp của nó, một thiết kế hoàn toàn mới của Trung Quốc và là sự thay đổi đáng kể so với hai tàu sân bay đầu tiên. Funaiole giải thích: “So sánh giữa lớp Ford và Phúc Kiến thú vị hơn một chút. Nhưng vẫn còn một khoảng cách lớn về khả năng. Phúc Kiến là nỗ lực đầu tiên của Trung Quốc trong việc chế tạo tàu sân bay hiện đại và nó đại diện cho một bước tiến đáng kể của PLA. Giống như lớp Ford, nó sử dụng hệ thống CATOBAR, nghĩa là sử dụng máy phóng thay vì nhảy cầu, cho phép phóng máy bay nặng hơn với tải trọng lớn hơn”.

Luck nói thêm: “ Phúc Kiến, giống như Ford, sử dụng máy phóng điện từ và thiết bị hãm, mặc dù được cho là có thiết kế hơi khác. Phúc Kiến có ít hơn một máy phóng (tổng cộng ba) và ít hơn một thang máy máy bay (tổng cộng hai) so với Ford, điều này có một số hậu quả đối với cách xử lý các hoạt động trên boong bay”.

Luck giải thích: “Phúc Kiến, cũng khác về hệ thống đẩy và kích thước. Tàu lớp Ford, giống như tàu lớp Nimitz trước đó, chạy bằng năng lượng hạt nhân. Phúc Kiến chạy bằng năng lượng thông thường, tương tự như Liêu Ninh và Sơn Đông. Tàu sân bay Trung Quốc có lượng giãn nước nhỏ hơn một chút, khoảng 85.000 tấn so với 100.000 tấn của Ford. Tuy nhiên, Phúc Kiến nhìn chung giống Ford hơn nhiều so với Liêu Ninh và Sơn Đông so với lớp Nimitz ”.Funaiole chỉ ra: “Phúc Kiến sẽ cần tiếp nhiên liệu thường xuyên, hạn chế khả năng tiến hành các hoạt động liên tục”. Luck đồng ý và chỉ ra một nhược điểm khác trong thiết kế của tàu sân bay Trung Quốc: “Được cung cấp năng lượng thông thường, Phúc Kiến sẽ phụ thuộc nhiều hơn vào tàu tiếp tế và có thể không thể lưu trữ nhiều đạn dược và nhiên liệu cho phi đội không quân (không đoàn) của mình so với Ford”. Phi đoàn không quân được giao cho Ford về cơ bản giống với phi đoàn không quân năm 2012, với một ngoại lệ lớn: máy bay chiến đấu F/A-18C Hornet cũ đã được thay thế bằng máy bay chiến đấu F/A-18E/F Super Hornet, tạo nên một sàn bay toàn Super Hornet.

Đối với tàu sân bay mới của Trung Quốc, Luck giải thích: “Chúng tôi vẫn chưa biết quy mô phi đoàn không quân của Phúc Kiến. Tôi ước tính quy mô của phi đoàn không quân trên tàu Liêu Ninh hoặc Sơn Đông gấp đôi, nhưng ít máy bay hơn so với khả năng xử lý tối đa của Ford”. Phúc Kiến có thể sẽ vận hành máy bay chiến đấu J-15, ít nhất là cho đến khi máy bay J-35 mới sẵn sàng ra khơi.

Một máy bay chiến đấu J-15 cất cánh từ tàu sân bay Liêu Ninh bằng đường dốc trượt của tàu.

Không đoàn trên tàu sân bay

Đến năm 2045, cả tàu Ford và Phúc Kiến đều vẫn đang hoạt động (nếu không chiếc nào bị đánh chìm trong giao tranh). Mặc dù các tàu vẫn giữ nguyên, nhưng đã có những thay đổi đáng kể đối với máy bay chở theo cả hai tàu, khiến chúng trở nên mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Vào những năm 2030, Hải quân Mỹ dự kiến sẽ đưa vào sử dụng một máy bay chiến đấu thế hệ thứ sáu mới, Next Generation Air Dominance (NGAD). NGAD của Hải quân, tách biệt với chương trình của Không quân cùng tên, là cơ hội để lực lượng này khắc phục một số thiếu sót về thiết kế của F-35, cụ thể là thiếu tầm bay và tải trọng vũ khí tương đối nhỏ. Do đó, NGAD của Hải quân Mỹ có thể sẽ tạo ra một máy bay chiến đấu tương đối lớn cho sàn bay của tàu sân bay; một máy bay có thể cung cấp cho tàu sân bay một cú đấm tầm xa, vượt xa vũ khí chống hạm của Trung Quốc. NGAD sẽ thay thế chiếc Super Hornet cuối cùng, tạo ra một sàn bay kết hợp giữa máy bay chiến đấu F-35C và NGAD.

