Gian lận tuổi ở giải trẻ Việt Nam, Sông Lam Nghệ An hay VFF đúng?
VFF đã quyết định cấm đội U11 của Sông Lam Nghệ An tham dự giải trẻ trong vòng 2 năm. Nhưng ngay lập tức, đội bóng xứ Nghệ khiếu nại thẳng thừng, khi đưa ra bằng chứng rất thuyết phục.
VFF cấm, Sông Lam Nghệ An không chịu yên
Tháng 8/2024, U11 Sông Lam Nghệ An vô địch giải bóng đá nhi đồng (U11) toàn quốc 2024. Đây là lần thứ 8 trong lịch sử ở cấp độ tuổi này, đại diện xứ Nghệ đăng quang. Thậm chí tính từ năm 2017 cho đến giải gần nhất, SLNA vô địch tới 6 lần. Sự thống trị của U11 SLNA ở mặt trận này được thấy rõ.
Nhưng 1 tháng trước khi U11 SLNA lên ngôi ở giải năm nay, báo Thanh Hóa có bài: “Nghi vấn gian lận tuổi cầu thủ “nhí” Nghệ An: Cầu thủ 14 tuổi đá giải U11?”. Một chi tiết được bài báo này đưa ra: “Cầu thủ B.V.B, số 4 thi đấu xuất sắc, dày dạn kinh nghiệm trận mạc hơn so với các đồng đội cùng trang lứa. Khán giả đặt ra nghi vấn cho rằng, cầu thủ này có dấu hiệu gian lận tuổi.
Vào cuộc tìm hiểu được biết, tại quê của cầu thủ này, B.V.B đã sớm bộc lộ năng khiếu bóng đá. Một phụ huynh có con gái học cùng lớp thời tiểu học với B.V.B cho biết, B.V.B học lực bình thường nhưng năng khiếu chơi bóng vượt trội. Hiện B.V.B đã chuyển trường, được tuyển vào lò đào tạo trẻ SLNA. “Năm học này con gái tôi lên lớp 9 (15 tuổi), cháu sinh năm 2010, cùng lứa với cháu B.V.B”, vị phụ huynh cho hay.
Tiếp tục 1 tháng sau khi U11 SLNA lên ngôi, vào ngày 9/9, VFF đã ban hành quyết định kỷ luật liên quan đến những sai phạm của U11 SLNA. Cụ thể, theo Quyết định số 624: Phạt 10 triệu đồng và cấm U11 SLNA tham gia các giải bóng đá do Liên đoàn Bóng đá Việt Nam tổ chức trong thời hạn 2 năm do đăng ký và sử dụng cầu thủ không đúng độ tuổi quy định; vi phạm nghiêm trọng Điều lệ giải bóng đá U11 Toàn quốc 2024. Thu hồi danh hiệu, cúp, cờ, huy chương và tiền thưởng của U11 SLNA tại giải bóng đá U11 toàn quốc 2024. Đối với cá nhân, VFF ra án phạt cấm làm nhiệm vụ đối với ông Trần Quang Dũng, Trưởng đoàn và HLV trưởng Nguyễn Quang Thọ.
Đúng 1 ngày sau, đại diện Câu lạc bộ Sông Lam Nghệ An (SLNA) cho biết, sẽ khiếu nại quyết định kỷ luật của VFF đối với đội U11 của Câu lạc bộ. Theo đại diện SLNA, trước đó Câu lạc bộ chưa nhận được thông báo của VFF về nội dung kỷ luật đội U11; cũng chưa nhận được thông báo của cơ quan thẩm quyền kết luận việc cầu thủ B.V.B có hồ sơ dự giải U11 toàn quốc 2024 đúng hay sai.
SLNA khẳng định không làm sai lệch hồ sơ của các cầu thủ tham dự giải U11 toàn quốc 2024; không đưa cầu thủ dự giải U11 toàn quốc 2024 sai với độ tuổi quy định. Đại diện SLNA mong muốn, VFF tổ chức buổi làm việc với Câu lạc bộ để sáng tỏ vấn đề.
