Hong Kong “mở rộng vòng tay” với các tỷ phú Nga?

Sau khi cuộc chiến Nga-Ukraine bùng nổ, Mỹ, Liên minh châu Âu (EU), Vương quốc Anh và các quốc gia khác đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với các tài phiệt được coi là đồng minh của Tổng thống Nga Vladimir Putin, bao gồm cả nhà tài phiệt Alexey Mordashov. Moldashov là cổ đông lớn nhất của Severstal, công ty khai thác và sản xuất thép lớn nhất của Nga. Nhà tài phiệt thép Nga Mordashov đã bị một số quốc gia trừng phạt và siêu du thuyền “Nord” của ông ta lại được phát hiện neo đậu ở vùng biển Hong Kong (Trung Quốc) từ đầu tháng 10/2022. Một đối tác tại công ty luật Hong Kong ONC Lawyers nói với báo chí rằng nhiều công ty Nga đang tìm kiếm hợp tác với các công ty luật ở thành phố này.

Siêu du thuyền “Nord” neo đậu tại vùng biển Hong Kong trị giá 500 triệu USD có 20 cabin sang trọng, bãi đáp trực thăng lớn trên boong, bệ bơi phụ, bể bơi trên boong chính, và một trung tâm thể thao và lặn lớn ở boong dưới. Một du thuyền khác của Moldashov, Lady M, trị giá khoảng 68 triệu USD, cũng đã bị thu giữ ở Italy trước đó.

Theo trang “The Epoch Times”, một số học giả và nhà bình luận về các vấn đề thời sự đã phân tích rằng vụ neo đậu này là một thách thức đối với các quy tắc trừng phạt của các nước phương Tây, và Hong Kong đã trở thành trung tâm tài chính đó. Một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Mỹ cảnh báo rằng một số người có thể sử dụng Hong Kong như một nơi trú ẩn an toàn để trốn tránh các lệnh trừng phạt, điều đặt ra câu hỏi về tính minh bạch của môi trường kinh doanh tại đây.

Du thuyền “Nord” đi vào vùng biển Hong Kong vào ngày 5/10 và thả neo ở vùng biển phía Tây Nam. Trả lời các câu hỏi của giới truyền thông vào thời điểm đó, Cục Hàng hải Hong Kong tuyên bố rằng họ không bình luận về các vấn đề của từng con tàu đến đây, và nói rằng chính quyền Hong Kong luôn thực thi các biện pháp trừng phạt do Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc áp đặt và chính quyền Hong Kong không có quyền và sẽ không áp đặt các biện pháp trừng phạt đơn phương do các cơ quan tài phán khác áp đặt lên các quốc gia riêng lẻ.

Trung tâm tài chính

Ngày 8/10, phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Mỹ cảnh báo rằng một số người có thể sử dụng Hong Kong như một nơi trú ẩn an toàn để tránh các lệnh trừng phạt và nhấn mạnh rằng danh tiếng của Hong Kong như một trung tâm tài chính phụ thuộc vào việc tuân thủ luật pháp và tiêu chuẩn quốc tế. Ngày 9/10, Văn phòng Ủy viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc tại Hong Kong đã trả lời rằng các bình luận của phía Mỹ là sai lệch và cáo buộc Bộ Ngoại giao Mỹ bôi nhọ môi trường kinh doanh của Hong Kong.

Giáo sư Simon Shen của trường Đại học Trung văn Hong Kong đã mô tả Hong Kong là trung tâm tài chính của “trục ma quỷ”. Với việc Hong Kong cung cấp “nơi trú ẩn” cho siêu du thuyền của tỷ phú Nga, thành phố này đương nhiên bị Mỹ, châu Âu và Anh coi là trắng trợn thách thức các lệnh trừng phạt của họ đối với Nga và thậm chí bị coi là gián tiếp hỗ trợ Nga xâm lược Ukraine. Hong Kong cũng có thể là “nơi trú ẩn an toàn” cho những người Nga giàu có. Phân tích của Simon chỉ ra rằng khi Hong Kong trở thành “nơi trú ẩn an toàn” cho người giàu ở Nga, thì nguy cơ Hong Kong bị trừng phạt sẽ tăng lên rất nhiều, bất chấp tuyên bố gần đây của chính quyền Hong Kong về việc “đảm bảo cho các nhân tài”.

Simon Shen dẫn lời một chuyên gia từ Viện Các vấn đề Quốc tế Hoàng gia, một tổ chức tư vấn của Anh, cho biết các tỷ phú Nga đã chuyển vốn của họ sang Hong Kong một cách đáng ngạc nhiên trong vòng vài tháng. Khi Nga bị trừng phạt trên toàn cầu, các tỷ phú Nga không còn khả năng hoạt động ở New York, London và các quốc gia khác. Do Hong Kong có cơ sở hạ tầng còn sót lại từ thời thuộc địa Anh, nên thành phố này hiện nay hấp dẫn hơn Quần đảo Cayman và Quần đảo Virgin thuộc Anh (BVI), vốn là những thiên đường rửa tiền nổi tiếng.

Simon Shen cũng dẫn lời một nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Hudson, một tổ chức tư vấn của Mỹ, nói rằng Hong Kong sẽ trở thành “giải pháp thay thế London” trong mắt các tỷ phú Nga vì Hong Kong có một hệ thống chuyển tiền tự động có thể xử lý hàng tỷ USD giao dịch mà không liên quan đến hệ thống ngân hàng Mỹ, điều giúp họ tránh được sự giám sát của phương Tây.

Nguy cơ bị trừng phạt?

Trang “The Epoch Times” dẫn lời nhà bình luận chính trị Stephen Shiu phân tích rằng chính quyền Hong Kong (Trung Quốc) không vi phạm lệnh cấm trừng phạt khi cho phép du thuyền của các nhà tài phiệt Nga neo đậu lần này, bởi Hong Kong chưa tham gia thỏa thuận tịch thu tài sản của Nga, nhưng ông tin rằng những người giàu và chính phủ Hong Kong đã công khai thách thức các quy tắc trừng phạt của các nước phương Tây. Ông dự đoán rằng có rất ít khả năng các nước phương Tây xử phạt Hong Kong vì vụ việc này. Tuy nhiên, các nước phương Tây sẽ giám sát chặt chẽ xem các khoản tiền của Nga có được chuyển đổi thành USD hay HKD thông qua Hong Kong hay không.

Về phần mình, trả lời phỏng vấn “The Epoch Times”, nhà bình luận chính trị và kinh tế Lee Simon phân tích rằng lựa chọn của chính quyền Hong Kong có thể được chia thành “cản trở thụ động đối với các lệnh trừng phạt” và “hỗ trợ tích cực cho các quốc gia bị trừng phạt”. Lee tin rằng cả Bắc Kinh và chính quyền Hong Kong đều không dám “tích cực hỗ trợ các quốc gia bị trừng phạt” và ngay cả các ngân hàng Hong Kong cũng có thể cân nhắc giao dịch với các tỷ phú Nga.