Năm 2045 cũng sẽ chứng kiến sự thay đổi hoàn toàn trên boong tàu bay của Phúc Kiến. Shenyang J-35, lần đầu tiên được tiết lộ vào năm 2012, đã bị kìm hãm trong hơn một thập kỷ do công nghệ động cơ kém hơn, nhưng có vẻ như nó sẽ hướng đến các tàu sân bay của Trung Quốc vào cuối thập kỷ này. Ngoài J-35, một máy bay mới đã được phát hiện vào tháng 12/2024, được gọi tạm thời là “J-XX”. Nó chỉ được nhìn thấy một lần, nhưng ít nhất một chuyên gia hàng không nổi tiếng tin rằng nó có thể là một máy bay trên tàu sân bay. Nếu vậy, nó có thể theo sau J-35 vào đầu những năm 2030. Đến năm 2045, Trung Quốc cũng sẽ vận hành máy bay cảnh báo sớm và kiểm soát trên không Tây An KJ-600, phiên bản của E-2D Hawkeye, giúp tăng cường khả năng kiểm soát máy bay chiến đấu ở tầm xa.

Lần đầu tiên sau 80 năm, Mỹ chứng kiến một thách thức đáng tin cậy đối với sự thống trị của tàu sân bay. Chỉ trong vòng 13 năm, Trung Quốc đã tăng từ không có tàu sân bay lên 3 tàu, và không ai biết chính xác họ sẽ triển khai bao nhiêu tàu sân bay nữa. Trung Quốc càng có nhiều tàu sân bay, họ càng thách thức khả năng kiểm soát Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương của Mỹ - và có thể giành lấy quyền kiểm soát đó trong một cuộc chiến tranh lớn.

Trang Thuần

Theo Cục Quản lý đất đai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), sắp tới bảng giá đất ở nhiều địa phương biến động lớn, điều này sẽ tác động nhiều đến thị trường bất động sản.

Tại phiên tòa sơ thẩm xét xử bị cáo Nguyễn Văn Hậu (Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Tập đoàn Phúc Sơn), Hậu đề nghị Hội đồng xét xử tạo điều kiện cho mình trong khoảng thời gian 6 ngày để nộp toàn bộ số tiền được xác định là thiệt hại của Nhà nước để khắc phục hậu quả. Sáng 3/7, Công ty cổ phần Tập đoàn Phúc Sơn đã nộp thêm 768 tỷ đồng với lý do “thay bị cáo Hậu khắc phục hậu quả vụ án”. Như vậy, bị cáo Hậu đã hoàn thành nghĩa vụ khắc phục toàn bộ hậu quả vụ án với tổng số tiền 1.168 tỷ đồng.

Tại buổi họp báo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường sáng 3/7, liên quan đến vụ việc cán bộ thú y đóng dấu kiểm dịch sai trên 2 thân thịt lợn bị tố nhiễm bệnh của Công ty C.P. Việt Nam, ông Phạm Kim Đăng, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y cho biết, cán bộ thú y đóng dấu sai ở tỉnh Hậu Giang đã bị kiểm điểm và chuyển công tác.

Sáng 3/7, trong cơn mưa lất phất và càng về trưa càng nặng hạt, mưa như trút nước, Đoàn công tác Bộ Tư lệnh Cảnh sát cơ động (CSCĐ) do Đại tá Phạm Hữu Thinh, Phó Tư lệnh CSCĐ, Phó trưởng Tiểu ban diễu binh, diễu hành Bộ Công an, Chỉ huy trưởng Sở chỉ huy diễu binh, diễu hành làm Trưởng đoàn đã có mặt tại Ga Hà Nội để đón hai đoàn tàu đưa gần 600 CBCS từ miền Nam ra huấn luyện diễu binh, diễu hành phục vụ Lễ kỷ niệm 80 năm Quốc khánh.