Ngày 12/9, báo Nghệ An trích chia sẻ của mẹ cầu thủ B.V.B. Người phụ nữ 42 tuổi khẳng định, con trai chị sinh ngày 8/2/2013 tại phường Đậu Liêu, đến ngày 2/3/2013 thì gia đình làm giấy khai sinh cho cháu, tờ giấy đó vẫn còn giữ đến hôm nay. Chị T. và đại diện câu lạc bộ SLNA cũng đưa ra nhiều giấy tờ chứng minh B.V. B. sinh năm 2013 chứ không phải 2010. Trong đó có giấy khai sinh, căn cước mang tên B.V.B sinh năm 2013 và xác minh của cơ quan tư pháp thị xã Hồng Lĩnh.
Tính cho đến hiện tại, tức là 5 ngày sau khi SLNA khiếu nại, VFF chưa có thông báo chính thức. Tuy nhiên, theo thông tin từ báo Tiền Phong dẫn nguồn một đại diện lãnh đạo VFF: “Ban Kỷ luật đã được BTC giải cung cấp hồ sơ, đồng thời cũng có “kênh” khác để làm căn cứ. Trong bóng đá, ngoài hồ sơ pháp lý người ta có thể đo cả xương để xác định tuổi cầu thủ. Chúng ta cần lưu ý nếu thi đấu quốc tế sử dụng cầu thủ quá tuổi, bất kể vì lý do gì Việt Nam sẽ bị phạt rất nặng”.
Làm thế nào để xác định gian lận tuổi
Trên thực tế, việc kiểm tra gian lận tuổi ở giải trẻ Việt Nam vẫn thường dựa trên hồ sơ của cầu thủ ở địa phương. Tất nhiên, một số trường hợp đặc thù là do hoàn cảnh gia đình như thiên tai, bão lụt mà dẫn tới cầu thủ bị mất giấy khai sinh. Vì thế, gia đình phải khai lại. Về điều này, một số trung tâm đào tạo bóng đá trẻ chủ trương không tuyển mộ cầu thủ nếu như không được cầm chính xác trong tay bản gốc. Bên cạnh đó, việc về địa phương xác minh, đánh giá năng lực cầu thủ, phương diện tâm lý, hình thể cũng là những bộ lọc để kiểm tra năm sinh, tuổi thực của cầu thủ.
Một phương án tiếp theo cũng liên quan đến giấy tờ là sổ đăng bộ ở các trường học. Đây là loại sổ có giá trị pháp lý, dùng để ghi danh sách học sinh nhập học theo khóa học do hiệu trưởng nhà trường lưu trữ không thời hạn. Có thể hiểu đơn giản hơn là sổ ghi chép danh sách học sinh nhập học theo thời gian mà hiệu trưởng cần lưu giữ. Trong đó, nội dung sổ đăng bộ bao gồm số thứ tự, họ và tên, giới tính, ngày, tháng, năm, sinh; dân tộc, con liệt sĩ, con thương binh; chỗ ở; họ và tên cha mẹ, nghề nghiệp.
Theo anh Phan Việt Hùng, một facebooker nổi tiếng chia sẻ, sổ đăng bộ này còn có tác dụng lưu trữ thông tin học sinh từng khóa phục vụ cho công tác kiểm tra khi cần thiết trong tương lai. 11 năm trước, đội U11 PVF từng bị loại khỏi giải Giải bóng đá Thiếu nhi và Nhi đồng toàn quốc cúp Yamaha 2013 vì gian lận tuổi (theo Thông báo số 3 của BTC giải). Tại giải đó, qua kiểm tra, hồ sơ các cầu thủ khá chuẩn chỉ, hợp lệ. Tuy nhiên, đối với các trường hợp nghi vấn, BTC Giải đã tiến hành điều tra và sự thật đã được tìm ra.
Trích dẫn từ Vietnam Plus ngày 26/7/2013, dựa trên sổ đăng bộ của Trường Tiểu học Ngọc Sơn (xã Ngọc Sơn, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An), cầu thủ H.H.Đ sinh ngày 10/7/2000 đã theo học lớp 1A (năm học 2006-2007); lớp 2C (năm học 2007-2008); Lớp 3C (2008-2009); lớp 4C (2009-2010); lớp 5B (2010-2011). Nếu theo giấy khai sinh mà PVF cung cấp cho Ban tổ chức thì cầu thủ này bắt đầu đi học lớp 1 từ năm… 3 tuổi.
