Vì sao nhiều quốc gia tiếp tục ủng hộ IBA, nói không với World Boxing?
Cuộc chiến giữa Hiệp hội Boxing Quốc tế (IBA) và World Boxing, tổ chức do Ủy ban Olympic Quốc tế (IOC) lập ra vẫn chưa có hồi kết. Nhiều nước thành viên đã gây bất ngờ khi họ công khai ủng hộ IBA, dù điều đó có thể khiến Boxing bị loại khỏi chương trình thi đấu Olympic.
Ngấm ngầm và công khai
Kết thúc Olympic Paris, World Boxing từng tự tin khẳng định họ được ngày càng nhiều quốc gia ủng hộ. Tuyên bố đó có một phần sự thật. Trong gần 4 tháng qua, World Boxing có thêm 18 thành viên, nâng tổng số quốc gia và vùng lãnh thổ trực thuộc tổ chức này lên con số 55.
Dấu ấn đáng kể nhất của World Boxing là họ đã thành công trong việc thuyết phục nhiều quốc gia vốn được xem như "thành trì" với Hiệp hội Boxing quốc tế (IBA). Nhật Bản, Thái Lan, đặc biệt là Uzbekistan và Kazakhstan đều đã công khai ủng hộ tổ chức này. Tất cả đều hy vọng điều đó có thể giúp Boxing được giữ lại ở Olympic.
Những người theo sát với môn Boxing có thể thấy, Olympic Paris đã trở thành cao trào để các quốc gia thể hiện rõ quan điểm của họ: Chọn IBA hay World Boxing. Sự thực là, nhiều quốc gia châu Á vốn e ngại công khai ủng hộ World Boxing, giờ đây đã ra mặt. Phần lớn trong số họ là những cường quốc có huy chương ở các kỳ Olympic.
Tuy nhiên, số quốc gia ủng hộ World Boxing tăng lên không có nghĩa sức ảnh hưởng của IBA giảm đi. Cách Ủy ban Olympic quốc tế (IOC) phản ứng trước 2 VĐV mang nhiễm sắc thể nam, nhưng lại đấu Boxing nữ ở Paris đã khiến nhiều nước thành viên bất bình. Họ không đồng ý với cách IOC o bế sai phạm chỉ vì một vài lá phiếu cho World Boxing.
Cũng giống các quốc gia công khai ủng hộ World Boxing, trong những tháng gần đây, nhiều nước vốn e ngại đứng về phía IBA đã thể hiện rõ quan điểm của mình. Cuối tháng 10/2024, 32/46 thành viên Liên đoàn Boxing châu Âu (EUBC) tham gia bỏ phiếu trưng cầu ý kiến về việc cơ quan này nên tiếp tục ở lại IBA, hay gia nhập World Boxing.
14 quốc gia thành viên EUBC không góp mặt là những người đã công khai theo World Boxing. Họ kỳ vọng sẽ có thêm phiếu bầu cho tổ chức này, nhưng thực tế hoàn toàn ngược lại. Có tới 29 thành viên EUBC ủng hộ IBA cùng 3 phiếu trắng. Điều đó cũng có nghĩa là đa số quốc gia châu Âu công khai ý niệm muốn tiếp tục gắn bó cùng IBA.
Xu hướng công khai ủng hộ World Boxing cũng diễn ra tại Liên đoàn Boxing châu Á (ASBC). Vào tháng 8/2024, có 21/37 thành viên ASBC ủng hộ IBA, 15 phiếu ủng hộ World Boxing và 1 phiếu không hợp lệ. Trước tỷ lệ thắng thua sít sao đó, một số quốc gia như Thái Lan, Uzbekistan, Kazakhstan công khai ủng hộ World Boxing để tạo sức ép.
Nhưng điều không ai ngờ đến đã diễn ra. Tại Hội nghị bất thường tháng 11/2024, ASBC ghi nhận 34 thành viên tham gia nhóm họp. Kết quả bỏ phiếu cho thấy 23 thành viên phản đối tách khỏi IBA. Chỉ có 10 thành viên ủng hộ và 1 phiếu trắng. Kế hoạch ly khai khỏi IBA của một số thành viên ASBC hoàn toàn sụp đổ.