Ngày 3/7, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy Công an tỉnh Đắk Lắk cho biết, đơn vị vừa triệt phá một tụ điểm chuyên mua bán ma túy cho người nghiện tại nghĩa trang, thu giữ hàng trăm gói ma tuý.

Lấy danh nghĩa là Trưởng Văn phòng đại diện khu vực Bắc Trung bộ của Tạp chí Thương hiệu và Pháp luật, thời gian qua Nguyễn Đình Hiếu cùng đồng phạm đã sử dụng giấy tờ giả của cơ quan, tổ chức để lừa chạy dự án, chạy việc và chạy án cho một số cá nhân, tổ chức trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh rồi chiếm đoạt số tiền lên đến hàng tỷ đồng của mỗi bị hại.

Trong các ngày 1/7 đến 2/7, tại một số thôn thuộc địa bàn phường Sa Pa, xã Cốc San (tỉnh Lào Cai) xảy ra sạt lở đất gây hư hại tài sản, sập nhà cửa. Rất may, 13 hộ dân với tổng số 77 nhân khẩu tại đây đã thoát nạn do được lực lượng Công an và chính quyền xã di dời đến nơi an toàn từ đêm hôm trước.

Trong thời kỳ đại dịch, các cô gái trẻ trên khắp Trung Quốc đã mê mẩn những nhân vật nam đẹp trai trong một loạt trò chơi điện tử lan truyền. Giờ đây, nhiều người đang thuê chuyên gia hóa trang để đưa người yêu ảo của họ vào cuộc sống.

Sau 36 năm (1989), kể từ khi chia tách tỉnh Bình Trị Thiên thành 3 tỉnh là Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế, giờ đây tỉnh Quảng Bình và tỉnh Quảng Trị sáp nhập chính thức “về chung một nhà” là tỉnh Quảng Trị. Ngay từ những ngày đầu nhập tỉnh, cán bộ, chiến sĩ Công an Quảng Trị đã cùng chính quyền địa phương 2 cấp chuyển sang mô hình mới theo lộ trình cải cách bộ máy hành chính, đảm bảo thông suốt, hiệu quả, phục vụ tốt nhất cho nhân dân.

Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) vừa có công văn đình chỉ lưu hành, thu hồi trên toàn quốc nhiều loại mỹ phẩm do có vi phạm về công thức không đúng với hồ sơ, nhãn không đáp ứng quy định.

Trong không gian mạng đầy hấp dẫn của thế giới đọc sách trực tuyến, nơi những Wattpad, Enovel, Webnovel… được giới trẻ xem như “thiên đường sáng tạo”, đang diễn ra một nghịch lý nguy hiểm. Đó là sự phát triển bùng nổ của dòng truyện “ngôn tình 18+”. Nó được khoác lên chiếc áo văn chương nhưng thực chất là vỏ bọc cho những nội dung khiêu dâm trá hình.

Thời gian qua, hàng ngàn người cao tuổi trở thành nạn nhân của các chiêu trò lừa đảo thông qua hình thức nhận gói khuyến mãi, tặng mã trúng thưởng, tri ân khách hàng… Vì sao người già lại trở thành mục tiêu của tội phạm và dễ dàng “sập bẫy” bằng những đòn tâm lý tưởng như đơn giản nhưng rất tinh vi của đối tượng lừa đảo?

Phong trào Hamas ngày 2/7 cho biết đang xem xét đề xuất ngừng bắn mới do Mỹ, Ai Cập và Qatar làm trung gian, trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố Israel đã chấp thuận một lệnh ngừng bắn tạm thời kéo dài 60 ngày nhằm chấm dứt cuộc chiến kéo dài gần hai năm tại Dải Gaza.

Với vai trò là phường trung tâm, ngay sau khi Công an phường Phố Hiến, tỉnh Hưng Yên được thành lập trên cơ sở sáp nhập Công an 6 phường, xã gồm: Hiến Nam, An Tảo, Lê Lợi, Minh Khai, Trung Nghĩa, Liên Phương, đơn vị đã triển khai công việc thông suốt, hiệu quả.

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.