Cần tăng cường liên kết thu hút đầu tư vào khu công nghiệp
Theo đánh giá của nhiều nhà đầu tư, hiện nay các KCN, KKT Việt Nam cơ sở hạ tầng cứng tương đối tốt như tiện ích công cộng, công trình xử lý chất thải, tiện nghi tiện ích công cộng phục vụ doanh nghiệp thứ cấp. Một số địa phương đã và đang xây dựng các KCN chuyên sâu, phân khu công nghiệp hỗ trợ như Bà Rịa-Vũng Tàu, Hải Phòng, Đồng Nai, Hà Nội... Ngoài ra, hệ thống hạ tầng mềm là các dịch vụ hành chính, “một cửa” tương đối phổ biến, các quy định ngày càng hoàn thiện và chi phí, ưu đãi đầu tư cạnh tranh so với nhiều nước. Cùng với đó là nhiều chính sách ưu đãi thu hút nhà đầu tư vào các khu công nghiệp.
Tuy nhiên, Việt Nam cũng chịu sự cạnh tranh ngày càng lớn với các nước trong khu vực trong việc thu hút các dự án đầu tư nước ngoài vào KCN, KKT. Sau thời gian phát triển nóng, hiện nay tỷ lệ lấp đầy các KCN chỉ vào khoảng 60%. Những vùng có hạ tầng tốt như Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Hồng thì thu hút đầu tư rất tốt, nhưng việc thu hút các dự án vào các KCN ở những vùng như Tây Nguyên, Tây Bắc gặp không ít khó khăn. Tuy nhiên, chất lượng quy hoạch KCN, KKT thiếu sự liên kết lãnh thổ, do đó, việc khai thác tiềm năng, lợi thế đặc thù của từng địa phương chưa hiệu quả.
Liên kết vùng để tạo sức bật cho thu hút đầu tư vào Việt Nam là điều cần thiết và cần phải đẩy mạnh trong thời gian tới. Như nhận định của PGS.TS Bùi Tất Thắng, Viện Chiến lược phát triển (Bộ KH&ĐT), các liên kết vùng theo chiều dọc (Trung ương và địa phương) vẫn là loại liên kết chủ yếu, thậm chí trong một số trường hợp còn lấn át các loại liên kết ngang. Việc thiếu liên kết khiến một số lĩnh vực dư cung, không phát huy công suất, lãng phí nguồn lực. Hợp tác và liên kết giữa các vùng và các địa phương trong nội vùng vẫn còn hình thức và khá nhiều hạn chế. Vì vậy, để phát huy được vai trò của xúc tiến đầu tư, tăng hiệu quả liên kết vùng, cần điều chỉnh lại cơ chế phân cấp.
Với chính quyền địa phương, cần giảm nhiệm vụ về tăng trưởng, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thu ngân sách, nhưng tăng nhiệm vụ về đảm bảo môi trường kinh doanh, dịch vụ công. Gắn phân cấp cho địa phương với đảm bảo nguồn lực thực hiện, đây là giải pháp cơ bản. Đồng thời, cần có cơ chế quản lý phát triển kinh tế vùng. Bên cạnh các Ban chỉ đạo hiện tại, cần có cơ quan điều phối liên kết như sáng kiến Tổ Điều phối liên kết các tỉnh duyên hải miền Trung. Đối với liên kết trong sản xuất, cần hình thành nên các “cụm” công nghiệp, trong đó các doanh nghiệp trong một khu vực có thể cộng sinh, bổ trợ hiệu quả cho nhau trong chuỗi sản xuất, dẫn đến tăng khả năng cạnh tranh tổng thể