EUBC và ASBC có số thành viên là trên dưới 100, bằng một nửa bản đồ Boxing thế giới. Cộng thêm Liên đoàn Boxing châu Phi trước đó công khai ủng hộ IBA, cuộc chiến giữa 2 thế lực của Boxing thành tích cao đã rõ. IBA tưởng như sẽ gặp khó khăn, nay lại giành chiến thắng ấn tượng.
Vì sao là IBA?
Những tuyên bố có phần gay gắt của một số nhân vật đứng đầu IBA gần đây cho thấy, mâu thuẫn giữa tổ chức này và World Boxing đang lớn hơn bao giờ hết. Nhiều thành viên vốn do dự chọn 1 trong 2 tổ chức, nay quyết định trung thành với IBA, dù họ biết điều đó có thể khiến Boxing biến mất khỏi Olympic. Đâu là nguyên nhân phía sau?
Để trả lời cho câu hỏi này, ta hãy quay ngược về 2 năm trước. Đó là thời điểm IBA thực hiện một "cuộc cách mạng" với Boxing thành tích cao. Sân chơi này lần đầu chứng kiến các võ sĩ giành huy chương được nhận tiền thưởng. Huấn luyện viên phụ trách họ, cũng như Liên đoàn quốc gia chủ quản cũng được hưởng số tiền không nhỏ.
Hành động thưởng tiền cho võ sĩ của IBA sau đó mở rộng từ giải vô địch thế giới sang giải trẻ thế giới, cũng như giải vô địch cấp độ châu lục. IOC chỉ trích mạnh mẽ việc làm trên. Họ cho rằng đây là biểu hiện của việc chuyên nghiệp hóa Boxing thành tích cao, đi ngược lại với tinh thần thể thao cao thượng vốn có của Olympic.
Trước cáo buộc từ IOC, IBA chọn cách phớt lờ, hoặc tìm lý do phản ứng lại. Họ cho biết, Liên đoàn Điền kinh thế giới cũng thưởng tiền cho VĐV đạt thành tích cao tại các giải quốc tế. Nếu điền kinh được phép làm điều này, tại sao Boxing lại không thể? IOC không đảm bảo được quyền lợi cho VĐV, tại sao IBA cũng phải làm theo?
Số tiền IBA tài trợ để thưởng cho mỗi giải vô địch thế giới không hề nhỏ, vào khoảng vài triệu USD. Họ đi một bước xa hơn trong việc "vận động hành lang" với các quốc gia thành viên, khi thông qua quyết định hỗ trợ bằng tiền và vật chất. Kể từ năm 2023, mỗi thành viên IBA được nhận 25.000 USD cùng 100 bộ găng, mũ thi đấu chuẩn quốc tế.
Đến giải vô địch Boxing trẻ thế giới 2024 vừa qua tại Montenegro, IBA tiếp tục cho thấy sự hào phóng của mình. Họ đài thọ toàn bộ chi phí ăn ở, lưu trú cho các đoàn tham dự. Điều này giúp số lượng võ sĩ dự giải đấu của IBA đông hơn gấp 3 lần so với giải trẻ thế giới được World Boxing tổ chức cùng lúc.
Của cho không bằng cách cho. IBA đã thực hiện điều đó một cách tài tình. Họ cũng không ngại thực hiện một ý định có phần cực đoan, khi yêu cầu giám định giới tính về mặt sinh học của các võ sĩ. Điều này góp phần loại bỏ những nữ VĐV "nam tính" tham gia tranh tài như trước đây.
World Boxing lỏng lẻo
Bên cạnh việc vận động, tìm kiếm ủng hộ từ các quốc gia thành viên, IBA cũng không quên công kích World Boxing. Họ cáo buộc World Boxing chỉ là một tổ chức liên kết lỏng lẻo, được tạo ra từ các thành viên để thua Chủ tịch IBA đương nhiệm trong cuộc bỏ phiếu bầu người đứng đầu. Trên thực tế, nhận định của IBA có phần hợp lý.