Tương tự, cầu thủ T.V.N, sinh ngày 6 tháng 1 năm 2003 như trong hồ sơ PVF nộp nhưng khi về xác minh tại trường tiểu học Ngọc Sơn, xã Ngọc Sơn huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An, Ban tổ chức phát hiện cầu thủ này sinh ngày 6 tháng 1 năm 2001. Theo đó, cầu thủ Trần Văn Ngọc, học lớp 1A (2007-2008); lớp 2A (2008-2009); lớp 3A (2009-2010); lớp 4A (2010-2011); Lớp 5 A (2011-2012). Nếu theo giấy khai sinh mà PVF cung cấp cho BTC thì cầu thủ này bắt đầu đi học lớp 1 từ năm… 4 tuổi.
Bên cạnh đó, những cầu thủ còn lại trong đội hình thi đấu mà PVF không xin thay thế, Ban tổ chức phát hiện N.Q.Q - sinh ngày 13 tháng 11 năm 2002 nhưng xác minh tại trường tiểu học Ngọc Sơn, xã Ngọc Sơn huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An thông qua sổ đăng bộ do nhà trường lưu giữ thông tin, lý lịch học sinh phổ cập giáo dục từ năm 2007 và sổ điểm của nhà trường lưu giữ có ghi rõ N.Q. Q, sinh ngày 3/1/2000!
Thực tế, 28 năm phối hợp cùng Liên đoàn bóng đá Việt Nam tổ chức Giải bóng đá thiếu niên và nhi đồng toàn quốc, báo Nhi Đồng (nay là báo Thiếu niên Tiền phong và Nhi đồng) đã điều tra, phát hiện ra nhiều trường hợp gian lận tuổi của đội vô địch. Cũng theo anh Phan Việt Hùng, khi đã đưa ra án phạt, bao giờ ban tổ chức giải, Liên đoàn bóng đá Việt Nam cũng có đầy đủ bằng chứng pháp lý trong tay, có kết luận điều tra của Cơ quan Công an.
Kiểm tra sụn tăng trưởng
Ở góc độ y sinh, một số yếu tố có thể hỗ trợ để thêm xác định cầu thủ có gian lận tuổi hay không. Theo anh Lê Tuệ Đăng, chuyên gia y sinh từng có thời gian làm việc tại Trung tâm PVF, một cậu bé 12-13 tuổi đã có ngực, có cơ, định hình khung xương thì cần phải kiểm tra bằng việc chụp X-quang cổ tay. Ở trình độ cao hơn, ví dụ như các giải quốc tế, FIFA còn áp dụng chụp cộng hưởng từ MRI. Vì sao lại là cổ tay? Bởi dưới 17 tuổi, cầu thủ vẫn còn sụn tiếp hợp (sụn tăng trưởng). Đây cũng là lý do vì sao mà FIFA thường kiểm tra ở độ 17 tuổi trở xuống.
Sụn tăng trưởng được tạo thành từ sụn, một dạng cấu trúc cao su, mềm dẻo. Sụn tăng trưởng giúp xác định chiều dài và hình dạng trong tương lai của xương trưởng thành. Quá trình sụn phát triển và bồi đắp thành xương, tạo điều kiện để xương phát triển dài ra gọi là tiến trình cốt hóa sụn. Quá trình tăng trưởng này diễn ra trong suốt thời kỳ thơ ấu và tăng tốc nhanh trong giai đoạn dậy thì. Sụn tăng trưởng cuối cùng được thay thế bằng xương hoặc đóng lại vì sự tăng sinh của các tế bào trong mảng tăng trưởng giảm dần.
Nhiều người vẫn hay gọi là đo xương khi kiểm tra tuổi của cầu thủ cũng là vì vậy. Sụn tăng trưởng ngày càng ít đi hoặc không còn đồng nghĩa cầu thủ cùng ngày càng lớn tuổi hơn. Thang đo về sụn tăng tưởng chính là phương án tham chiếu cho việc kiểm tra tuổi của cầu thủ trẻ. Tất nhiên, sai số trong việc xác định tuổi vẫn có, thường là trên dưới 2 tuổi (+- 2). Lấy 1 ví dụ chứng minh, một cầu thủ Việt Nam từng bị phát hiện lớn hơn 2 tuổi so với thông tin ban đầu, sau khi kiểm tra sụn tiếp hợp.