Sau hơn 1 năm chính thức hình thành và phát triển, World Boxing vẫn chưa hoàn tất bộ luật của riêng họ. Luật thi đấu hiện hành của World Boxing được họ sao chép hoàn toàn từ bộ luật cũ do IBA soạn ra. Bên cạnh đó, World Boxing gần như không có chỉnh sửa, cập nhật mới nào về luật trong 2 năm qua, còn IBA đã làm được điều đó.
World Boxing không có cơ quan quản lý rõ ràng, và nguồn tài chính dành cho họ cũng không ổn định. Liệu có bao nhiêu quốc gia sẵn sàng gia nhập World Boxing, nếu họ biết mình sẽ phải nộp tiền duy trì tổ chức? Điều đó liệu có lợi hơn so với việc ở lại IBA và nhận tiền, cũng như thiết bị hỗ trợ hàng năm hay không?
Giá trị duy nhất World Boxing mang về cho các quốc gia thành viên của họ chỉ là lời hứa "sẽ đảm bảo môn Boxing tiếp tục xuất hiện ở Olympic". Ngoài ra, họ không có quyền lợi cụ thể nào cả. Mối liên kết giữa các thành viên World Boxing thực sự rất lỏng lẻo, và có thể bị phá vỡ bất cứ lúc nào sau một số mâu thuẫn nhỏ.
Một dấu hiệu khác cho thấy sự thiếu đoàn kết và nhất quán của World Boxing là giải đấu mới nhất họ vừa tổ chức. World Boxing Cup Finals 2024 chỉ quy tụ trên dưới 100 võ sĩ từ 20 nước thành viên. 38 quốc gia còn lại đã ủng hộ World Boxing ở đâu, tại sao họ không cử võ sĩ tham dự?
Tình trạng "sống chết mặc bay" là điều được thấy rõ ở World Boxing. Tổ chức này chỉ được lập ra như một nỗ lực nhất thời, chứ không có kế hoạch nào mang tính bền vững. Trái ngược với IBA, một đơn vị "mạnh vì gạo, bạo vì tiền", World Boxing đứng trước nguy cơ lạc lõng vì mang tham vọng quá cao, trong khi nền tảng không vững chắc.
Ly khai và lập liên đoàn mới
Ở thời điểm ASBC tái thể hiện ý định ở lại IBA, Chủ tịch Liên đoàn là ông Pichai Chunhavajira đã xin từ chức. Ngay sau đó, Tổng thư ký ASBC cũng xin rút lui. Họ không đảm nhiệm trọng trách tại ASBC nữa, đồng thời công khai ý định thành lập một Liên đoàn Boxing mới cho khu vực châu Á, trực thuộc World Boxing.
Ý tưởng thành lập một Liên đoàn mới bởi một số thành viên ASBC hoàn toàn giống với quá trình World Boxing ly khai từ IBA. Thái Lan, Nhật Bản, Uzbekistan và Kazakhstan buộc phải làm điều này vì họ có thành tích tại Olympic. Ngược lại, những quốc gia nhỏ đang hưởng lợi từ IBA không có lý do gì để ly khai khỏi tổ chức đang giúp đỡ họ cả.
Một lý do khác khiến nhiều quốc gia ở khu vực châu Á và châu Âu chọn IBA là bởi, tổ chức này áp dụng chiến thuật giống hệt World Boxing. Tại một số nước tuyên bố ly khai khỏi IBA như Cộng hòa Czech và Australia, IBA đã thành lập Liên đoàn quốc gia mới do họ quản lý.
Việc xuất hiện song song các liên đoàn ở một quốc gia, trên thực tế, không vi phạm quy định nào cả. Những liên đoàn do IBA lập ra sẽ được hưởng quyền lợi từ chính các liên đoàn tuyên bố ly khai. Họ có ít nhất 25.000 USD mỗi năm, trang thiết bị được tài trợ, và còn được đài thọ kinh phí thi đấu quốc tế.